پدر را در کوچه گذاشتم، مادر را در امامزاده

قدس آنلاین، خبری نبود که بشود راحت از کنارش گذشت , باورش هم سخت بود چه رسد به اینکه بتوان انرا به عنوان یک واقعیت و یا یک پدیده نوین اجتماعی پذیرفت , انهم در جامعه ایرانی , جامعه ای اسلامی که توصیه به اکرام والدین جزو اصول نهادینه شده انست , و البته خبر به گونه ای بود که نشان میداد اکنون که شیوع ان افزایش پیدا کرده داد کارشناسان بلند شده و ... اصل خبر این بود که 'تعداد والدین سر راهی 20درصد افزایش پیدا کرده است.'

تا به حال بعضی از ما تصور می‌کردیم که واژه سر راهی را تنها برای بعضی از کودکان و نوزادان استفاده می‌کنند اما متأسفانه در دهه گذشته با والدین سر راهی مواجه شده‌ایم پدر و مادرانی که به علت کهولت ، بیماری و نداشتن حمایت مالی و اقتصادی توسط فرزندان خود در بیمارستان‌ها، خیابان‌ها، و بعضی از مراکز اجتماعی رها می‌شوند.

سالمندان از هیچ حمایتی برخوردار نیستند. بسیار هستند فرزندانی که به بهانه سن بالا و نداشتن توان تصمیم گیری، حق مالکیت سالمند را برای اموال خود سلب می کنند. حتی در بسیاری موارد سالمند حق تصمیم گیری در مورد مکان سکونت خود و یا نوع درمان و محل درمان خود را ندارد.

در این بین نبود قوانین محکم موجب شده تا به راحتی این حقوق از سالمند سلب شود. قوانینی که در تمام دنیا به صراحت از حقوق سالمندان در این حوزه ها دفاع می کند در کشور ما فعل اجرایی ندارد.

نحوی نژاد رئیس دبیرخانه شورای سالمندی در این زمینه معتقد است گریزگاه‌های قانونی برای آزار سالمندان در کشور ما بسیار است و این به دلیل نبود توجه مردم به اشکال سالمند آزاری است.
نمونه های این پژوهش، سالمندان 60 سال و به بالای پارک‌های شهر تهران بودند. یافته های پژوهش نشان داد که 87 درصد از نمونه های پژوهش، تجربه حداقل یک نوع از سوء رفتار و 25 درصد از نمونه ها تجربه همزمان هر چهار نوع سوءرفتار را داشتند. 84 درصد از نمونه های پژوهش تجربه سوءرفتار عاطفی، 68 درصد تجربه غفلت، 40 درصد تجربه سوءرفتار مالی و 35 درصد از نمونه ها تجربه سوءرفتار جسمی را بیان کردند.

درهمین حال , حجت‌الاسلام قرائتی با انتقاد از نگه‌داری والدین در خانه سالمندان گفت: نگه‌داری پدر و مادر در خانه سالمندان در واقع طرد کردن آنان است.وی به جایگاه والدین در خانواده‌ها اشاره کرد و گفت: قرآن کریم خطاب به فرزندان می‌گوید که والدین پیر را در کنار خودتان نگه داشته و آنها را طرد نکنید.قرائتی با اشاره به آیات قرآن‌ کریم، افزود: اگر همسران شما توانایی نگه‌داری از والدین شما را ندارد، این موضوع را به آنها تحمیل نکنید.وی در بیان راهکاری برای حمایت و نگه‌داری والدین مسن از سوی فرزندان، اظهار کرد: در این راستا برای والدین در نزدیک محل سکونت خود، منزلی تهیه کنید و به آنها سر بزنید.وی هم‌صحبتی با پدر و مادر را از دیگر دستورات قرآن عنوان کرد و گفت: در اسلام توجه خاص به والدین شده است و در این ارتباط اسکان پدر و مادر در خانه سالمندان در واقع طرد کردن آنها است.

این درحالی است که دکتر مجید ابهری طی بررسی های خود به یافته هایی خلاف توصیه های قرائتی دست یافته است وی دراین رابطه میگوید: براساس پژوهش انجام شده توسط گروه آسیب شناسی بنیاد علوم رفتاری که در مراکز نگهداری سالمندان گیلان ، زنجان ، مشهد ، قم و سرای احسان ، کهریزک و هاشمی نژاد تهران انجام شده است نشان می دهد که در حال حاضر تعداد فرزندانی که والدین خود را سر راه می گذارند نسبت به گذشته افزایش پیدا کرده است.

به گفته وی ، تا به حال بعضی از ما تصور می کردیم که واژه سر راهی را فقط برای بعضی از کودکان و نوزادان استفاده می کنند اما متاسفانه در دهه گذشته با والدین سر راهی مواجه شدیم پدر و مادرانی که به علت کهولت ، بیماری و نداشتن حمایت مالی و اقتصادی توسط فرزندان خود در بیمارستانها ، خیابانها ، و بعضی از مراکز اجتماعی رها می شوند.

این استاد دانشگاه تاکید کرد: با توجه به افزایش آمار بیماریها در سنین پیری مخصوصا آلزایمر و بیماریهای روانی و عصبی از آنجا که مراکز نگهداری اینگونه افراد بسیار محدود بوده و نیاز به هزینه های سنگین دارد بعضی از فرزندان قادر به تحمیل این هزینه ها و هزینه های دارویی پدر یا مادر خود نبوده و آنها را در خیابانها رها می کنند.

ابهری گفت: در حال حاضر 25 درصد از سالمندان موجود در خانه های سالمندان بخش دولتی ، افرادی هستند که توسط فرزندان خود به این گونه مراکز سپرده شده اند و یا توسط نیروی انتظامی از خیابانها جمع آوری شده و به این مراکز تحویل داده شده اند.

وی به دلایل این اقدام اشاره کرد و افزود: گران بودن دارو و درمان در دوران سالمندی مخصوصا داروهای مخصوص بیماریهای روانی و اعصاب ، ضرورت استفاده ازغذاهای رژیمی برای سالمندان هممچنین گرانی پرستار ، لازم است نهادهای اجتماعی مثل وزارت رفاه ، سازمان بهزیستی و کمیته امداد با تشکیل یک کارگروه ویژه نسبت به رسیدگی به وضعیت این افراد که عمر خود را صرف خدمات مختلف کرده اند، نمایند و اجازه ندهند از آنها هتک حرمت شود.

ازمهد کودک تا خانه سالمندان

برخی از کارشناسان براین باورند که جداسازی کودکان از کانون گرم خانواده و نگهداری آنان در مهدهای کودک نه تنها باعث کاهش روابط عاطفی میان فرزندان و والدین می‌شود بلکه پیامدهای ناگواری در بزرگسالی در پی خواهد داشت که مهمترین آن سپردن والدین به سرای سالمندان است.

کارشناسان معتقدند در شرایط کنونی جامعه قبح فرستادن سالمندان به سرای سالمندان در مقایسه با گذشته کم رنگ شده و تا حدودی از بین رفته است و همین امر موجب شده که فرزندان به راحتی و بدون عذاب وجدان نسبت به این امر اقدام کنند در حالی که در گذشته افراد مسن تحت هر شرایطی در خانواده نگهداری می شدند و فرستادان آنها به خانه های سالمندان زشت و ناپسند بود.

البته برخی از کارشناسان نیز نظر دیگری دارند آنها معتقدند که سپردن سالمندان به این خانه ها در زمان فعلی اجتناب ناپذیر و از الزامات زندگیهای ماشینی است و بسیاری از خانواده امکان نگهداری از سالمندان را در خانه ها ندارند.

عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت معلم نیز در مورد این ارتباط گفت: فرستادن کودکان به مهدهای کودک به طور مستقیم یکی از دلایل فرد گرایی است و بطور غیرمستقیم بر سپردن سالمندان به خانه های سالمندان تاثیر دارد.

امان الله قرائی مقدم افزود: نگهداری کودکان در مهدهای کودک می تواند در فرستادن سالمندان به خانه های سالمندان موثر باشد.

به گفته وی، فرزندی که هم اکنون به مهد کودک می رود و در دامن پدر بزرگ و مادربزرگ و یا والدین خود پرورش پیدا نمی کند یاد می گیرد هنگامی که بزرگتران خود به دوران سالمندی رسیدند آنها را به مکان دیگری برای نگهداری ببرد.

عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت معلم با اشاره به اینکه قبح فرستادن افراد مسن به خانه سالمندان نسبت به گذشته کم شده است، تاکید کرد: ایجاد و افزایش خانه های سالمندان یکی از ویژگیهای جامعه صنعتی و خانواده هسته ای است.

درهمین حال یک جامعه شناس نیز در این خصوص گفت: از لحاظ ساختار، شاید فرستادن کودکان به مهدهای کودک ارتباطی با فرستادن والدین به سرای سالمندان در بزرگسالی داشته باشد اما در مجموع اینگونه نیست.

دکتر اصغر مهاجری افزود: ساختار زندگیها در جامعه کنونی اینگونه است که افراد یکدیگر را کمتر می بینند و رابطه ها نیز نسبت به گذشته کمتر شده است و این موارد نیز از جوامع غربی به ما انتقال یافته است.

به گفته وی، رفتن سالمندان به خانه های سالمند یکی از الزامات زندگی شهری و گرفتاریهای موجود است اما این موضوع با نظام ارزشی ما همخوانی ندارد.

وی با اشاره به اینکه قبح نگهداری بزرگسالان در سرای سالمندان از بین رفته تاکید کرد: دیگر مانند گذشته نیست که این موضوع در جامعه زشت و بد دانسته شود چون در بسیاری از خانه ها شرایط نگهداری سالمند وجود ندارد و بسیاری اعتقاد دارند که این امر اجتناب ناپذیر است اما در مجموع در صورتیکه امکان نگهداری سالمند در خانه وجود داشته باشد بهتر است در منزل نگهداری شود تا سرای سالمندان.

ریشه در تفکرات نسل جوان دارد

درهمین راستا , یک عضو کمیسیون اجتماعی مجلس٬ تغییر شیوه زندگی نسل جوان را موجب افزایش آمار سالمندآزاری دانست و یاد‌آور شد: متأسفانه دیگر خبری از فضای صمیمی خانواده‌های گذشته نیست و این موضوع ریشه در تغییر الگو و شیوه زندگی خانواده‌های ایرانی دارد.

ایرج عبدی در واکنش به افزایش 20 درصدی آمار والدین سر راهی در کشور٬ گفت: به‌طور حتم با توجه به وضعیت فرهنگی و اقتصادی کنونی کشور این آمار در سال‌های آینده افزایش پیدا می‌کند.نماینده مردم خرم‌آباد و دوره در مجلس شورای اسلامی٬ با هشدار خواندن افزایش آمار سالمندآزاری در کشور٬ افزود: متأسفانه با وجود تأکیدات شرع و افکار اجتماعی مبنی‌بر تکریم سالمندان به‌ویژه پدر و مادر که نقش اساسی در بنیان خانواده دارند؛ هم‌اکنون این قواعد و تفکرات از سوی نسل جوان کشور زیر پا گذاشته می‌شود.

وی با بیان اینکه تغییر شیوه زندگی نسل جوان موجب افزایش آمار سالمندآزاری شده است٬ یاد‌آور شد: متأسفانه هم‌اکنون دیگر خبری از فضای صمیمی خانواده‌های گذشته نیست و این موضوع ریشه در تغییر الگو و شیوه خانواده‌های ایرانی دارد.این نماینده مجلس نهم٬ با انتقاد از افزایش چشمگیر زندگی انفرادی در بین جوانان کشور٬ اعلام کرد: این موضوع نشان‌دهنده تخریب بنیان خانواده و تفکر گذشته ایرانیان است٬ از این‌رو افزایش سالمندآزاری با این‌گونه تفکرات دور از دسترس نیست.عبدی با بیان اینکه در چند سال اخیر هیچ اقدامی برای فرهنگسازی ارزش‌های دینی بین خانواده‌ها انجام نشده است٬ تصریح کرد: مسئولان باید با برنامه‌ریزی این ارزش‌ها را در کشور نهادینه کنند.وی با تأکید بر نبود قوانین مناسب برای حمایت از سالمندان در کشور٬ یاد‌آور شد: نبود قوانین محکم موجب شده تا به راحتی حقوق سالمند سلب شود؛ قوانینی که در تمام دنیا به صراحت از حقوق سالمندان در این حوزه‌ها دفاع می‌کند در کشور ما اجرایی نمی‌شود.عضو کمیسیون اجتماعی مجلس٬ با اشاره بر اینکه مسئولان باید برای کاهش آمار سالمندآزاری چاره‌ای بیاندیشند٬ افزود: به طور حتم اولین راه برای کاهش آمار سالمند آزاری رفع مشکلات اقتصادی مردم و حل معضل فقر در جامعه است.

مشکلات اقتصادی و فقر

عضو هیأت‌ رئیسه کمیسیون اجتماعی مجلس٬ علت اصلی افزایش آمار والدین سرراهی را مشکلات اقتصادی و فقر دانست و گفت: مسئولان باید برای کاهش آمار سالمندآزاری چاره‌ای بیاندیشند٬ که اولین راه‌ کار کاهش مشکلات اقتصادی مردم و کاهش فقر در جامعه است.
عباس قائیدرحمت در واکنش به افزایش 20 درصدی آمار والدین سر راهی در کشور٬ اعلام کرد: در چند دهه قبل موضوع کودک‌آزاری به یکی از معضلات اجتماعی تبدیل و برنامه‌های بسیاری از مسئولان برای کاهش این آمار طراحی شد٬ اما هم‌اکنون شاهد افزایش نگران‌کننده آمار سالمندآزاری در کشور هستیم.

نماینده مردم درود و ازنا در مجلس شورای اسلامی٬ با هشدار خواندن افزایش آمار سالمندآزاری در کشور٬ افزود: متأسفانه با وجود تأکیدات شرع و افکار اجتماعی مبنی‌بر تکریم سالمندان به‌ویژه پدر و مادر که نقش اساسی در بنیان خانواده٬ هم‌اکنون این قواعد و تفکرات از سوی نسل جوان کشور زیر پا گذاشته می‌شود.

این نماینده مجلس نهم٬ با اعلام اینکه علت افزایش آمار سالمندآزاری باید ریشه‌یابی شود٬ یاد‌آور شد: به‌طور حتم یکی از علت‌های اصلی این موضوع ریشه در مشکلات اقتصادی و فقر خانواده‌ها دارد.

وی ادامه داد: با توجه به افزایش آمار بیماری‌ها در سنین پیری به‌ویژه آلزایمر، بیماری‌های روانی و عصبی از آنجا که مراکز نگهداری این‌گونه افراد بسیار محدود بوده و نیاز به هزینه‌های سنگین دارد؛ بعضی از فرزندان قادر به تحمیل این هزینه‌ها از جمله هزینه‌های دارویی پدر یا مادر خود نبوده و آنها را در خیابان‌ها رها می‌کنند.

قائیدرحمت با تأکید بر اینکه کمرنگ شدن مسائل و هنجارهای فرهنگی یکی دیگر از علت‌های افزایش سالمند‌آزاری است٬ بیان کرد: متأسفانه در چند سال اخیر تفکرات جدیدی به ‌ویژه تفکرات و منش غربی در میان جامعه نفوذ کرده و رفتار جوانان ما را در قبال موضوعات مهم و هنجارها شکل داده است.

وی با اشاره به خیلی طبیعی و عادی شدن وجه و عمل معضل سالمندآزاری و رها‌سازی پدران و مادران در خیابان‌ها٬ تصریح کرد: علت اصلی رهاسازی سالمندان در بیمارستان‌ها و خیابان‌ها هزینه چشمگیر مراکز نگهداری از سالمندان است؛ از این‌رو فرزندان ترجیح می‌دهند که والدین خود را در خیابان‌ها رها کنند.

دبیر دوم کمیسیون اجتماعی مجلس٬ با تأکید بر اینکه مسئولان باید برای کاهش آمار سالمندآزاری چاره‌ای بیاندیشند٬ یاد‌آور شد: به طور حتم اولین راه برای کاهش مشکلات اقتصادی مردم و رفع فقر در جامعه است.

برای شهرنشین‌ها اجتناب ناپذیر است

درمقابل تمام انچه تاکنون دراین گزارش خواندید , اظهارات یک مقام دولتی قرار دارد که اتفاقا مشاور وزیر بهداشت است و میگوید: چه بخواهیم و چه نخواهیم زندگی مدرن شهری ما را به کارهایی وادارد می‌کند که بر خلاف میل‌مان است یکی از آنها سپردن والدین سالمند به خانه سالمندان است که برای برخی خانواده‌های شهری از روی اجبار و اجتناب ناپذیر است.
حسن آقاجانی اظهار داشت: چه بخواهیم و چه نخواهیم در دوران مدرنیته به می‌بریم و شاید خیلی از کسانی که والدین خود را به سرای سالمندان می‌سپارند برخلاف میلشان این کار را انجام دهند ولی زندگی آنها را وادار می‌کند.

طرح والدین خواندگی

همانطوری که به یتیم خانه می توان رفت فرزندی برای خود انتخاب کرد چه خوب است آنانی که در حسرت پدر و مادر هستند یا هرگز والدینی نداشتند اگر وضع مالی آنها خوب است به خانه سالمندان بروند و برای رضای خدا به طور صوری برای خود پدری یا مادری برگزینند یا آنها را به خانه آورند و یا در همانجا از آنها نگهداری کنند و بطور مرتب به آنها سر بزنند و آنها را از این تنهایی نجات دهند! و یا هر از چند گاهی آنها را با خود به مسافرت یا گردشگاهی ببرند و خودشان هم احساس داشتن پدر و مادری کنند!

آنها اکنون از کودکان کودک ترند و بیشتر به مهر و محبت نیاز دارند. به صورت مادر خواندگی و پدرخواندگی یکی از انها را انتخاب کنیم و به آنها همیشه سر بزنیم یا اگر توانیی مالی ما اجازه داد به خانه بیاوریم. این کارها درهای برکت و رحمت و رضایت الهی را بسوی ما می گشاید و ما را از خود پرستی و خوداندیشگی اهریمنی که گرفتارش هستیم رهایی می بخشد و از هر نوع عبادت ظاهری که نه خدا بدان نیاز دارد و نه ما از روی اخلاص انجام می دهیم بهتر است!

دولت هم می تواند آن را بصورت طرحی مدون و منطم نماید! این کار منجر به گسترش مهر، عطوفت در مردم و همچنین موجب افزایش رحمت و فضل الهی برای فرد و کشور می شود.