آیا بارزانی با دست پر به تهران مي‌آيد؟

هرچند جمهوری اسلامی ایران هیچ وقت بطور رسمی کردستان عراق را به دست داشتن در ترور دانشمندان هسته‌ای متهم نکرد، اما نوع ابراز نگرانی ها بیشتر دربرگیرنده این موضوع بود که این تیم ها از طریق کردستان عراق و با همکاری سیستم های امنیتی کشورهای غربی و رژیم صهیونیستی ، برای ترورهای خود نقشه کشیده بودند.

از سوی دیگر حزب دمکرات کردستان عراق با اصرار فراوان بر گرفتن رای اعتماد از مالکی نخست وزیر عراق در پارلمان عراق و تشویق سایر گروه‌های سیاسی عراق برای وارد شدن به این پروسه نه تنها بر دامنه اختلافات خود با دولت مرکزی افزود بلکه به نوعی بر فاصله خود با جمهوری اسلامی ایران نیز افزود.

همسو با این تحولات و حساس شدن تحولات سوریه حزب دمکرات کردستان عراق با آموزش نیروهای کرد سوریه در کردستان عراق تلاش کرد این نیروها را آماده اعزام به سوریه کند تا در تحولات این کشور علیه دولت بشار اسد وارد گود شوند. اما حضور یک گروه دیگر کردی در سوریه بنام P.Y.D مانع از اقدامات بعدی حزب دمکرات کردستان عراق در سوریه شد. همزمان با این تنش ها با اعزام نیرو از سوی دولت مرکزی عراق برای کنترل بیشتر مرزهای عراق با سوریه نیروهای حزب دمکرات کردستان عراق با صف آرایی در مقابل نیروهای ارتش عراق نه تنها بر دامنه تنش‌ها افزوده شد بلکه روابط حزب دمکرات کردستان عراق با دولت مرکزی نیز تیره تر از گذشته شد .

اگرچه نیچیروان بارزانی هم اکنون بعنوان نخست وزیر اقلیم کردستان عراق مهمان جمهوری اسلامی ایران است اما مسئولیت وی در جایگاه معاون رهبر حزب دمکرات کردستان عراق می تواند موید این نکته باشد که روابط با جمهوری اسلامی ایران در دو سطح حکومت اقلیم و حزب دمکرات کردستان عراق مورد بحث و گفتگو قرار بگیرد.

تلاش برای بهبود روابط با ایران

همانطور که اشاره شد با تیره تر شدن روابط حزب دمکرات کردستان عراق با دولت مرکزی عراق و جمهوری اسلامی ایران، تلاش‌های مسئولین کشور در حوزه عراق، برای یافتن راه‌های حل مشکلات جدی تر شد اگرچه جمهوری اسلامی ایران با نزدیک کردن آراء اتحادیه میهنی کردستان عراق به رهبری جلال طالبانی و نوشیروان مصطفی امین رهبر جنبش تغییر این پیام را به رهبران حزب دمکرات کردستان عراق فرستاد که توانائی تغییر ائتلاف‌های سیاسی در کردستان عراق را نیز دارد.

همزمان با این تلاشها و دعوت سایر گروههای سیاسی کرد عراقی به جمهوری اسلامی ایران حزب دمکرات کردستان عراق نیز به تهران دعوت شد تا روابط دو طرف تیره تر نشود. در همین راستا سفر سردار قاسم سلیمانی به اربیل تاکید دوباره بر این پیام بود.روند تحولات سوریه ، عراق و کردستان عراق این واقعیت را برای رهبران حزب دمکرات کردستان عراق جدی تر کرد که بدون در نظر گرفتن موقعیت ایران بعنوان یک نقطه محوری در تحولات سیاسی عراق نمی تواند بسان سابق به بازی در صحنه سیاسی عراق و کردستان و حتی سوریه ادامه دهد.

از این رو نیچیروان بارزانی با در نظر گرفتن جایگاهش گامهای خود را در دو سطح برای حل مشکلات برداشت از یک سو در سطح رسانه ائی بارها بر جایگاه ایران در منطقه تاکید کرد و زمینه را برای حضور ایران در عرصه های مختلف اقتصادی و سیاسی فراهم کرد که شاید بهترین مثال برای این موضوع کنفرانس بررسی راهکارهای اقتصادی ایران و کردستان عراق در اربیل باشد که قرار است با حضور یک هیات 80 نفره جمهوری اسلامی ایران در اربیل برگزار شود .سخنان نیچیروان بارزانی در خصوص ایران در گفتگو با رسانه های منطقه حامل پیام برای طرف ایرانی جهت حل مشکلات از طریق دیالوگ بود.از سوی دیگر اعزام وزیر نفت و منابع زیر زمینی حکومت اقلیم کردستان عراق به بغداد و حصول توافق در خصوص قراردادهای نفتی با دولت مرکزی و متعاقب آن اعزام هیاتی متشکل از اعضاء دولت خود به بغداد بیانگر جدی بودن رویکرد حل مکشلات از طریق دیالوگ در نزد حکومت اقلیم کردستان عراق به ریاست نیچیروان بارزانی بود .اگرچه این هیاتها نتوانستند صدرصد در حل مشکلات موفق باشند اما ، حل بخش مهمی از مشکلات این امید را ایجاد کرد که بقیه مشکلات با حضور طرف ایرانی حل و فصل گردد موضوعی که بدون شک یکی از در خواست های هیات کردی از مسئولین ایرانی خواهد بود .

بهر صورت این دیدار بعد از کش و قوسهای فراوان انجام شد و اکنون نیچیروان بارزانی با دست پر به سوی تهران پرواز کرده است تا در هنگام مذاکره با طرف ایرانی در مقابل درخواستهای خود چیزی هم برای ارائه کردن داشته باشد.

مهمترنین نکات مورد بحث در سفر نیچیروان بارزانی به تهران

اگرچه نیچیروان بارزانی با مجموعه ای از اقدامات مثبت وارد تهران شده است اما هنوز مسائلی وجود دارد که از دیدگاه طرف ایرانی حل نشده است که عدم حل آنها می تواند در آینده بر دامنه تنش ها بین دو طرف بیافزاید.

در سطح عراق ایران بشدت خواهان حفظ ثبات سیاسی در عراق بوده و به هیچ وجه تمایلی برای دستکاری در بافت سیاسی حاکمیت ندارد امری که کشورهای عربی بشدت مخالف آن بوده و درصدد کاهش نفوذ شیعیان از طریق دستکاری در بافت حاکمیت هستند از این رو طرف کردی که امروز یکی از شرکاء بسیار مهم شیعیان در قدرت در عراق بشمار می رود ضروری است در راستای وحدت بیشتر گام بردارد. در برابر این خواسته طرف کردی خواهد کوشید با فشار ایران دولت مالکی را متقاعد کند که برخی از خواسته های کردها را در بغداد برآورده کند . با حصول توافق دو طرف در این خصوص بدون شک راه برای استقرار ثبات سیاسی و امنیتی در عراق فراهم خواهد شد بویژه که قرار است در ماه آینده رئیس جمهور احمدی نژاد به عراق سفر بکند.

در سطح کردستان عراق نیز مدتی است گروههای ضد انقلاب با صدور بیانیه های مختلف آشکار از آغاز عملیاتهای مسلحانه در بهار آینده در کردستان ایران خبر می دهند.امری که طرف ایرانی نه تنها آن را بر نخواهد تابید بلکه بشدت با آن نیز مقابله خواهد کرد . بدون شک حمایت از این گروهها فارغ از مسئله اخلاقی کرد بودن، نباید سایه خود را بر روابط گسترده اقتصادی و سیاسی موجود دو طرف بگستراند .امری که نه تنها نیچیروان بارزانی بلکه تمام مسئولین سیاسی کردستان عراق به آن واقف هستند .از این رو نحوه تعامل با عواملی که درصدد تخریب روابط فیمابین هستند یکی از موارد مهم برای بحث و گفتگو خواهد بود . از سوی دیگر برخی خبرها از تلاش منافقین برای جلب حمایت کردها از گروهک تروریستی منافقین حکایت دارد، هرچند خواستگاه این گروهک تروریستی در کردستان عراق بسیار منفی است که دلیل آن را هم باید در قتل و عام کردها در کردستان عراق در اوایل دهه 90 میلادی از سوی این گروهک تروریستی بدستور حزب بعث یافت اما بهر روی فعال شدن این گروه تروریستی که درآینده می تواند بحران در روابط دو طرف را سبب شود بدون شک یکی از موارد مهم گفتگو در مذاکرات خواهد بود.

در سطح تحولات سوریه کشورهای غربی بشدت در تلاش هستند تا از طریق کردهای عراق کردهای سوریه را تشویق کنند که وارد جبهه ضد بشار اسد بشوند در حالیکه کردهای سوریه بشدت نسبت به ماهیت گروههای مسلح در سوریه نگران هستند و علیرغم فشار رهبر اقلیم کردستان عراق عملا غربی ها نتوانستند راه به جائی ببرند . با توجه به نوع خواسته کردها در سوریه طرف ایرانی می تواند عاملی برای حل مشکلات کردها در سوریه باشند و در این راه درخواست هیات ایرانی می تواند در برگیرنده این باشد که کردها وارد ترکیب تروریستی مخالفین در سوریه نشوند چرا که با وارد شدن کردها به بازی تروریستها، ضربه بزرگی به موجودیت کردها در ترکیه و سوریه واردبشود . به اعتقاد کارشناسان سیاسی واقع بینی کردها در تحولات سوریه سبب شده است آنها وارد بازی پیچیده گروههای تروریستی مسلح در داخل سوریه نشوند که از حمایت غربی ها و کشورهای عربی برخوردار هستند.

در سطح اقتصادی جمهوری اسلامی ایران با رویکرد حضور در صحنه اقتصادی عراق و از جمله کردستان عراق نه تنها مرزهای موجود خود را با این منطقه توسعه داده است بلکه کوشیده است با درست کردن بازارچه های مرزی جدید در بانه و قصر شیرین رشد فعالیتهای اقتصادی مشترک را سبب شود که نتیجه این توسعه را براحتی می توان در بالا رفتن سطح زندگی اقتصادی مردم مناطق مرزی و بالا رفتن حجم مبادلات اقتصادی بین دو طرف ملا حظه کرد .

با توجه به مجموعه این عوامل می توان به این نتیجه رسید که نقاط مشترک دو طرف در مقابل نقاط مورد اختلاف دو طرف نه تنها اندک نیستند بلکه نقاط مشترک و منافع مشترک بر همه نقاط منفی می چربد وضرورت حفظ این منافع دو طرف را از طریق گفتگوهای مستقیم به تعهد بیشتر نسبت به این منافع سوق خواهد داد.بخصوص که دستان پر نیچیروان بارزانی در سفر به تهران می تواند به عمق این تعهدات غنای بیشتری ببخشد.