با ایران مانند چین رفتار کنید

در شرایطی که یکی از مهمترین مباحث در عرصه سیاست خارجی ایالات متحده، شیوه صحیح رفتار با ایران و موضع مناسب در قبال برنامه هسته ای ایران است، روزنامه واشنگتن پست در قالب تحلیلی به بیان دیدگاه خود در این زمینه پرداخته است. بر اساس این تحلیل، آمریکا باید با ایران به همان نحوی رفتار کند که پنج دهه پیش با چین رفتار کرد.

به گزارش «تابناک»، روزنامه واشنگتن پست با اشاره به چالش های باراک اوباما در عرصه سیاست خارجی، مهمترین آن ها را مسئله هسته ای ایران دانسته و به بررسی این امر پرداخته که رئیس جمهور آمریکا برای حل این مسئله چه راهی در پیش رو دارد.

باراک اوباما در این رابطه اظهار داشته ایران مسلح به سلاح هسته ای قابل مهار نیست و باید جلوی آن گرفته شود. اما موضع وی در این باره که وی تا چه حد در این مسیر پیش خواهد رفت و به مسیر دیپلماسی ادامه خواهد داد، مبهم است. در مقابل، میت رامنی، کاندیدای جمهوری خواه معتقد است که باید در این موضوع منافع رژیم اسرائیل در نظر گرفته شود و با موضع جدی تری با ایران برخورد شود.

با این حال، به نوشته واشنگتن پست، کمتر کسی تاکنون به این موضوع توجه کرده که تصمیم گیران قبلی عرصه سیاست خارجی در آمریکا، در مواجهه با دشمن خود که به سلاح هسته ای نیز دست پیدا کرده، چگونه عمل کرده اند. به اعتقاد این روزنامه، «لیندون جانسون» نیز در زمان ریاست جمهوری خود در دهه 1960، چالش مشابهی را با چین داشت.

این روزنامه ادامه می دهد هرچند موقعیت و شرایط آن روز به طور کامل با شرایط کنونی منطبق و قابل قیاس نیست، اما تصمیم صحیح جانسون در خودداری از حمله پیشگیرانه به تأسیسات هسته ای ایران، می تواند برای شرایط کنونی پیش آمده درباره ایران عبرت آموز باشد.

وقتی در سال 1964 مشخص شد که چین خود را برای انجام اولین آزمایش هسته ای آماده می کند، هواداران و مخالفان استفاده از گزینه نظامی علیه این کشور، هر یک استدلال های خود را برای رئیس جمهور ایالات متحده بیان کردند. در این میان، مخالفان به کم اهمیت بودن جنبه نظامی توانایی هسته ای چین و غیرمحتمل بودن این موضوع که حمله آمریکا، ضربه ای جدی به برنامه هسته ای این کشور بزنند، اشاره می کردند.

در این میان، با اینکه برخی مقامات آمریکایی از جمله «رابرت مک نامارا، وزیر دفاع و «مک جورج باندی»، مشاور امنیت ملی معتقد بودند که کسب توانایی هسته ای توسط یک رژیم نظامی با تمایلات انقلابی که آسیا را تحت تأثیر قرار داده، خطرات بین المللی جدی به همراه خواهد داشت، اما تحلیلگران وزارت امور خارجه معتقد بودند هرچند چین از ادبیات تندی استفاده می کند، اما اقدامی انجام نخواهد داد که بقای خودش را به خطر انداخته و هزینه های بیش از حدی برایش به همراه داشته باشد.

از سوی دیگر، با وجود اینکه برخی استدلال می کردند دستیابی چین به سلاح هسته ای، موجب آغاز مسابقه تسلیحاتی در منطقه می شود، اما همین تحلیلگران وزارت خارجه معتقد بودند ایالات متحده از طریق دادن تضمین هایی به متحدین خود در منطقه و افزایش کمک ها به این کشورها، می تواند این مسئله را مدیریت کند.  بر این اساس، زمانی که چین در شانزدهم اکتبر 1964 بمب هسته ای خود را آزمایش کرد، کاخ سفید با جدیت بر حمایت خود از متحدین منطقه ایش تأکید نمود.

به اعتقاد تحلیلگر واشنگتن پست، کاری که اوباما سال گذشته در قبال متحدین آمریکا در منطقه خلیج فارس انجام داد نیز مشابه همین ماجرا بود.

به نوشته این روزنامه، برخی در آن زمان اشاره می کردند که حمله آمریکا به چین، صرفاً موضع چین را در این باره که آمریکا یک تجاوزگر است، تقویت کرده و به اعتبار آمریکا در سراسر دنیا لطمه وارد می کند. اکنون نیز کسانی که از ضرورت حمله آمریکا به ایران سخن می گویند، باید مشابه همین مورد، یعنی تقویت موضع ایران در جهان اسلام را در نظر داشته باشند.

واشنگتن پست می نویسد رفتار چین پس از هسته ای شدن ثابت کرد که خویشتنداری جانسون در قبال این کشور بیهوده نبوده و نتیجه بخش بوده است. پس از آن، چین حتی در موضوع جنگ ویتنام که مهمترین تقابل این کشور با آمریکا بود نیز تنها به حمایت از متحد خود ادامه داد و هیچ گاه خود را به طور مستقیم درگیر تقابل جدی با ایالات متحده نکرد.

بر این اساس، هرچه ابزارهای چین برای ضربه زدن به ایالات متحده بیشتر شد، تمایل این کشور برای چنین کاری کاهش یافت. خویشتنداری جانسون نقش مهمی در محدود نگه داشتن جنگ ویتنام ایفا کرد.

جانسون دریافت که انجام حمله ای پیشگیرانه علیه چین، می تواند منازعات را در یک منطقه حساس از جهان افزایش دهد. اکنون نیز مخالفان استفاده از گزینه نظامی علیه ایران، احتمال اوج گیری منازعه در یک منطقه ذاتاً بی ثبات را به عنوان هشداری جدی مطرح می کنند. در آن زمان، اقدام جانسون موجب مهار تنش ها شد و به جانشین وی اجازه داد ابتکارات جدیدی را در رابطه با چین دنبال کند.

در مجموع، تحلیلگر واشنگتن پست معتقد است دولت کنونی آمریکا باید با درس گرفتن از این اقدام جانسون، به نحوی در قضیه هسته ای ایران رفتار کند که در بلندمدت زمینه کاهش تنش و حتی ایجاد مصالحه میان دو کشور فراهم گردد.