عدم تعهد و شکست سیاست انزوای ایران

فارس، جنبش عدم تعهد بزرگترین تشکل سیاسی بین‌المللی پس از سازمان ملل متحد است که با 120 عضو متشکل از کشورهای در حال توسعه، نقش فعالی در عرصه مسائل بین‌المللی ایفا می‌کند. اگرچه فلسفه وجودی جنبش عدم تعهد به دوران جنگ سرد باز می‌گردد، ولی علی رغم فروپاشی نظام دو قطبی، نه تنها جنبش به فعالیت‌های خود ادامه داده بلکه همواره تلاش کرده تا نقش موثری در عرصه مسائل جهانی ایفا کند. از سوی دیگر، حضور سران و مقامات 120 کشور در اجلاس جنبش عدم تعهد در تهران در کنار نقش مهم این جنبش در عرصه بین‌المللی مبین اهمیت برگزاری این اجلاس در تهران است.

با توجه به شرایط موجود و فشارهای زیادی که دولت‌های غربی بر جمهوری اسلامی وارد کرده‌اند،  برگزاری این نشست می‌تواند نقش موثری در بازنمایی دوباره جایگاه ایران در سطح بین‌المللی داشته باشد، چراکه در حال حاضر، تمام تلاش کشورهای غربی بر این محور قرار گرفته که به نوعی مشروعیت جایگاه ایران در سطح جهانی را زیر سئوال ببرند و برگزاری چنین اجلاس مهمی، بدون تردید نقش ویژه‌ای در خنثی شدن سناریو آنها علیه ایران خواهد داشت.

نشست عدم تعهد مغایر با خواسته غربی‌هاست

در واقع، ایران یکی از کشورهای قدرتمند در عرصه منطقه‌ای به شمار می‌آید که با برگزاری این اجلاس توانایی دیکته کردن قدرت بیشتر خود آنهم به صورت غیرمستقیم را به کشورهای دیگر خواهد داشت. علاوه بر این، ایران با برگزاری چنین جلسه‌ای می‌تواند یک مانور هژمونیک را در سطح جهان و منطقه به نمایش گذارد.

به بیان دیگر، از آنجائیکه در مقطع کنونی فشارهای اقتصادی، سیاسی و دیپلماتیک علیه ایران افزایش زیادی داشته، طبیعتا حضور سران عدم تعهد در ایران، به منزله واکنش غیر مستقیم بسیاری از کشورهای جهان برای مقابله با تلاش‌های آمریکا و شرکای اروپایی آنها شمرده می‌شود.

در واقع، آمریکا و هم پیمانانش در جهت القای انزوای جمهوری اسلامی ایران در عرصه جهانی، بر این تصورند که فشار بر تهران برای پذیرش خواسته‌های غیر مشروع آنها مبنی بر انصراف از فعالیت‌های هسته‌ای، نباید محدود به حوزه اقتصادی، تجاری، بانکی و بیمه‌ای باشد، بلکه باید دیگر حوزه‌های مورد علاقه ایران را نیز در بر گیرد. طبیعتا کشوری که نتواند در عرصه منطقه‌ای و بین‌المللی با دیگر کشورها ارتباط بر قرار کند و در معرض انزوا و فشار قرار گیرد، از موقعیت و جایگاه مناسبی در فضای بین‌المللی برخوردار نخواهد بود و طبیعی است در چنین شرایطی فشارها بر آن کشور افزایش خواهد یافت.

در همین راستا بود که غربی‌ها تلاش کردند، در چارچوب پروژه ایران هراسی به ایجاد بدگمانی در همسایگان‌مان بپردازند. در واقع، این تلاش‌ها با هدف کاهش حضور و نفوذ تهران در صحنه بین‌المللی و منطقه‌ای صورت می‌گیرد و از جمله این موارد می‌توان به تدابیر آنها برای محروم کردن ایران از حضور در مجامع و نهادهای بین‌المللی اشاره کرد.

آنچه اهمیت این اجلاس را دو چندان می‌کند، همین تلاش دشمن در مقطع خاص کنونی است. طبیعتا در چنین فضایی، اقدام ایران در زمینه برگزاری اجلاس سران جنبش عدم تعهد در تهران، حرکتی کاملا بر خلاف اقدامات آنها قلمداد می‌شود.

علاوه بر این، ایران می‌تواند با بهره‌برداری از امتیاز خود به عنوان میزبان این نشست، ماهیت جریان بیداری اسلامی را به جهانیان معرفی کند و نشان دهد چارچوب آن بر اساس ایدئولوژی اسلامی است. علت اهمیت این موضوع به آن دلیل است که غرب به ویژه آمریکا در صدد هستند ماهیت تحولات منطقه را وارونه جلوه دهند و بگویند این جریان یک بهار عربی است که در چارچوبی لیبرال شکل می‌گیرد و تحت کنترل آمریکاست.

آقای دبیرکل جای شما در تهران نیست!

به نظر می‌رسد مجموعه این عوامل در کنار هم موجب نگرانی غربی‌ها به ویژه آمریکا و اسرائیل شده از این روست که آنها طی مدت اخیر، از تمام توان رسانه‌ای و نفوذ سیاسی خود برای ضربه زدن به این نشست بهره گرفته‌اند. از جمله این اقدامات می‌توان به تلاش واشنگتن و رژیم صهیونیستی برای منصرف کردن دبیرکل سازمان ملل از سفر به تهران اشاره کرد.

در همین راستا بود که ابتدا برخی مقامات اسرائیلی در تماس با بان کی مون، نگرانی خود را در این باره با وی در میان گذاشتند و گفتند سفر او به تهران این پیام را که «همه چیز مرتب است»، به ایران منتقل می‌کند و در نتیجه به تلاش‌های بین‌المللی بر سر برنامه هسته‌ای ایران آسیب می‌رساند.

اما زمانی که آنها با بی‌اعتنایی دبیرکل سازمان ملل با این موضوع روبرو شدند، بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، خود مستقیما وارد عمل شد و در تماس تلفنی با بان کی مون مخالفت شدید خود با سفر وی به تهران را اعلام کرد و گفت:‌« آقای دبیرکل جای شما در تهران نیست.»

آنها هنوز از این اعتراضات حاصلی به دست نیاورده بودند که اخباری مبنی بر موافقت محمد مرسی، رئیس جمهور مصر برای حضور در نشست جنبش عدم تعهد در تهران منتشر شد. همین موضوع به نگرانی اسرائیلی‌ها دامن زد. از این رو بود که روزنامه‌های اسرائیلی از سفر مرسی به ایران به شدت ابراز نگرانی کردند و حتی تمایل او برای مشارکت در این نشست را «توطئه‌ای» خواندند که باید درباره آن «بیمناک» باشند.

به عنوان مثال، روزنامه «یدیعوت آحارونت» در این باره نوشت: «این سفر به مثابه زنگ خطری است که باید از آن بیمناک بود به ویژه که با تمایل اخوان المسلمین برای بهبود روابط با تهران همراه است. نزدیکی مصر با ایران و بهبود روابط اخوان المسملین در نهایت به زیان اسرائیل است.»

تلویزیون اسرائیل نیز در گزارشی در این باره اعلام کرد: «سفر رئیس جمهوری مصر به ایران دهن کجی به کلیه کسانی است که از وی خواسته‌اند به تهران نرود و مهمترین پیامی که از آن می‌توان دریافت این است که مصر در دوره محمد مرسی شاهد تغییرات در عرصه روابط بین‌الملل خواهد شد.»

ایران شایسته میزبانی نیست

همزمان با مقامات صهیونیستی، آمریکایی‌ها نیز وارد عمل شدند و از رئیس جمهور مصر و دبیرکل سازمان ملل خواستند در این نشست شرکت نکنند.

آنها که از بی‌نتیجه بودن اصرار خود برای منصرف کردن بان کی مون از سفر به ایران مطمئن بودند، از دبیرکل سازمان ملل خواستند در صورت حضور در تهران،‌ نگرانی‌های جامعه جهانی را به ایران یادآوری کند.

ترفند دیگر آمریکایی‌ها برای تحت فشار قرار دادن تهران، «نامناسب» خواندن ایران برای میزبانی این نشست بین‌المللی بود. «ویکتوریا نولاند»، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا با طرح این ادعا که ایران بسیاری از تعهدات بین‌المللی خود را نقض کرده، میزبانی آن را برای اجلاس غیرمتعهدها «عجیب» خواند و گفت: « ایران در صدد است از اداره نشست عدم تعهد و حاضران این نشست، برای پیشبرد اهداف خود استفاده کند و این واقعیت را نادیده بگیرد که هنوز نتوانسته به تعهدات خود در قبال شورای امنیت سازمان ملل، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و دیگر هیأت‌های بین‌المللی پایبند باشد، بنابراین صریح باید بگویم فکر نمی‌کنم ایران شایستگی میزبانی چنین نشستی را داشته باشد.»