شبکه حقانی از متحدان نزدیک طالبان و القاعده است و به عنوان یکی از مهمترین تهدیدات ثبات و امنیت در افغانستان محسوب میشود. این گروه که دارای روابط نزدیکی با سازمانهای اطلاعاتی پاکستان است در واقع یک شبکه خانوادگی محسوب می شود. نیویورک تایمز این شبکه را از جمله حامیان مالی جنگ در افغانستان میداند.
مقر اصلی شبکه حقانی در وزیرستان پاکستان است و مهمترین گروه موثر در این منطقه در 30 سال گذشته بوده است. به گزارش موسسه مطالعات گزارشهای جنگ مهمترین اقدامات این گروه انجام عملیاتهای انتحاری، حمله به نیروهای آمریکایی و ترور افراد مختلف در کابل و بخشهای شمالی افغانستان میباشد. این شبکه همچنین دارای منافع تجاری گسترده در افغانستان و پاکستان است و املاک و مستغلات فراوانی در پاکستان دارد.
اعضای کنگره نیز از اقدام دولت آمریکا در قرار دادن نام این شبکه در فهرست گروههای تروریستی استقبال کردهاند. سناتور دیان فینشتین (Dianne Feinstein) میگوید:« این گروه مسئول کشته و مجروح شدن بیش از 1300 نیروی آمریکایی در افغانستان است و این اقدام بسیار حائز اهمیت است». در چند سال گذشته جلال الدین حقانی (پدر خانواده) رهبری این گروه را بر عهده داشت. میتوان گفت این گروه دارای روابط بسیار نزدیکی با سازمانهای جاسوسی خارجی به ویژه سازمان سیا بود و مورد حمایت کامل این سازمان قرار داشت.
جلال الدین حقانی در دهه 1980 به عنوان یکی از شرکای راهبردی آمریکا در منطقه محسوب میشد و میلیونها دلار از کاخ سفید برای مبارزه با نیروهای شوروی دریافت میکرد. چارلی ویلسون از اعضای پرنفوذ کنگره آمریکا که مدیریت انتقال پول به این شبکه را برعهده داشت حقانی را دارای شخصیت بسیار برجسته و قابل احترام میدانست. روابط جلال الدین حقانی به اندازهای با مقامات آمریکایی نزدیک بود که وی با رونالد ریگان رییس جمهور آمریکا نیز در کاخ سفید ملاقات کرده بود.
سراجالدین، بدرالدین و نصیرالدین پسران وی و ابراهیم عموی آنها هم اکنون مسئولیت این گروه را برعهده دارند. خانواده حقانی دارای نه فزند است. البته به نظر میرسد سراج الدین که خشنترین و تندروترین فرد خانواده محسوب میشود رهبر اصلی این گروه میباشد و دارای روابط بسیار نزدیکی با گروه القاعده است.
در واقع، سراج الدین بخشی از نسل جوانتر و خشنتر رهبران ارشد طالبان است و ارتباط چندان مناسبی نیز با رهبران قدیمیتر این گروه ندارد. گزارشها نشان میدهد که بدرالدین در حملات هواپیماهای بدون سرنشین آمریکا در ماه آگوست کشته شده است. برخی از کارشناسان امنیتی و مقامهای ارتش آمریکا معتقدند که سراج الدین فعالیتهای این گروه را به خارج از مرزهای پاکستان و افغانستان گسترش داده و نیروهایی را از ترکیه و چچن به عضویت گروه خود درآورده است.
البته افزایش حملات هواپیماهای بدون سرنشین آمریکا در ماههای اخیر به شمال وزیرستان تا حدودی موجب تضعیف توانمندیهای شبکه حقانی شده است. یکی از مهمترین دلایل بقای این گروه در سالهای اخیر ماهیت خانوادگی این گروه و انسجام رهبری آن بوده است. شبکه حقانی همچنین دارای روابط ویژهای با سرویسهای اطلاعاتی پاکستان است. مایک مولن رییس ستاد مشترک ارتش امریکا در اواخر ماه آوریل اعلام کرد که شبکه حقانی دارای روابط گسترده و قدیمی با سازمان اطلاعات پاکستان است.
ریشههای ظهور این گروه تروریستی به سابقه پدر این خانواده به عنوان یک مبارز ماهر در افغانستان علیه نیروهای شوروی در دهه 1980 بازمیگردد. این خانواده بخشی از طایفه زدران محسوب میشود که در مرز میان افغانستان و پاکستان مستقر است. جلال الدین حقانی در اواسط دهه 1990 روابط نزدیکی را با بن لادن برقرار کرد. شبکه حقانی همچنین با ارسال نامههای تهدیدآمیز به سران قبایل آنها را ازهمکاری با نیروهای خارجی منع میکند و در واقع آنها و خانوادههایشان را به مرگ تهدید میکند.
از سوی دیگر، این شبکه از منابع مالی قابل توجهی نیز برخوردار است.تحلیگران مسایل امنیتی میگویند که پدر این خانواده پس از پایان جنگ با شوروی با سفر به کشورهای خاورمیانه منابع مالی بسیار قابل توجهی را جذب این شبکه کرده است. وی همچنین از طریق همسر دوم خود که عرب است توانسته روابط مطلوبی با برخی کشورهای عربی برقرار کند.