از 18 سال ممنوعیت فیلم «کوبریک» در فرانسه تا حمایت از فیلم «یک خانواده محترم»

 به گزارش فارس، کشور فرانسه در عرصه سانسور تاریخچه‌ای طولانی دارد که البته با آنکه اوج آن در قرن‌های 16 تا 18 میلادی بوده ولی تا زمان معاصر نیز ادامه یافته است.

 

آنچنانکه هم‌اکنون نیز شورای عالی سمعی بصری این وظیفه را در این کشور به عهده دارد.

 

 

 

 

این موسسه دولتی که از سال 1989 تاسیس شده است، وظیفه دارد بر عملکرد رسانه‌های جمعی چون رادیو و تلویزیون نظارت کند تا در صورت لزوم برای سانسور و حذف یک محصول فرهنگی هنری وارد عمل شود.

 

از جمله اقدامات این موسسه می‌توان به ممنوع کردن فعالیت شبکه المنار حزب‌الله لبنان در سال 2005 میلادی اشاره کرد.

 

اگرچه سانسور در کشور فرانسه از چند صد سال پیش در عرصه‌های مختلف نمود داشته است ولی با توجه به شکل‌گیری صنعت سینما بین اواخر قرن نوزدهم تا دهه 20 میلادی در اروپا، شاید بتوان از فیلم «نمره اخلاق صفر» ساخته «ژان ویگو»، به عنوان یکی از اولین قربانیان جدی سانسور در سینمای فرانسه نام برد.

 

این فیلم در سال 1933 ساخته شد ولی تا 1945 اجازه نمایش نیافت.

 

«نمره اخلاق صفر» داستان زندگی چهار دانش‌آموز یک مدرسه شبانه روزی است که نمی‌توانند خود را با معیارهایی که معلم‌هایشان برایشان تعیین کرده‌اند، وفق دهند و پشت سر هم نمره‌ صفر می‌گیرند.

 

فیلم وقتی به اوج می‌رسد که دانش آموزان، روز گردهمایی مدرسه در حضور مقامات محلی دست به شورش می‌زنند. فیلم پیش از آنکه به نمایش عمومی درآید، توسط انجمن سانسور فرانسه توقیف شد. دلیلش ظاهراً تصویر تند و مخربی بود که فیلم از موسسه‌های آموزشی طبقه متوسط فرانسه ارائه می‌کرد.

 

سانسورها در عرصه مختلف همچنان ادامه داشت ولی در سال‌های 1950 تا 1980 یعنی در اوج جریان‌های استقلال طلبی ضدفرانسوی نظارت بر رادیو و تلویزیون این کشور به شدت افزایش یافت.

 

پیش از آن نیز در طول جنگ جهانی اول، دولت فرانسه با این ادعا که باید بر عموم مردم از نظر اخلاقی نظارت شود، سانسور را به شدت رواج داده بود ولی در سال 1958 همزمان با تاسیس جمهوری پنجم (دولت کنونی فرانسه) با آنکه ادعا شد که در این کشور قانون سانسور به طور کلی جذف شده است، ولی سانسور همچنان در برخی موارد، به طور ویژه در عرصه فیلمسازی و روزنامه نگاری (بیشتر روزنامه‌های طنز و انتقادی)، اعمال می‌شد.

 

در این میان بین سال‌های 1962-1954 با وقوع جنگ الجزایر (استقلال الجزایر از کشور فرانسه)، آثار هنری به خصوص فیلم‌هایی که به این موضوع می‌پرداختند به شدت مورد سانسور قرار گرفتند.

 

از جمله این فیلم‌ها می‌توان به فیلم‌ «راه‌های افتخار» ساخته «استنلی کوبریک» در سال 1957 میلادی اشاره کرد.

 

 

 

حساسیت این موضوع برای دولتمردان فرانسوی به حدی بود که حتی سال‌ها پس از جنگ الجزایر، سانسور‌ها ادامه داشت، آنچنانکه نمایش فیلم‌ «راه‌های افتخار» تا 18 سال بعد، به طور کل ممنوع بود، حتی زمانیکه 4 سال پس از اتمام  این جنگ «گیلو بونتیکور فو»، فیلمساز ایتالیایی اقدام به ساخت فیلم «نبرد الجزایر» کرد، فرانسه نمایش این فیلم را نیز ممنوع کرد و این ممنوعیت تا سال‌ها بعد نیز همچنان ادامه داشت. 

 

 

 

در سال 1960 نیز «ژان لوک گدار» که یکی از سیاسی‌ترین فیلمسازان تاریخ سینماست، فیلم سینمایی «سرباز کوچک» را ساخت که علی‌رغم تمام تلاش‌ها تا سه سال بعد نتوانست آن را در فرانسه به نمایش درآورد.

 

مشکل این بود که او نیز چون «کوبریک» و «بونتیکور فور» دست روی نقطه حساسی که همان جنگ آزاد بخش الجزایر باشد گذاشته بود.

 

 

 

«سرباز کوچک» داستان یک ضد قهرمان به نام «برونو فورستیر» با بازی «میشل سوبور» است که به عنوان جاسوس فرانسه ماموریت می‌یابد که رهبر عرب یک گروه چپ‌گرای زیرزمینی را بکشد ولی در نهایت مجبور می‌شود به آمریکای جنوبی بگریزد.

 

مرور تاریخچه سانسور در کشوری چون فرانسه نشان می‌دهد که در زمان تضاد آزادی بیان با منافع دولت این کشور مسئولان آن از تمامی این ادعاها دست برداشته و دست به دامان ممنوعیت و سانسور می‌شود، آنچنانکه امروز مدعی مهد آزادی، «آمریکا» برای فرار از رواج برخی از بی‌اخلاقی‌ها در میان نسل نوجوان و جوان خود و حتی پیش از آن دست به دامان سیستم درجه‌بندی فیلم‌ها که همان ممنوعیت نمایش فیلم برای یک گروه خاصی سنی است، می‌شود و یا فرانسه برخی از سایت‌های سیاسی در اینترنت را فیلتر می‌کند.

 

حال نکته اینکه کشور مهد دموکراسی امروز تهیه کننده و پخش‌کننده فیلمی سیاه و ضدایرانی و ضد دفاع مقدس با نام «یک خانواده محترم» شده و با دوره افتادن در جشنواره‌ها آن را به نمایش می‌گذارد و این در حالی است که فرانسه چنین فیلمی را حتی در قبال مقاومت مشروع مردم الجزایر از کشورشان را نمی‌پذیرد.