9 دارویی که نبایدخودسرانه به فرزندتان بدهید!

ملت ایران: بعضی‌ها تصور می‌کنند که داروخانه‌ها سوپرمارکت هستند و پزشک معالج هم یک واسطه نه‌چندان موردنیاز است که تنها هزینه ویزیت را می‌گیرد، اما این باور صحیح نیست.

در بازار دارویی کشور ما، داروهای بسیاری بدون نسخه به فروش می‌رسند، اما نباید فراموش کنید دارو ماده‌ای شیمیایی است که در بدن واکنش‌های شیمیایی مهمی به وجود می‌آورد.

اطلاعات شما از داروها تنها در حد اینکه آشناهایتان قبلا چطور آن را مصرف کرده‌اند، خلاصه شده و از تاثیرات آن ماده شیمیایی بر اعضای مختلف بدن بی‌خبرید.

والدین معمولا به شیرخواران و نوپایان که قشر آسیب‌پذیری محسوب می‌شوند و نمی‌توانند به درستی علایم بیماری خود را توصیف کنند، سرخود داروهایی می‌دهند که اصلا کار صحیحی نیست، چرا که عوارض داروهای شیمیایی و حتی داروهای گیاهی در کودکان شدیدتر و شایع‌تر است.

در ادامه چند مورد از مهم‌ترین این داروها را برایتان فهرست کرده‌ایم.

در بیشتر بچه‌ها، حالت استفراغ گذراست و نیازی به دارو خوردن نیست، اما اگر فرزندتان زیاد استفراغ می‌کند، او را به پزشک متخصص اطفال نشان دهید

1- آسپیرینهیچ‌وقت سرخود به فرزندتان آسپیرین بچه یا هر داروی دیگری که حاوی آسپیرین است را ندهید، مگر آنکه پزشک معالج او، تجویز کرده باشد. آسپیرین، کودک را در معرض سندرم رِی (reye) -یک بیماری نادر اما مهلک- قرار می‌دهد. تصور نکنید داروهای مخصوص کودکان که در داروخانه‌ها بدون نیاز به نسخه پزشک تجویز می‌شوند آسپیرین ندارند. قبل از دادن هر دارویی به فرزندتان، باید حتما بروشور دارو را مطالعه کنید تا از ترکیب‌های تشکیل‌دهنده آن مطلع شوید. در مورد برخی داروها، آسپیرین با نام شیمیایی «سالیسیلات» یا «اسیدسالسیلیک» نشان داده می‌شود. اگر با خواندن بروشور دارو از وجود داشتن یا نداشتن آسپیرین در دارو مطمئن نمی‌‌شوید، می‌توانید از پزشک معالج یا داروساز حاضر در داروخانه سوال بپرسید. برای درمان تب و سایر ناراحتی‌های فرزندتان، بهتر است در مورد استفاده از داروی ایبوپروفن یا استامینوفن با متخصص اطفال مشورت کنید. یادتان باشد هیچ‌گاه به کودک زیر شش ماه ایبوپروفن ندهید.

2- داروهای ضدسرفه و سرماخوردگی بدون نیاز به نسخه

والدین نباید بدون داشتن نسخه، داروهای ضدسرفه یا سرماخوردگی را به شیرخوار یا نوپای خود بدهند، زیرا تحقیقات دانشمندان ثابت کرده این داروها هیچ تاثیری در بهبود علایم سرفه و سرماخوردگی نوزادان و شیرخواران ندارند و ممکن است خطرناک هم باشند، خصوصا اگر مقدار و مورد مصرف این داروها اشتباه باشد. علاوه بر عوارضی چون سرگیجه، خواب‌آلودگی، ناراحتی معده، کهیر و حساسیت پوستی، ممکن است کودک در اثر مصرف این داروها دچار تپش قلب شدید، تشنج یا مرگ شود.

3- داروهای ضد تهوع

به هیچ‌وجه به فرزند خود داروهای ضدتهوعی که در خانه دارید یا از داروخانه گرفته‌اید را ندهید، مگر آنکه پزشک متخصص کودکان آن را تجویز کرده باشد. در بیشتر بچه‌ها، حالت تهوع و استفراغ گذراست و نیازی به دارو خوردن نیست، اما اگر فرزندتان زیاد استفراغ می‌کند و بدنش کم‌آب شده، او را به متخصص اطفال نشان دهید.

4- داروهای بزرگسالان

بعضی از والدین تصور می‌کنند داروهای بزرگسالان و کودکان از لحاظ ترکیب شیمیایی کاملا مشابه‌اند و فقط میزان مصرف آنها به سن افراد بستگی دارد. چنین افرادی به تجویز خودشان، داروی بزرگسالان را به مقدار کمتر به فرزندشان می‌دهند و انتظار دارند با این کار فرزندشان بهبود یابد. این تصور را دور بریزید. باید بدانید که دوز مصرف هر دارو به سن و وزن فرد بستگی دارد. از طرفی میزان ماده موثره هر دارو در نوع بزرگسالان، کاملا از نوع کودکان متفاوت است. حتی غلظت قطره‌های نوپایان هم با نوزادان متفاوت است و مصرف دلخواه دوز هر دارو، عوارضی جدی‌ای دربردارد.

به محض گذشتن تاریخ مصرف هر نوع دارویی، آن را دور بیندازید. اگر هم تاریخ انقضای دارو هنوز نرسیده اما رنگ، شکل (مثلا پودر شده) یا بوی دارو تغییر کرده است، نباید دیگر آن را مصرف کنید

5- دارویی که برای بیمار یا بیماری دیگری تجویز شده استداروهایی که برای هر بیمار دیگری- حتی کودکی همسن فرزندتان یا خواهر و برادر او- و همچنین داروهایی که متخصص برای درمان بیماری دیگری در کودکتان تجویز کرده را نباید برای وضعیت فعلی فرزندتان مصرف کنید، زیرا عوارض نامطلوبی را به بار می‌آورند.

6- داروهای تاریخ‌گذشته

به محض گذشتن تاریخ مصرف هر نوع دارویی، آن را به مراکز جمع‌آوری دارو تحویل دهید. اگر هم تاریخ انقضای دارو هنوز نرسیده اما رنگ، شکل (مثلا پودر شده) یا بوی دارو تغییر کرده است، نباید دیگر آن را مصرف کنید. داروها را به سیستم فاضلاب وارد نکنید، زیرا باعث آلودگی منابع آب آشامیدنی می‌شوند.

7- استامینوفن یا ایبوپروفن اضافی

در ترکیب برخی از داروها، مقداری استامینوفن هم گنجانده شده تا تب و درد کودک زودتر برطرف شود. بنابراین به هیچ‌وجه سرخود علاوه بر دارویی که پزشک تجویز کرده است، به فرزندتان استامینوفن یا ایبوپروفن ندهید.

8- داروهای جویدنی

داروهای جویدنی یا هر دارویی که به شکل قرص عرضه می‌شود، خطر خفگی را برای فرزند شما به همراه دارد. بنابراین قبل از دادن هر نوع قرصی به شیرخوار یا نوپای خود از پزشک متخصص اطفال یا داروساز بپرسید که آیا خرد کردن قرص و آمیختن آن با غذای جامد یا نوشیدنی اشکال دارد یا نه؟ اگر مخلوط کردن قرص با غذا عیبی نداشت، کاری کنید فرزندتان تمام آن مقدار غذایی که دارو با آن مخلوط شده را بخورد تا دوز کافی هر نوبت را دریافت کند.

9- شربت اِپیکا (عرق الذَهَب)

شربت اپیکا، تهوع‌آور است و در گذشته برای از بین بردن مسمومیت استفاده می‌شد، اما امروزه متخصصان برای مقابله با مسمومیت، استفراغ عمدی را نمی‌پذیرند و در مورد این دارو هم می‌گویند که عوارض آن بیشتر از فوایدش است.