ابرار معاصر تهران: یکی
از مسائل مطرح در انتخابات ریاستجمهوری سال 2012 در آمریکا پرداختن به
مسئله هستهای ایران است. در واقع ایران از جمله مسائلی بود که از زمان
آغاز مبارزات انتخاباتی توسط کاندیدهای رقیب مورد توجه قرار گرفت. در
روزهای پایانی مبارزات انتخاباتی رقیبهای انتخاباتی بیش از پیش به چگونگی
برخورد با ایران توجه دارند. به گونهای که دیگر مسائل حوزه سیاست خارجی را
نیز بهویژه در ارتباط با ایران تحلیل میکنند و مواضع یکدیگر در این
رابطه را مورد انتقاد قرار میدهند.
میت
رامنی و باراک اوباما چه در مناظرههای انتخاباتی خود و چه در
سخنرانیهایشان تلاش دارند تا ایران را تهدیدی علیه امنیت ملی آمریکا تلقی
کنند. هرچند که این رویه در انتخابات گذشته در آمریکا نیز مطرح بوده است در
این انتخابات با پررنگ کردن تهدید و فوریت پرداختن به آن هر دو کاندیدا
تلاش میکنند تا هر چه بیشتر نظر مردم را جلب کنند. در واقع تنها شیوهای
که میتوان رأیدهنده آمریکایی را قانع کرد که یکی از مسائل حوزه سیاست
خارجی از مسائل اقتصادی مهمتر است این است که تهدید آن برای امنیت ملی
آمریکا را بزرگ جلوه دهند. این امر در حالی است که نگرانیهای مردم از
وخامت اوضاع اقتصادی و عدم استقبال از برنامههای اقتصادی هر دو کاندیدای
رقیب در نظرسنجیها مشهود است. مقایسه تأثیر برنامههای اقتصادی دو رقیب بر
رأیدهندگان گویای این است که از دید مردم هیچیک برنامه جذابی برای آنها
ندارند. در نظرسنجی اخیر گالوپ 48 درصد اوباما و 47 درصد رامنی را
برگزیدند.
با
این حال مسئلهای که مورد توجه هر دو کاندیدای رقیب وجود دارد جذب آرای
نامشخص است که در آخرین لحظه ممکن است تصمیمشان تغییر کند. بهطور سنتی
درصد مشخصی از جمعیت آمریکا همواره کاندیداهای دموکرات و درصدی نیز
کاندیداهای جمهوریخواه را انتخاب میکنند. اما بخشی از جمعیت رأیدهنده به
هیچکدام از دو حزب تعلق ندارند. در انتخابات امسال آرا نامشخص 23 درصد است
که رقم قابل توجهی محسوب میشود و هر یک از دو کاندیدا تلاش دارد تا نظر
این بخش از جمعیت رأیدهنده را جلب کند.
در
این رابطه بحرانی نشان دادن یک مسئله و لزوم برخورد جدی میتواند زمینهای
فراهم کند تا عملکرد ضعیف کاندیدها در حوزههای دیگر کمتر مورد توجه قرار
گیرد. تم بحرانی انتخابات امسال در آمریکا ایران است. این امر مشابه
انتخابات ریاستجمهوری سال 1980 در آمریکاست که به خاطر مسئله گروگانگیری
دیپلماتهای آمریکایی در تهران مردم آمریکا توجه خاصی به مواضع دو کاندیدا
در این رابطه داشتند. هر چند که در آن زمان تهدید برای آمریکاییها جدیتر و
ملموستر بود اما تبلیغات منفی علیه ایران بار دیگر چنین فضایی را ایجاد
کرده است. بر این اساس کاندیدای حزب جمهوریخواه با بینتیجه خواندن
سیاستهای اوباما برای متوقف کردن فعالیتهای هستهای ایران خواهان برخورد
تندتری علیه ایران است که حتی شامل گزینه نظامی نیز میشود. نظرسنجیها
نشان میدهد علیرغم جدی نشان دادن توانایی هستهای ایران گزینه نظامی و
آغاز یک جنگ دیگر مورد قبول مردم آمریکا نیست، بهویژه که مردم یکی از
دلایل بحران اقتصادی آمریکا و استمرار آن را دو جنگ افغانستان و عراق
میدانند. از اینرو کاندیدای جمهوریخواه تلاش دارد نشان دهد که تحریمها
کافی نبوده و نتوانسته موثر باشد و بنابراین باید به تحریمهای بیشتری علیه
ایران دست زد. رامنی موضع اوباما که خطر قرمز برنامه هستهای ایران را
تلاش برای ساخت بمب میداند زیر سوال میبرد و معتقد است که هر نوع توانایی
هستهای ایران امنیت اسرائیل و آمریکا را تهدید میکند.
به
عقیده کارشناسان هر نوع تحول ناگهانی در رابطه با موضوع هستهای ایران تا
حد زیادی میتواند بر وضعیت کاندیداها اثر گذارد، بهویژه که تا زمان
انتخابات مدت کمی باقی مانده و حتی رویدادی با اثری کوتاهمدت نیز مورد
توجه است. شاید به همین دلیل باشد که چند روز قبل از آخرین مناظره
انتخاباتی اوباما و رامنی نیویورک تایمز اعلام کرد آمریکا و ایران برای
انجام مذاکرات به توافق رسیدند و قرار است این مذاکرات بعد از انتخابات
انجام شود. هر چند که مقامهای ایرانی و آمریکایی این خبر را رد کردند اما
اثر کوتاهمدت آن بر انتخابات پیشرو میتواند وضعیت اوباما نسبت به رقیب
جمهوریخواهش را بهتر کند. طرف جمهوریخواه مذاکرات را بینتیجه خوانده و ضعف
اوباما در برابر ایران را غیرقابل قبول میداند. به عقیده منتقدان،
علیرغم تحریمهای بینالمللی برنامه هستهای ایران همچنان در حال پیشرفت
است و از طرف دیگر تجربه نشان میدهد که حتی در صورت مذاکره مستقیم ممکن
است هیچ نتیجهای حاصل نشود، همانطور که مذاکرات مستقیم با کره شمالی در
نهایت نتوانست به نتایج قابل قبول دست یابد.
با
این حال و علیرغم تلاش هر دو حزب دموکرات و جمهوریخواه برای برجسته کردن
یکی از موضوعات حوزه سیاست خارجی، نظرسنجیها نشان میدهد رأیدهندگان
بسیار کمتر از دو انتخابات ریاستجمهوری قبلی آمریکا را با تهدید خارجی
فوری روبرو میبینند. در یکی از نظرسنجیهای موسسه پیو مشخص شد که تنها 7
درصد مردم معتقدند آمریکا با یک تهدید جدی خارجی روبرو است. در حالی که در
سال 2008 این میزان 25 درصد و در انتخابات سال 2004، 41 درصد بود. تشدید
شرایط نامناسب خارجی و افزایش میزان بیکاری شاید از عمدهترین دلایل توجه
کم مردم به مسائل حوزه خارجی باشد. همچنین در نظرسنجی چند روز قبل این
موسسه در مورد رتبهبندی موضوعات مهم از دید مردم آمریکا از بین 18 موضوع
مهم و مطرح در انتخابات ریاستجمهوری امسال، ایران در جایگاه دوازدهم قرار
داشت. در واقع 86 درصد مصاحبهشوندگان مهمترین موضوع را مسائل اقتصادی
دانستند. در این نظرسنجی نکته قابل توجهی نیز وجود داشت. در برابر این سوال
که کدام کاندیدا قادر خواهد بود مسئله هستهای ایران را بهتر مدیریت کند،
40 درصد اوباما و 54 درصد رامنی را ترجیح دادند. در این رابطه میتوان گفت
مواضع خشن و قاطعانه رامنی در برابر مواضع اوباما در برابر ایران بیشتر
مورد توجه قرارگرفته که نتیجه موج بسیار منفی تبلیغاتی علیه ایران است.
مسئله
مهمی که در مورد پرداختن به ایران در مبارزات انتخاباتی ریاستجمهوری
آمریکا به چشم میخورد، چگونگی تأثیرگذاری ایران بر نتایج انتخابات است. در
گذشته و در زمان مبارزات انتخاباتی جیمی کارتر و رونالد ریگان که ایران
بهخاطر استمرار بحران گروگانگیری مورد توجه رأیدهندگان بود نیز چگونگی
عملکرد ایران بر نتیجه انتخابات موثر بود. اگر قبل از انتخابات گروگانهای
آمریکایی آزاد میشدند این امر امتیاز مهمی برای دولت کارتر محسوب میشد و
شاید حتی میتوانست باعث پیروزی وی شود. اما آزادی گروگانها بعد از
انتخابات بهزعم برخی تمایل ایران برای شکست کارتر در انتخابات بود. در
انتخابات امسال نیز هر نوع موضعگیری و عملکرد ایران میتواند تأثیر مهمی
بر انتخابات داشته باشد. در واقع اتخاذ سیاست یا اقدامی حساب شده در این
انتخابات میتواند تا حدودی نتیجه انتخابات را متأثر سازد، بهویژه که
مواضع کاندیدای جمهوریخواه بسیار ضدایرانیتر از رقیب دموکراتش است و
احتمال دارد بعد از پیروزی سیاستهای تندروانهای ضد ایران اتخاذ کند. با
این حال موضع مقامهای ایرانی در مورد انتخابات ریاستجمهوری آمریکا و حتی
واکنش به مواضع کاندیداهای رقیب، عمدتاً سکوت بوده است. از طرف دیگر در
فضای سیاسی آمریکا هیچ مانعی برای مواضع ضد ایرانی کاندیداها وجود ندارد.
کشورهای دیگر دارای لابیهای نفوذ و یا گروههایی هستند که میتوانند به
چالشهای ایجاد شده برای کشورشان پاسخ دهند و بنابراین اتخاذ مواضع ضد
کشورهایشان را پرهزینه میکنند. در حالی که در مقابل بزرگنماییها از
برنامه هستهای ایران در داخل آمریکا پاسخ قاطعی وجود ندارد و این سکوت
آزاردهنده عملاً موجب شده تا کاندیداها بیپروا به ایران حمله کنند و
بهراحتی از تشدید تحریمها و حتی حمله نظامی سخن برانند.