به گزارش فارس، شيخ راشد الغنوشي كه رهبري جنبش اسلامي النهضه تونس را بدست دارد، در دوره زمامداري "حبيب ابو رقيبه " پنج سال به زندان و يكبار به زندان ابد محكوم شد. پس از آن در زمان زمامداري "زين العابدين بن علي " ديكتاتور پيشين تونس به دوبار زندان ابد محكوم شد.
در ابتدا بورقيبه به الغنوشي اجازه فعاليت در كشور را داد، اما وقتي از ماهيت فعاليتهاي وي و جنبشش آگاه شد، فعاليتش را منع كرد.
غنوشي يكبار در سال 1981 به شكل معجزه آسايي از مرگ نجات يافت و در سال 1989 مجبور به ترك تونس شد و بيش از 22 سال دور از وطن و در تبعيد بسربرد و بالطبع در طول اين مدت نتوانست ديداري از وطن داشته باشد و بازگشت به تونس براي وي جز در 29 ژانويه سال جاري و پس از سرنگوني رژيم بن علي ميسر نگرديد.
منزلش در يكي از مناطق پيراموني پايتخت قرار دارد و هر روز افراد بسياري براي ديدار او به خيمهاي ميآيند كه در حياط و باغچه خانهاش براي بازديد كنندگان نصب شده است.
متن كامل مصاحبه روزنامه الشرق الاوسط با راشد الغنوشي در اختيار كاربران قرار ميگيرد.
*آيا فكر ميكرديد، رژيم بن علي به اين سرعت سقوط كند؟
الغنوشي: در واقع لحظهاي در سقوط رژيمي كه بر سركوب سياسي و خفه كردن صدها در گلو و در نطفه خفه كردن هرگونه فعاليت تونسي متمركز بود، ترديد نداشتم. اين احساس بسيار قوي در وجودم بود كه تغيير رژيم در تونس فقط از طريق يك انتفاضه امكان پذير است، اتفاضهاي كه به شكل بمبي قدرتمند به روي ديكتاتوري بن علي و همسرش منفجر شود. بارها در مورد اوضاع سياسي تونس نوشته و يادآوري كرده بودم، حوادثي كه در مناطق "حوض المنجمي " و پس از آن در "بن قردان " هممرز با ليبي روي دارد، نشانگر رو به پايان بودن رژيم بن علي است.
*با اين حال رژيم بن علي پس از آن حوادث باز به حيات خويش ادامه داد؟
الغنوشي: درست است كه به حيات خود ادامه ميداد، اما اين حيات، حياتي بيمارگونه بود و آن انفجارها و اعتراضها پس از آن از منطقهاي به منطقه ديگر سرايت كرد.
*اميدي به اصلاح يا تعديل رژيم داشتيد؟
الغنوشي: با كمال تاسف من از طرق معمول و رايج راهي براي اصلاح و تعديل رژيم نميديدم.
*پس از انقلاب تونس و بعد از اين كه جنبش شما دوباره اجازه فعاليت يافت، به نظر ميرسد، برخي از جريانها و جناحهاي چپگرا و سكولار كشور از فعاليت مجدد النهضه واهمه دارند، شما اين ترس را چگونه تفسير ميكنيد؟
الغنوشي: اين واكنش آميزهاي از ترس سياسي و هراس انتخاباتي است. همه آن نيروها به خوبي ميدانند، حضور جريان اسلامي در عرصه سياسي تونس تا چه اندازه قدرتمند است و از رقابت سياسي با اين جريان در هراسند و واهمه اين رقابت خود را بصورت ترس نمايان ساخته است. فراموش نكنيم كه جريانهايي هم درصدد هستند كه اين جريان اسلام هراسي را تشديد نمايند، بويژه آن كه بر امكان بدست آوردن اكثر آراي انتخاباتي توسط النهضه و جريان اسلامگرا مانور بسياري ميدهند. درحالي كه بايد به اين نكته هم توجه داشت كه پروسه اسلام هراسي و ترساندن تونسيها از اسلام از سالها پيش آغاز شده و گروهي از تونسيها از سالها پيش از اسلام در هراسند، مثلا رژيم بن علي و دستگاههاي تبليغاتي و اطلاع رساني در اين زمينه فعاليت بسياري داشتند و مدام در گوش تونسيها ميخواندند كه النهضه جنبشي تروريستي است و همين عاملي شد تا برخي جريانهاي سياسي از اسلام و النهضه واهمه داشته باشند، درحالي كه ما در هر مناسبتي خواستار مشاركت سياسي و همزيستي مسالمت آميز تمام گروهها و جريانهاي سياسي تونس در كنار يكديگر بودهايم.
*آيا قصد داريد، در انتخابات رياست جمهوري شركت كنيد و آيا جنبش آمادگي اين را دارد كه نتايج انتخابات را هرچه باشد، بپذيرد؟
الغنوشي: خود را براي انتخابات رياست جمهوري آينده نامزد نخواهم كرد و اين تصميم را پيش از بازگشت به تونس گرفتم و بدانيد ما آمادهايم، نتايج انتخابات را در رژيم دموكراتيك و پاك بپذيريم و اين موضوعي نيست كه جاي بحث و گفتوگو در آن باشد، حتي اگر نتايج انتخابات به قدرت رسيدن دشمنان النهضه را رقم بزند، اما در همان حال ما به عنوان يك جامعه مدني خواهان پذيرفتن نتايج انتخابات توسط ساير جريانها بسان خود هستيم.
*چند بار زين العابدين بن علي را ديده بوديد و پس از آن چه احساسي داشتيد؟
الغنوشي: در طول زندگيم فقط دوبار او را ديدم، او مردي بود كه نه ميشنيد و نه سخن ميگفت.
*شما هر دو دوره بورقيبه و بن علي را به عينه ديديد و آن را از نزديك لمس كرديد، چه تفاوتهايي ميان اين دو دوره ملاحظه ميكنيد؟
الغنوشي: تفاوت ميان دو رئيس جمهور پيشين تونس بسيار است. حبيب بورقيبه ديكتاتور با فرهنگ و فرهيختهاي بود. او اجازه داد جنبشهاي كارگري و سنديكاهاي قدرتمند در كشور شكل بگيرند و در دوره او جنبش اسلامي نشو نما يافت و در همان دوره بود كه موجوديت سياسي و ميداني آن به اوج رسيد. بو رقيبه اجازه داد جنبشهاي دانشجويي فعاليت كنند و به سازمان دفاع از حقوق بشر تونس و برخي از احزاب و صداهاي مخالف چراغ سبز نشان داد و به مطبوعات مستقل اجازه آزادي بيان داد و پس از او هيچ روزنامهاي نتوانست و اجازه نيافت آن چه را كه تونس ميگذرد، بر زبان آورد، با اين كه تلاشهاي بسياري در اين باره توسط روزنامههاي معارض صورت گرفت. در واقع بورقيبه ديكتاتور روشنفكري بود، كتابهاي نويسندگان معروف و برجسته انقلاب فرانسه و كتابهاي سياسي و خاطرات آنها را خوانده بود و از تمام اوضاع كشور مو به مو با خبر بود، اما تمام اين دستاوردها را بن علي يكي پس از ديگري بر باد فنا داد و از حكومت بورقيبه جز مافيا و پليس چيزي بر جاي نگذاشت.
زين العابدين بن علي ديكتاتوري بود كه به هيچ كس اجازه يك كلام سخن گفتن نميداد و اگر كسي سخني بر زبان ميآورد، بايد در انتظار مجازات بود، در اين اوضاع و احوال ميتوانيد، تصور كنيد، چه تعداد افراد ميتوانستند جرات سخن گفتن بيابند. در چنته بن علي هيچ چيز نبود، او در هيچ چيز مهارت يا شناخت نداشت، جز مهارت سركوب كه بالطبع براي اداره و مهار فرهيختگان تونسي و كساني كه به اوضاع و احوال جهان آگاهي كامل و خواستههايي داشتند كه برخلاف ميل و خواست رژيم بود، كافي به نظر نميرسيد.
*با اين كه بورقيبه را ديكتاتور توصيف كرده بوديد، اما از او تعريف كرديد، آيا بورقيبه همان كسي نبود كه وقتي دادگاه شما را محكوم به زندان ابد كرد، خشمگين شد و درخواست تجديد نظر و حكم اعدام را عليه شما داد؟
الغنوشي: بله درست است، از حكم صادره توسط دادگاه امنيتي بسيار خشمگين شد و گفته ميشد كه فشاري بسياري بر دادگاه آورد تا در اين حكم تجديد نظر شود و از آن زمان بود كه وي قانون را تغيير داد و حكم اعدام را از لزوم موافقت چهار قاضي به سه قاضي دادگاه كاهش داد و بر اساس آن مقرر شد، اگر از پنج قاضي دادگاه سه تن حكم به اعدام فرد داده باشند، آن حكم به اجرا درميآمد و من به اين ترتيب به صورتي معجزه آسا از مرگ نجات يافتم. بورقيبه در دوران زمامداريش پنج سال مرا زندان كرد و با اين كه من به زندان ابد محكوم شده بودم، تصميم گرفت مرا اعدام كند، با وجود تمام اين حرفها باز نميتوان، اقدامات او را در پيشرفت و آباداني كشور ناديده گرفت.
*شب 6 نوامبر 1987 يعني شب انقلاب عليه بورقيبه كجا بوديد؟
الغنوشي: در زندان بودم، سرم را خواسته بودند. دولت تونس جنبش النهضه را به تلاش جهت براندازي نظام متهم كرده و تقريبا تمام رهبران آن را در زندان انداخته بود، اما بن علي براي استيلا بر عرصه سياسي تمام آن رهبران را آزاد كرد، اما وقتي به قدرت رسيد، حس پليسياش به او گفت كه جنبش النهضه ميتواند، بساط حكومت او را درهم بشكند، به همين منظور تا به قدرت رسيد، يعني در آغاز دهه نود سعي نمود، به هر قيمت ممكن جنبش را از ريشه و اساس بربكند و نابود كند.
*از ميان دولتمردان بن علي اگر بخواهي از كسي به نيكي ياد كني از چه كسي نام ميبري؟
الغنوشي: "هادي البكوش " كه از 7 نوامبر 1987 تا 27 سپتامبر 1989 وزير اول يا همان نخست وزير دولت بود و از منابع موثق شنيدم كه او چه در دوره بن علي و چه در زمان بورقيبه طرفدار جنبش بود و ميخواست جنبش و فعاليتهايش به رسميت شناخته شود. او در ديدارم با بن علي در 6 نوامبر 1988 حضور داشت. در آن ديدار بن علي به من قول داد كه دستور ميدهد، جنبش النهضه و فعاليتهايش در تونس به رسميت شناخته شود، اما اندكي بايد تامل و صبر داشته باشيد، اين آخرين ديدار من با بن علي بود.
* "محمد مزالي " نخست وزير زمان بورقيبه چطور، مگر او شخصا به شما كمك نكرد؟
الغنوشي: در سال 1981 به ده سال زندان محكوم شدم، اما در آگوست 1984 و درپي وساطت محمد مزالي از زندان آزاد شدم كه در آن زمان از نزديكان جنبش بود، اما مزالي در آن وقت ميخواست از جنبش به عنوان اداتي براي سركوب جريانها و جناحهاي چپگرا استفاده كند و به نظر من او خواهان آزادي فعاليت جنبش و رسميت بخشيدن به آن نبود.
*دولت موقت كنوني تونس قانون عفو عمومي را صادر كرده و همانطور كه ميدانيد، اعضاي جنبش از جمله بزرگترين متضررين و آسيب ديدگان دوره زمامداري بن علي هستند، مثلا رژيم بن علي در برخي موارد تمام اعضاي يك خانواده را به زندان محكوم ميكرد و برخي افراد 20 از عمر خود را در زندان بسربرده بودند، شما جه غرامتي را مد نظر داريد تا جبران تمام آن سالهاي زندان و آسيبها و زيانهاي وارده به اعضا و طرفدران شما را بنمايد؟
الغنوشي: پيش از هر چيز جنبش خواستار اين است كه اين عفو عمومي شامل تمام زندانيان بشود و صرفا زنداينان سياسي را دربرنگيرد، بلكه ديگر زندانياني كه به اتهامات واهي محكوم شده و سالهايي را در زندانها بسربردند را نيز دربرگيرد. اطلاعاتي در اختيار جنبش است كه نشان ميدهد، بيش از 3 هزار جوان تونسي به موجب قانون مبارزه با تروريسم كه اصلا هم قانون نبود، به زندان محكوم شدند، درحالي كه اتهام واقعي آنها اداي نماز صبح يا گشودن پايگاهي اينترنتي يا خواندن كتابي سياسي بود، نه تروريسم. جنبش النهضه از هم اكنون خواستار بازگرداندن تمام زندانيان سياسي برسر پستها و مناصب و مشاغل پيشيناشان است و دولت موقت مدت زماني را كه اين افراد در زندان يا تبعيد سپري كردهاند، را به عنوان سالهاي خدمت ايشان محاسبه نمايد. جنبش معتقد است، اين افراد از جمله پايه گذاران اصلي انقلاب تونس هستند و انقلاب امروز بايد جبران آن سالهاي سختي را كه اين افراد سپري كردند، بنمايد و اين موضوع بايد در مورد همه و نه فقط زندانيان سياسي اعمال شود.
*جنبش چه غرامتي را طلب ميكند؟
الغنوشي: تعيين اين امر كار بسيار مشكلي است، چون برخي از رهبران حتي فرصت زندگي در كنار خانواده هم پيدا نكردند و هيچ لذتي از زندگي نبردند، نميدانم دولت موقت چه غرامتي بابت جبران آن همه تحمل رنج ميخواهد، به آنها بدهد، اما هرچه هست، اين كه جنبش خواستار عذر خواهي از تمام قربانيان و بستن صفحه گذشته و تلاش براي بهبود زندگي تونسيهاست.