جنگ سوریه بوی «گاز» می‌دهد

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس بیش از یک سال است که شاهد ناامنی و درگیری‌های به ظاهر داخلی در کشور سوریه هستیم و کارشناسان سیاسی و بین الملل بارها اتفاقاتی که در سوریه رخ می دهد را از منظر بین المللی و سیاسی مورد ارزیابی قرار داده اند، اما این بار خبرنگار فارس با کمک چند کارشناس بین المللی مسائل انرژی و با توجه به شواهد و مدارک موجود علت درگیری‌های سوریه را از منظر دیگری مورد بحث و بررسی قرار داده است.

بر اساس این گزارش برای ورود به ماجرا مرور برخی اطلاعات لازم به نظر می‌رسد:

گزارش خبرنگار فارس حاکی است هم اکنون روسیه با داشتن ذخیره 45 تریلیون متر مکعبی گاز در جایگاه اول کشورهای دارنده این منبع هیدروکربوری قرار دارد و پس از آن نیز ایران با ذخیره 34 تریلیون متر مکعبی گاز در جایگاه دوم و قطر نیز با ذخیره 26 تریلیون متر مکعبی گاز در جایگاه سوم قرار دارند.

آنچه که باید مورد تاکید قرار داد این مسئله است که قطر به جز میدان گازی پارس جنوبی هیچ میدان گازی دیگری ندارد و همگان براین موضوع واقفند که میدان گازی پارس جنوبی که به عنوان بزرگترین میدان گازی مشترک جهان شناخته می شود  بین ایران و قطر مشترک است، به طوری که هم اکنون این کشور با ترفندهای غیر اخلاقی که به تفصیل آورده می شود سعی داشته است گازی که سهم ایران است را نیز به نفع خود مصادره کند.

 *تبانی پیمانکاران خارجی فاز سوم پارس جنوبی با قطر!

قطر تا کنون در صدد بوده است با ترفندهای مزورانه گاز پارس جنوبی را که حجم آن معادل 330 بیلیون بشکه نفت خام است ببلعد و هم اکنون نیز برای رسیدن به این هدف از هیچ کوششی فروگذار نمی‌کند.

در همین رابطه به نظر می رسد خالی از لطف نباشد که گذری به حقه شرکت توتال فرانسه به ایران داشته باشیم و مروری بر عملکرد این شرکت در پارس جنوبی بیاندازیم.

منصور دفتریان رئیس انجمن گاز ایران چندی پیش از ماجرایی پرده برداشت که بر اساس آن شرکت توتال در یک اقدام غیراخلاقی از رقیب ایران در میدان گازی پارس جنوبی حمایت کرده است.

وی می گوید به دلیل آنکه شرکت توتال اطلاعات غلطی به ایران داد نتوانتسیم به مدت 10 سال از این میدان گاز برداشت کنیم. به طوری که در میدان گازی پارس جنوبی چهار لایه گازی وجود دارد، اما 10 سال است که ایران از بزرگ‌ترین لایه گازی این میدان برداشتی نداشته‌ چرا که طرح شرکت توتال برای برداشت کامل نبوده و کسی هم متوجه این موضوع نشده است.

دفتریان با بیان این‌که با توجه به مطالعاتی که انجمن گاز ایران در میدان گازی پارس جنوبی انجام داده است، وضعیت برداشت از میدان‌های مشترک، مساله‌ا‌ی بسیار جدی است، ادامه می دهد: هیچ شک و شبهه‌ای وجود ندارد که این کار شرکت توتال فرانسه عمدی بوده است و بر همین اساس قرار است انجمن گاز ایران از این شرکت نفتی شکایت کند.

وی تصریح می کند:براساس تحقیقات انجمن گاز بر روی میدان گازی پارس جنوبی، قطر براساس طرحی که از این میدان گازی در دست دارد در حال اکتشاف در مناطقی است که بیشترین ذخایر گاز در آنجا وجود دارد و ایران از آن مطلع نبوده است.

دفتریان با اشاره به حفظ تمامیت ارضی کشور در زمان جنگ تحمیلی عراق علیه ایران می گوید: دلمان خوش است که تمامیت ارضی کشور را حفظ کردیم، در حالی که میلیارد‌ها دلار سرمایه‌ ملی کشور از زیرزمین ایران توسط قطر و با همکاری توتال فرانسه به بیرون می‌رود.

این گزارش اضافه می کند پس از آنکه شرکت توتال فرانسه توانست این خدمت را در حق قطر انجام دهد، قطر نیز یک قرارداد 25 ساله  به منظور استخراج از یک میدان نفتی اصلی برون ساحلی با شرکت فرانسوی توتال امضا کرد.

بر اساس این قرارداد، دست کم 40 درصد از سود عملیاتی در میدان نفتی الخلیج در خلیج فارس که در 130 کیلومتری شرق ساحل قطر قرار دارد، به توتال فرانسه تعلق خواهد گرفت.

* گاز ایران از سوریه به قلب اروپا صادر می شود

یکی دیگر از مواردی که باید به آن اشاره داشت موضوع تحریم نفتی و گازی ایران است که از اول جولای سال 2011 اتحادیه اروپا علیه ایران اعمال کرد.

تحریم‌هایی که هدف از اعمال آن تحت فشار قراردادن ایران و جلوگیری از صادرات نفت ایران بود و پس از آن نیز اتحادیه اروپا به دنبال تحریم گاز ایران بود به طوری که قصد داشت صادرات گاز ایران به اروپا را نیز متوقف کند، اما از این موضوع غافل بود که ایران هم اکنون به کشورهای عضو اتحادیه اروپا گاز صادر نمی کند.

به همین دلیل در حال حاضر طرح تحریم گاز ایران از دستور کار اتحادیه اروپا خارج شده است.باید گفت با وجود این  تحریم ها ایران با اتکا بر توان پیمانکاران داخلی قصد دارد تا تولید گاز را افزایش داده و حتی در حال احداث خطوط لوله صادرات گاز به مقصد کشورهای اروپایی و قلب آسیا است.

اگر ایران در سال گذشته حدود 644 میلیون متر مکعب گاز در روز تولید می‌کرد، در سال جاری تولید گاز این کشور به 777 میلیون متر مکعب می رسد و قرار است در سال 2015 معادل 1.47میلیارد متر مکعب گاز در روز تولید کند.

همانطور که مطرح شد ایران برای صادرات بخشی از حجم گاز تولیدی خود به دنبال احداث خطوط لوله صادرات گاز است که از مهمترین خطوط صادراتی ایران می توان به خط لوله بزرگ صلح، که هم اکنون احداث آن در خاک ایران در شرایط خوبی به سر می برد و کار احداث در خاک پاکستان نیز به زودی آغاز می شود اشاره کرد.

همچنین باید گفت ایران مشغول احداث خط لوله صادراتی گاز با عنوان IGP (خط لوله گاز اسلامی) است که گاز ایران را به عراق،سوریه، لبنان و بعد به یونان و اروپا می رساند.

این گزارش خاطرنشان می کند 6ماه قبل وزیران انرژی و نفت سوریه، ایران و عراق در جلسه خود در دمشق درباره صدور نفت و گاز از ایران و عراق از طریق سرزمین سوریه به وسیله خط لوله ایران – عراق – سوریه – یونان با ظرفیت روزانه 110 میلیون متر مکعب در روز به توافق رسیدند.

در خبرهایی که آن موقع رسانه های مختلف جهان منتشر کردند مشخص شد برخی از کشورها از جمله قطر و ترکیه با این موضوع مخالفت کرده اند زیرا می دانستند با احداث این خط صادراتی سوریه می تواند به عنوان یک معبر مهم برای صادرات گازایران به اروپا معرفی شود.

از این رو ترکیه چند ماه پیش رسما به ایران اعلام کرد که این کشور می تواند گاز خود را از خاک این کشور به اروپا صادر کند و این درخواست ترکیه در حالی به تهران رسید که می پنداشت اگر گاز ایران که در واقع بزرگترین دارنده ذخایر گاز جهان است از مسیر سوریه به اروپا صادر شود به طور قطع سوریه به عنوان معبر ایران برای دسترسی به بازارهای جهانی مطرح خواهد شد به همین دلیل ترکیه نمی خواست از این فرصت بی بهره و از سوریه عقب بماند.

*آشوب گازی قطر و تر کیه در سوریه

برخی از تحلیلگران بین المللی انرژی از جمله هاشم الابراهیم از کویت ،حسین الجواهری از عراق،محمد الانور از لبنان در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی فارس ضمن تاکید آنچه که تاکنون گفته شد اظهارات جالبی در این رابطه دارند و نکات مهمی را مطرح می‌کنند که خواندنش خالی از لطف نیست.

*هاشم الابراهیم: تلاش قطری‌ها برای عبور خط لوله از خاک سوریه

هاشم الابراهیم به خبرنگار فارس می گوید: هم اکنون قطر گازی را که از گنبد شمالی(پارس جنوبی)استخراج می کند به ال ان جی تبدیل کرده و از طریق کشتی به سرتاسر جهان از ژاپن در آسیا گرفته تا دل اروپا صادر می کند و این کشور هیچ خط لوله صادرات گازی ندارد.

وی ادامه می دهد: اگر به هر دلیل مسیر رفت وآمد کشتی ها در تنگه هرمز مختل شود آنگاه صادرات گاز قطر به طور کامل متوقف خواهد شد،از این جهت این کشور به کمک آمریکا و برخی از کشورهای اروپایی قصد دارد خط لوله صادرات گازی را احداث کند.

این کارشناس کویتی تصریح می کند: تنها مسیری که قطر می تواند از طریق خشکی گاز خود را به اروپا صادر کند از خاک سوریه است حال آنکه مدتها است دولت این دو کشور رابطه خوبی بایکدیگر ندارند.

*حسین الجواهری:تلاش برای ساقط کردن دولت سوریه و عبور خط لوله

در همین رابطه حسین الجواهری کارشناس انرژی عراقی تصریح می کند: قطر سعی دارد با کمک به آشوب گران سوریه دولت این کشور را ساقط کرده تا بتواند به اهداف خود دست یابد که مهمترین هدف این کشور این است که گاز خود را از طریق سوریه به اروپا صادر کند.

وی ادامه می دهد: ترکیه نیز به دلیل آنکه خودش می خواهد تنها مسیر انتقال گاز به اروپا باشد به همین دلیل با سوریه درگیر شده تا نشان دهد سوریه نمی تواند امنیت خطوط لوله را تامین کند.

این کارشناس عراقی خاطرنشان می کند: به عنوان نمونه می توان به اظهارات اخیر اردوغان اشاره کرد که اعلام کرده است "ترکیه امن ترین مسیر صادرات گاز به اروپا است" و ایران می تواند هرمقدار که گاز میخواهد از طریق این کشور به اروپا صادر کند.

وی ادامه می دهد: اما چند روز پس از این اظهارات اردوغان شاهد انفجار خط لوله صادرات گاز ایران به ترکیه در خاک این کشور هستیم که چند سرباز ترک نیز در پی این حادثه مجروح و کشته شدند.

محمد الانور نیز اظهار می کند: همه کارشناسان و تحلیلگران موضوع خط لوله صادرات گاز عربی را می دانند و اینکه ترکیه تا چه حد سعی دارد این خط لوله به جای سوریه از ترکیه عبور کند تا بتواند به عنوان هاب گازی و معبر صادرات گاز مطرح شود.

وی ادامه می دهد: ترکیه به هر کاری دست می زند تا نشان دهد سوریه ناامن است و از جمله اقداماتش کمک به آشوب گران سوری است.

 *خط لوله صادرات گاز عربی (AGP)

 همانطور که یکی از کارشناسان بین المللی مسائل انرژی اشاره کرد، یکی از علل آشوب ها در سوریه خط لوله صادرات گاز عربی است در زیر مقداری به رابطه این خط لوله  و آشوب های سوریه می پردازیم.

*ماجرای خط لوله عربی

باید گفت که خط لوله AGP از مصر شروع می شود و با گذشتن از اردن به لبنان و سوریه می رسد،این خط لوله  بیش از 1200 کیلومتر طول دارد و با هزینه 1.2 میلیارد دلار احداث شده است.

این خط لوله صادراتی می تواند سالانه10.3 میلیارد متر مکعب گاز را منتقل کند. نکته جالب توجه در این خط لوله این است که 319 کیلومتر از این خط در مرز اردن تا سوریه  و 90 کیلومتر نیز از آن پس از گذشت دیرعلی تا دمشق کشیده شده است.

همانطور که در تصویر مشاهده می شود این خط لوله بعد از گذشتن از شهر های الریان به حمص می رسد.به همین دلیل این دوشهر از نقاطی است که در گیری درآنها زیاد است و همواره این خط لوله را مورد حملات خود قرار می دهند.

هم اکنون این خط لوله از شهر حمص به طرف دریا کشیده شده است و از این طریق به اروپا می رود اما ترکیه بارها اعلام کرده است این خط لوله باید تا این کشور کشیده شود  که با مخالفتهای دولت سوریه روبه رو شده است.

*نزاع بر سر خط لوله عربی

محمد الانور در این رابطه می گوید: در اصل این یک خط صادراتی عربی است و ترکیه نمی تواند مدعی شود که این خط باید تا خاک این کشور کشیده شود.

این کارشناس لبنانی ادامه می دهد: این خط لوله و خط لوله صادرات گاز ایران به اروپا عملا می تواند سوریه را به عنوان معبر آسیا واروپا معرفی کند که این موضوع برای ترکیه خوش آیند نیست.

وی ادامه می دهد: هم اکنون مشخص می شود که قطر و ترکیه به دنبال منافع شخصی خود هستند و هر کدام به دلایلی مخالفتشان را با دولت قانونی سوریه اعلام می کنند. 

 *نقش صهیونیست و میدان گازی "لوانتن" در درگیری های سوریه

 به گزارش خبرنگار فارس آنچه که تاکنون گفته شد تنها بخشی از عوامل موثر در درگیریهای سوریه است و نباید نقش میدان گازی لوانتن را در این درگیریها از یاد برد.

رژیم صهیونیستی مدعی است که در سال 2010 این میدان گازی و نفتی مستقل را  کشف کرده است به طوری که این میدان در 130 کیلومتری غرب شهر حیفا و در عمق 1500 متری آبهای دریای مدیترانه است.

اما اظهارات رژیم صهیونیستی در حالی صورت می گیرد که سوریه و لبنان و حتی قبرس مدعی هستند این میدان پیش از کشف توسط اسرائیل، کشف شده و نه تنها میدان مستقل نیست بلکه بین غزه،لبنان، سوریه و قبرس مشترک و تنها بخشی از آن متعلق به رژیم صهیونیستی است.

از این رو این رژیم به سازمان ملل شکایت کرده و اعلام می کند که نقشه این رژیم باید تغییر کند ولی این شکایت راه به جایی نبرده و سازمان ملل تایید می کند که این میدان هیدروکربوری میان قبرس، سوریه، لبنان،غزه و اسرائیل مشترک است. 

پس از اعلام سازمان ملل رژیم صهیونیستی اعلام می کند این میدان گازی بین اسرائیل، قبرس و یونان مشترک است!!  

در همین رابطه برخی از کارشناسان انرژی معتقدند این اظهارات رژیم صهیونیستی به این دلیل است که این میدان حجم قابل توجهی گاز درجا دارد و به نوعی می توان گفت که در واقع این میدان خلیج فارس دوم است.

الانور در این رابطه به خبرنگار فارس می گوید: اسرائیل می داند که این میدان در واقع برای لبنان و سوریه است و مخزن این میدان نیز در خاک این دوکشور واقع شده است و گازی که در آن وجود دارد می تواند این دو کشور را ثروتمند کند از این رو سعی دارد میدان را بین شرکای خودش تقسیم کرده و حق قانونی لبنان و سوریه را سلب کند.

این کارشناس لبنانی تصریح می کند: اسرائیل از طریق حمابت معارضین سوری سعی دارد تا به دولت قانونی سوریه فشار وارد کند تا آنها از حقشان بگذرند.

وی ادامه می دهد: آنچه که باید به آن اشاره داشت و مورد تاکید قرار داد این موضوع مهم است که تا زمانی که سوریه از حق خود نگذرد، این جنگ و درگیری ادامه می یابد زیرا اسرائیل نمی خواهد سوریه و لبنان به عنوان یک قطب گازی در بین کشورهای همسایه خود مطرح شوند.

این گزارش درپایان اضافه می کند:از ابتدای سال 2000 میلادی تاکنون و حتی در جریان  لشکر کشی آمریکا به عراق شاهد هستیم که کشورهای ابرقدرت و یا حتی کشورهای درجه چندم اروپا که در قالب ناتو سازماندهی شده اند تنها به دنبال تامین امنیت انرژی خود هستند و حتی حاضرند برای دستیابی به این موضوع امنیت انرژی دیگر کشورها را به خطر بیاندازند.

گزارش از محمد حسین سیف الهی مقدم