آيا قمه‌زني از ايران واردكشورهاي ديگرشد

استاد يوسفي غروي در پاسخ به اين سئوال خبرنگار تبيين كه قمه زني از كجا وارد اسلام و ايران شده است، ادامه داد: سئوال شما متوقف بر اين است كه قمه زني قبلا در جايي وجود داشته است و بعدا وارد اسلام و ايران شده است، در حاليكه اصلا چنين چيزي يقيني نيست.

به گزارش خبرنگار تبيين، حجت الاسلام يوسفي غروي در گفتگو با خبرنگار تبيين با اشاره به اينكه قمه كلمه اي تركي است كه چه بسا از لغت عربي وارد زبان تركي شده است، ادامه داد: اصل آن در عربي قامه و به معناي شمشير مستقيم و راست است كه ويژگي آن دو لبه بودن آن است.

حجت الاسلام يوسفي غروي در پاسخ به سئوال خبرنگار تبيين مبني بر اينكه آيا در زمان ائمه(ع) قمه زني وجود داشته يا خير ابراز داشت: حتي احدي ادعا نكرده است كه در عصر ائمه(ع) قمه زني وجود داشته است و لذا وقتي ادعايي بر اصل وجود آن نبوده، نفي چنين موضوعي بسيار بديهي است.

مستند طرفداران قمه زني

وي در خصوص مستندات طرفداران قمه زني اظهار داشت: تنها در جلد عاشر بحارالانوار( بحارالانوار 25 جلدي) كه مربوط به قضاياي امام حسين(ع) است خبري آمده است مبني بر اينكه فردي به نام مسلم جصاص از اهلي كوفه ، براي گچكاري در كاخ عبيدالله بن زياد به خدمت گرفته شده بوده كه از محبان اهل بيت(ع) بوده است و در اين روايت با تفصيلي كه بيان مي شود، از قول مسلم جصاص بيان مي شود كه در يكي از روزها مشغول كار بوده كه متوجه سروصدايي در شهر شده و بعد متوجه مي شود امام حسين(ع) را شيهد كرده و سرايشان بالاي ني بوده و اسرا را مي آوردند.
حجت الاسلام يوسفي غروي افزود: در ادامه مسلم جصاص از تقيه خود در جلوي كارگران و دربار سخن گفته و تعريف كاملي از رأس مبارك امام حسين(ع) ارائه داده و در آن روايت طولاني بيان مي دارد كه حضرت زينب(س) وقتي نظر افكند و سربرادر را ديد، از خود بيخود شده و سرخود را به چوبه محمل زد به گونه اي كه خون تازه از زير روسري آن حضرت جاري شد.

وي افزود: اما علاوه بر اينكه در بحار الانوار منبع مشخصي براي اين روايت ذكر نشده است، نشانه هاي جعل و كذب در اين خبر به شدت فراوان است. اينكه مسلم جصاص كه بوده؟ چگونه اهل كوفه بوده و به اهل بيت به اين حد محبت داشته امادر جريان نامه هايي كه به امام حسين(ع) فرستاده شد و جواب نامه ها و حضور مسلم به عنوان نماينده امام حسين(ع) و بيعت مردم با مسلم و كشته شدن مسلم و واقعه كربلا نبوده است. يعني در كوفه بوده و از اين همه اتفاقات و تجمعاتي كه در كوفه و در منزل اشخاص مهم مانند مختار و سليمان بن صرد خزاعي شكل گرفته هيچ آگاهي نداشته و تنها هنگام ورود اسرا فهميده كه امام شهيد شده است؟

اين استاد حوزه و دانشگاه با اشاره به كتاب الكثير العبادات وفي اسرار الشهادات نوشته ملااحمدآقاي دربندي گفت: گفته شده كه به اشاره ناصرالدين شاه، ملااحمددربندي اين كتاب عربي را در يك جلد فارسي تلخيص كرده است. به صورت شفاهي از آقاي دربندي در خصوص حكم قمه زني سئوال شده بوده كه ايشان در جواب با اندك تأملي ابراز مي دارد كه چه بسا قمه زنان مي خواهند به حضرت زينب(س) اقتدا كنند و در واقع ايشان به نوعي به روايت مذكور استناد كرده است.

وي با اشاره به اظهار نظر از ميرزاني نائيني در خصوص نقل آقاي دربندي اظهار داشت: مرحوم ميرزاي نائيني فرموده بود كه اگر بخواهيم نقل هاي ايشان را حمل بر صحت كنيم، بايد بگوييم ايشان خودش مجتهد بوده است و كذب نافع مذهب را جايز مي دانسته، لذا اين دروغ مصلحت آميز را كه ظاهرا به نفع مذهب تشيع و سبب عشق آنها به تشيع مي شده را بيان كرده است.

قمه زني فعلي بر گرفته از تصليب مسيح نيست

حجت الاسلام يوسفي غروي در خصوص اين سئوال كه اخذ شدن قمه زني از مراسم قمه زني مسيحيان در مراسم تصليب مسيح تا چه حد صحت دارد، ادامه داد: البته نقل شده است كه در زمان صفويه شاه عباس وزير تعزيه خواني را به رم فرستاده تا مراسم عزاداري را ببيند و از آنها اقتباس كند، البته سند و مدرك محكمي در اين زمينه در دست نيست، و البته مشخص است كه قمه زني به شيوه جديد كه كفني پوشيده و به شكل خاصي قمه را به سر خود مي زنند، بر گرفته از مراسم تصليب مسيح نيست، چرا كه در مراسم تصليب مسيح وقتي نمايش به قسمت به صليب كشيده شدن مسيح مي رسد، برخي از كاتوليك هاي متعصب كه چاقو و يا كاردي در دست داشتند، ظاهرا از خود بيخود مي شدند و به صورت نامنظم آن شيء تيز را برخود مي زدند كه سبب جاري گشتن خون از بدن آنها مي شده است.

ريشه قمه زني در اسلام و ايران

وي در پاسخ به اين سئوال خبرنگار تبيين كه قمه زني از كجا وارد اسلام و ايران شده است، ادامه داد: سئوال شما متوقف بر اين است كه قمه زني قبلا در جايي وجود داشته است و بعدا وارد ايران شده است، در حاليكه اصلا چنين چيزي يقيني نيست. اما آنچه از لحاظ تاريخي قابل اقتباس است اين است در زمان شاه عباس صفوي، عثماني ها داراي لشگر و ارتش به قول معروف چريك و فدائي بوده اند و در روز رژه رفتن سرها را تراشيده و كفني به تن مي كردند به اين معنا كه آماده فداكردن جان هستند ، كه نظير اين فوج و لشكر را شاه عباس از عثماني ها اقتباس كرد. از سوي ديگر سابقه نيز داشته در ديليميان و بوهيان وقتي هنگام عزاداري مي شد، دستگاه حكومت به نظاميان دستور عزاداري مي داد و لذا شاه عباس نيز به همه دسته هاي نظامي از جمله فوج فدائيان خود كه با اين شكل و قيافه و كفن پوشيده دستور عزاداري مي دهد ، هر فوج با پرچم مخصوص خودبه عزاداري مي پرداخت و امكان دارد كه همين فوج فدائيان در عزاداري وقتي عزاداري مي كردند و از خود بيخود مي شدند، به خود ضربه هايي زده باشند و همين مسأله سبب پيدايش قمه زني با اين سبك شده باشد.
وي ادامه داد: از آنجا كه گاه سفراي كشورها نيز وادار مي شدند تا سان ببينند و شاهد عزاداري نظاميان باشند، چه بسا اين نوع عزاداري از ايران به ساير كشورها نيزصادر شده باشد.
اين استاد تاريخ افزود: همانگونه كه گفته شد روايت مسلم جصاص مربوط به قرن دهم است و چه بسا آقاي دربندي اولين فردي نبوده كه بدان استدلال كرده و قبل از ايشان هم افرادي در دوران صفويه مخصوصا در مقابل اراده جدي شاه عباس مسامحه كرده و از چنين مراسم هايي و قمه زدن جلوگيري به عمل نياورده اند، چرا كه اولا آن زمان قمه زني شايع نبوده است و ثانيا در آن زمان وهن مذهب نيز محسوب نمي شده تا نياز به عكس العمل باشد، چرا كه امروز نيز مستند فتواي بسياري از لما بر حرمت قمه زني، مايه وهن مذهب بودن است و لذا عده اي كه نمي فهمند امروزه قمه زني موجب وهن مذهب است و يا برايشان واضح نشده است، حمل بر اباحه مي كنند.
وي در پايان اظهار داشت: البته در برخي بدعت ها و خرافات مانند راه رفتن از روي آتش براي عزاداري امام حسين(ع) سناد و مدارك قابل قبولي وجود دارد كه مشخص مي كند اين كار، از هندوستان وارد اسلام و ايران شده است، اما در خصوص قمه زني چنين چيزي نداريم.

گزارش خطا