این
تهاجم ابتدا با تغییر لباس ملى و طرح لباس متحدالشكل و ممنوع كردن لباس
روحانیت، شروع شد و پس از سفر چهل روزه رضاخان در خردادماه سال 1313 به
تركیه با كارگردانى محمدعلى فروغى و به میزبانى كمال مصطفى پاشا (آتاتورك)
كه تركیه را عرصه تاختوتاز فرهنگ غرب كرده بود،با برنامه ریزی گسترده تر و
هماهنگ با ترکیه به صورت گسترده ترى در ایران اعمال گردید.
در
همین سال بود كه آموزگاران و دختران دانشآموز از داشتن حجاب، ممنوع شدند و
به دنبال آن، به نیروهاى شهربانى دستور داده شد تا با توسل به قوه قهریه،
حجاب را از سر زنان مسلمان بردارند. درادامه تحمیل فرهنگ
بىعفتى بود كه رضاخان، با گستاخی تمام ، حرم شریف و مطهر ثامنالحجج (ع)
را با خون معترضین به كشف حجاب رنگین ساخت و واقعه كشتار خونین مسجد
گوهرشاد را به وجود آورد. و در همین راستا
فعالیتهاى گستردهاى جهت کشف حجاب در نقاط مختلف ایران صورت گرفت كه از آن
جمله به صدور بخشنامههاى متعددى كه در سالهاى 1316 و 1317 به
وزارتخانهها، استانداریها، فرمانداریها و شهربانىها ارسال گردید، مىتوان
اشاره كرد.
اسنادى
كه در این بخش به مطالعه آن خواهید پرداخت، گوشهاى از اظهار عجز
كارگزاران رضاخانى است كه با مخالفت سرسختانه مردم غیور و متدین خطه خونرنگ
آذربایجان روبرو گردیده و به شكست ذّلتبار خود اعتراف كردهاند.
سند اول:
شماره : 118
از: رضائیه دفتر مخصوص شاهنشاهى
از
مراغه گزارش مىدهند كشف حجاب به هیچوجه در آن شهر عملى نشده است بنده هم
كه آنجا رفتم همینطور دیده شد تغییر شهربانى آنجا را فرماندارى مراغه
براى پیشرفت حجاب لازم دانسته است.
مستوفى
سند دوم:
شماره: 315 تاریخ: 16/2/1317
ریاست ادارهكل شهربانى
از
قرار گزارش استاندار 4 كشف حجاب در مراغه عملى نشده و این عدم پیشرفت را
براثر بىكفایتى و یا عدم توجه رئیس شهربانى آنجا مىداند و تقاضاى تغییر
او را نموده است. حسبالامر مطاع مبارك اعلیحضرت همایون شاهنشاهى ابلاغ
مىنماید اگر اینطور است كه اظهار شده رئیس شهربانى مزبور را تغییر بدهید
نتیجه اقدامات را هم گزارش بدهید كه بهعرض پیشگاه مبارك برسد.
سند سوم :
شماره: 511
ریاست دفتر مخصوص شاهنشاهى
عطف
به ابلاغیه مطاع مبارك 315ـ 6/2/17 راجع به گزارش استاندار 4 در موضوع
عملى نشدن كشف حجاب در مراغه كه اوامر مطاع مبارك اعلیحضرت همایون شاهنشاهى
شرف صدور یافته است هرگاه رئیس شهربانى آنجا غفلت كرده است تغییر داده شود
بعرض مىرساند. یاور حسام وزیرى پایهور شهربانى تبریز براى بازجویى به
مراغه اعزام طبق گزارش شهربانى تبریز بهطورى كه بازجویى شده رئیس شهربانى
مراغه در مورد كشف حجاب غفلتى نكرده زنهایى كه در معابر دیده مىشوند
بىحجاب هستند ولى عدهاى از بانوان از منزل خارج نمىشوند متمنى است مراتب
را از شرف عرض پیشگاه مبارك اعلیحضرت همایون شاهنشاهى گذرانده اوامر مطاع
مبارك را ابلاغ فرمایند.
رئیس اداره كل شهربانى
[پىنوشت
رضاخان:] تا وقتى كه در خانه هستند نباید متعرض شد هر وقت از خانه خارج
شدند و خواستند با حجاب حركت نمایند مطابق مقررات باید ممانعت
شود.15/4/17[1317]
سند چهارم :
شماره: 877 تاریخ: 15/4/1317
محرمانه ریاست اداره كل شهربانى
نامه
شماره 11961/20856 به عرض پیشگاه اعلیحضرت همایون شاهنشاهى رسید مقرر
فرمودند ابلاغ نمایم زنهایى كه در خانههاى خود با چادر هستند نباید متعرض
آنها شد هر وقت از خانه خود با حجاب خارج و در كوچه و معابر با چادر باشند
مطابق مقررات باید ممانعت به عمل آید.
رئیس دفتر مخصوص شاهنشاهى
سند پنجم :
از: رضائیه 27/12/17
شماره: 3128
دفتر مخصوص شاهنشاه
وضع
حجاب شهرهاى این استان و رضائیه را كه در هیچجا رضایتبخش نیست و كرارا
به غلامحسین بهزادى رئیس شهربانى اینجا تذكر داده و نتیجه نگرفتهام
بالاخره به وزارت كشور گزارش دادهام معلوم مىشود براثر این گزارش از
اداره كل شهربانى بازپرسىهایى از او شده است به جاى اینكه به بنده مراجعه و
در رفع این وضعیت تشریك مساعى كند نامه بخشنامه مانندى به همه ادارات
اینجا نوشته به خواهش و تمنا شاید در پاره[اى] موارد به فشار مشغول تمام
كردن وقت است.
با
این رئیس شهربانى كه باید چشم و گوش و دست بنده باشد نمىدانم چگونه تشریك
مساعى كنم در شهرهاى این استان غیر از شاگردان مدارس و خانمهاى رؤسا و
اعضاء ادارات و مسیحىها هر زنى كه در كوچه دیده مىشود روسرى داشته و چانه
و صورت خود را بسته است. 58 عبداللّه مستوفى
سند ششم :
شماره: 3128 تاریخ: 2/12/1317
محرمانه
ریاست ادارهكل شهربانى
از
قرار اظهار استاندار 4 موضوع رفع حجاب در آن استان رضایتبخش نیست
غلامحسین بهزادى رئیس شهربانى آنجا نیز بدون مراجعه به استاندارى مستقیما
یك نوع اقدامات بىحاصلى مىنماید. غیر از شاگردان مدارس و خانمهاى رؤسا و
اعضاء دوائر و مسیحىها سایرین با روسرى راه مىروند و صورت و چانه خود را
هم با روسرى مىبندند استاندارى از رئیس شهربانى آنجا شاكى است كه با او
در امورات تشریك مساعى ندارد حسبالامر مطاع مبارك اعلیحضرت همایون
شاهنشاهى ابلاغ مىنماید یا رئیس شهربانى رضائیه را تغییر بدهید و یا به
ترتیب دیگر رفع شكایت استاندار را بنمایید كه در پیشرفت امور وقفه حاصل
نگردد.رئیس دفتر مخصوص شاهنشاهى
و سند هفتم نیز ادامه این مقاومت جانانه است كه تا پایان عمر رژیم شاهنشاهى ادامه داشته است:
شماره: 60/ م تاریخ: 29/2/2536 [1356]
آقاى خسرو امیرقاسمى سرپرست اداره كل كشاورزى و مدیركل تعاون و امور روستاها
نظر
به پیشرفتهاى دوران انقلاب جامعه زنان ایران و فعالیتهایى كه خانمها در
شئون مختلف اجتماعى آغاز نموده و گامهاى مؤثرى كه دوشادوش مردان در اداره
امور مملكت برمیدارند و باتوجه به این واقعیت كه منظور حجاب نسوان در اسلام
چیزى غیر از استفاده از چادر این پوشش دست و پاگیر و باز دارنده از تحریك
بوده است اوامر مبارك اعلیحضرت همایونى شاهنشاه آریامهر مبنى بر عدم
استفاده چادر صادر گردیده بنابراین ضرورت دارد اوامر صادره را به كلیه
خانمهاى شاغل در آن اداره و ادارات تابعه بنحو مؤثر متذكر شده و به آقایان
نیز تفهیم فرمایید كه استفاده از چادر وسیله همسرهاىشان بلاتردید موجب
مواخذه و بازخواست شدید آنان خواهد شد.
احمد برادر
استاندار
ارسال گردید
خواهشمند است مراتب به فرد فرد خانمهاى شاغل در آن اداره نیز ابلاغ فرمایند.
خسرو امیرقاسمى
مدیر تعاون و امور روستاها و سرپرست اداره كل كشاورزى استان چهار محال و بختیارى