علل صدور فتواي عدم جواز قمه زني

اما ؛ماه محرم و مراسم عزاداری ابا عبدالله الحسین علیه السلام که می تواند نمادی از شکوه و عظمت محبان اهل بیت علیهم السلام باشد، با ندانم کاری ها و خرافه گرایی های برخی عزاداران، تبدیل به مستمسکی برای توهین و تخریب شیعیان می شود.

به عنوان مشتی نمونه خروار، می توان به سایت عربی "محیط" اشاره کرد که با چاپ عکسی از قمه زنی با تیتر درشت، در بخش "ویژه" خود نوشته است: "تعجب نکنید.... این عاشورا است!" و ادامه میدهد: مشاهده تصاویری از انسان های خون آلود، خود زنی با استفاده از خنجر یا شمشیر و یا زنانی که برگونه های خود سیلی می زنند یا خیابان های مملو از خون در تلویزیون بسیاری را متعجب می کند. اما تعجب نکنید چرا که ما هم اکنون در اوائل ماه محرم و برگزاری مراسم عاشورا هستیم . مراسمی که از کشوری به کشور دیگر تفاوت می کنند.

عکسهای تأسف بار از قمه زنی در گوگل

1. وهن بودن قمه زني

الف - فتاوي مراجع تقليد
حضرت آيت الله العظمي خويي و شيخ جواد تبريزي (رحمهما الله) (75)
سؤال 1404: زنجير زني و قمه زني از اموري است که در ماه محرم الحرام مشاهده مي شود، چنانچه اينگونه اعمال اضرار به نفس بوده و يا موجب انتقاد و سوء برداشت بيگانگان گردد، انجام آنها چه حکمي دارد. (76)
آيت الله العظمي خوئي: چنانچه اينگونه اعمال موجب ضرري معتنا به (قابل توجه) گردد و يا مستلزم بي احترامي و اهانت شود، جايز نمي باشد. (77)
آيت الله العظمي تبريزي: داخل بودن امور مذکور تحت عنوان جزعي که بجهت مصيبت سيد الشهدا (ع) مستحب مي باشد، محل تأمل است. (78)
سؤال 1405: در مورد جواز زنجير زني و قمه زني از شما سؤال شد: فرموديد چنانچه اينگونه اعمال مضر به نفس بوده و يا موجب بي احترامي و اهانت شود جايز نمي باشد. اگر ممکن است توضيح بيشتري بفرماييد؟ (79)
آيت الله العظمي خوئي: ضرر معتنا به (قابل توجه) عبارت است از امري که وقوع آن، قابل چشم پوشي نيست مانند هلاکت نفس يا بيماري که منجر به هلاکت نفس شود و منظور از هتک و توهين، چيزي است که موجب خاري و سبکي مذهب در نظر عرف کج انديش گردد. (80)
سؤال: قمه زني در عزاداريها از نظر شرعي چه صورت دارد؟ (81)
حضرت آيت الله العظمي حاج شيخ جواد تبريزي (قدس سره)
عزاداري بايد طوري باشد که موجب وهن بر شيعه نباشد.
حضرت آيت الله مکارم شيرازي:
اقامه عزاي حسيني از افضل شعائر است، ولي بايد از آنچه به بدن ضرر مي رساند يا مايه وهن مذهب است پرهيز کرد.
حضرت آيت الله العظمي خامنه اي
قمه زني علاوه براينکه از نظر عرفي از مظاهر حزن و اندوه محسوب نمي شود و سابقه اي در عصر ائمه (ع) و زمان هاي بعد از آن ندارد و تأييدي هم به شکل خاص يا عام از معصوم (ع) در مورد آن نرسيده است، در زمان حاضر موجب وهن و بدنام شدن مذهب مي شود؛ بنابراين در هيچ حالتي جايز نيست و چنانچه در اين مورد نذري وجود داشته باشد، نذر واجد شرايط صحّت و انعقاد نيست. (82)
علما و مراجع معظم تقليد، در اين مسئله اجماع دارند که هر عملي که موجب «وهن (83) اسلام» حرام است و بايد از آن خودداري کرد؛ (84) به عنوان نمونه به پاسخ فقها درباره ي استفتائي که در آن به بعضي رفتارهاي وهن آميز در عزاداري ها اشاره شده، توجه فرماييد؛ (85)
حضرت آيت الله بهجت:
اگر موجب وهن مقدسات شود، جايز نيست.
حضرت آيت الله سيستاني:
بايد از کارهايي که عزاداري را خدشه دار مي کند، اجتناب شود.
حضرت آيت الله فاضل لنکراني:
هر عملي که موجب وهن مذهب شود، جايز نيست.
حضرت آيت الله صافي گلپايگاني:
در موردي که موجب وهن مذهب شود، از آن خودداري گردد.

ب- ساير علما
حضرت آيت الله علي مشکيني (قدس سره)
بعد التسليم و التحيه، امور مذکور فوق بنفسه در شرع اسلام مورد اشکال و بلکه بعضي از آنها ذاتاً محرم است مسلمين بايد از وارد کردن آنها در مراسم تعزيه حضرت حسين (عليه الصلاه و السلام) که يکي از عبادات است جداً خودداري نمايند علاوه آنکه عزاداري آن حضرت عمل عبادي سياسي است پس بايد از مخلوط شدن کارهايي که جنبه سياسي آن را مخدوش و يا عنوان خرافيت و وهن اسلام مي بخشد اجتناب نمود گذشته از اينها اعمال فوق مورد نهي مقام معظم ولايت امر مسلمين قرار گرفته و حکم معظم له واجب الاتباع است. خداوند بر ملت معتقد و هشيار و سياست فهم ايران توفيق تبعيت در احکام الهي و عزاداري مورد رضايت حضرت بقيه الله عنايت فرمايد.
حضرت آيت الله شهيد سيد محمد صادق صدر (قدس سره)
طبيعي است که در اين گونه جاري کردن خون از سر، به صورت عمدي، نه استحبابي وجود دارد و نه مواسات و همدردي با اهل بيت (ع) در آن ديده مي شود، همچنان که هيچ يک از علمايي که من مي شناسم، اعتقاد به حليت اين عمل ندارند و حتي در صورتي که ما اين اعمال را به حکم اولي نيز مباح تصور کنيم، بازهم به خاطر آنکه باعث وهن وتوهين به مذهب شده و شيعيان را به وحشي گري و بدعت گذاري متهم مي کنند، حرام مي باشد؛ اين در حالي است که ائمه (ع) همواره ما را بر ترک کردن اعمالي که موجب زشت نشان دادن اهل بيت (ع) مي شود، توصيه نموده و مي فرمودند: «شيعتنا کونوا لنا ربنا و لا تکونوا عينا شيئاً.»(86)
حضرت آيت الله جوادي آملي
چيزي که مايه وهن اسلام و پايه هتکِ حرمت عزاداري است، جايزنيست، انتظار مي رود از قمه زني و مانند آن پرهيز شود.
حضرت آيت الله مهدي روحاني (قدس سره)
چون اعمال شيعه و پيروان اهل بيت (ع)، مورد توجه و مداقه است. بايد از امور ياد شده که باعث وهن مذهب است، جداً اجتناب کرد؛ علاوه براين که ولي امر مسلمين از اين امر نهي فرموده و اطاعت معظم له واجب است.
7 محرم 1415
حضرت آيت الله ابراهيم اميني
بسمه تعالي
با اينکه عزاداري براي سرور شهيدان حضرت ابا عبدالله الحسين (ع) يک عبادت و موجب تقرب به خداوند سبحان است و ائمه معصومين (ع) در اين باره تاکيد دارند، ليکن بر علاقه مندان به اهل بيت واجب است از انجام امور فوق اجتناب نمايند؛ زيرا اولاً امور مذکور در بين عرف مردم به عنوان عزاداري مرسوم نيست و حکم به استحباب و مشروعيت آنها بدون وجه است. ثانياً در اوضاع و شرايط کنوني جهان امور مذکور از خرافات به شمار مي رود و موجب وهن شيعه مي باشد. و ثالثاً مقام معظم رهبري حضرت آيت الله خامنه اي دامت براکاته از انجام اين قبيل امور نهي شديد فرموده اند و اطاعت از معظم له بر همه شيعيان و پيروان ولايت فقيه لازم و مخالفت با آن حرام است بدين جهت از عموم شيعيان انتظار مي رود که درانجام مراسم عزاداري از اين قبيل امور اجتناب نمايند خدا ما را از شيعيان راستين امام حسين (ع) قرار دهد.
حضرت آيت الله ملکوتي
عزاداري حضرت سيدالشهداء سبط رسول الله (ص) بايد لايق و شايسته به آن امام بزرگوار باشد و موجب وهن و تضعيف اسلام و مذهب تشيع نباشد بلکه مثل قيام آن حضرت باعث بقاء و عزت اسلام و مسلمانان بوده و عاري و منزه از هرگونه بدعت و خرافات باشد.
حضرت آيت الله مقتدايي
با استقرار جمهوري اسلامي ايران و تشکيل حکومت اسلامي بر اساس قرآن و وحي توجه همه ملت ها و دولت ها به اسلام جلب و احکام نوراني و مترقي اسلام مورد مداقه صاحب نظران قرار گرفته و مي رود تا همانند خورشيدي تابان در سطح جهان بسط پيدا کند؛ لذا دشمنان اسلام که حيثيت و موجودي خود را در خطر مي بينند، در مقام هستند به هر وسيله و بهانه اسلام را ملکوک و خدشه دار نمايند. از اين جهت اموري که امروز موجب وهن به اسلام و تضعيف عقايد مسلمين مي گردد، شرعاً حرام و مسلمين بايد از آنها خودداري نمايند علاوه بر اين با تشخيص موضوع و اعلام حکم بر حرمت قمه زدن و نظائر آن از طرف رهبر معظم انقلاب و ولي امر مسلمين حضرت آيت الله خامنه اي دامت برکاته اطاعت از معظم له بر آحاد مسلمين لازم و تخلف از آن حرام است.
حضرت آيت الله محمدي گيلاني
هر چه که مايه وهن شريعت اسلام است، طبعاً حرام و خصوصاً اگر مورد نهي ولي امر مسلمين است، بر عموم اطاعت از آن واجب است.
حضرت آيت الله موسوي تبريزي
عزاداري روزهاي محرم و صفر و زنده نگه داشتن قيام مقدس حسين بن علي (ع) از بهترين عبادات و قربات مي باشد و هر عملي که موجب وهن اسلام و قيام مقدس حضرت اباعبدالله (ع) باشد، حرام است و اطاعت از حکم ولي امر مسلمين واجب و لازم است.

2. غيرمنطقي وغيرقابل پذيرش بودن
حضرت آيت الله العظمي فاضل لنکراني (قدس سره)
با توجه به گرايشي که نسبت به اسلام و تشيع بعد از پيروزي انقلاب اسلامي ايران در اکثر نقاط جهان پيدا شده، و ايران اسلامي به عنوان ام القراي جهان اسلام شناخته مي شود، و اعمال ورفتار ملت ايران به عنوان الگو و بيانگر اسلام مطرح است، لازم است در رابطه با مسايل سوگواري و عزاداري سالار شهيدان حضرت ابي عبدالله الحسين (ع) به گونه اي عمل شود که موجب گرايش بيشتر و علاقمندي شديدتر به آن حضرت و هدف مقدس وي گردد. پيداست در اين شرايط، مسئله قمه زدن نه تنها چنين نقشي ندارد، بلکه به علّت عدم قابليت پذيرش و نداشتن هيچگونه توجيه قابل فهم مخالفين، نتيجه سوء بر آن مترتب خواهد شد. لذا لازم است شيعيان علاقمند به مکتب امام حسين (ع) از آن خودداري کنند. و چنانچه در اين مورد نذري وجود داشته باشد نذر واجد شرايط صحّت و انعقاد نيست. (87)
حضرت آيت الله العظمي نوري همداني
از آنجا که مکتب سالار شهيدان حضرت ابي عبدالله (ع)، مکتب امر به معروف و نهي از منکر و چشمه جوشان ارزش هاي اسلامي است و تاريخ خونبار عاشورا هميشه با آفريدن حماسه ها و موج ها و با به حرکت درآوردن احساسات وعواطف، الهام بخش کليه نهضت ها و قيام هايي که عليه ظالمان و جباران روزگار صورت گرفته، بوده است و همواره مجاهيدين اسلام با قيام هايي که عليه ظلم و ستم بجا آورده اند (که نمونه آنرا در زمان خود ديديم) نام حسين بر لب و اشک حسيني بر لب و هواي کربلا و عاشورا در سر داشتند تا موفق شدند که پيروزي خون بر شمشير ثابت و بيان بلند حضرت رسول اکرم (ص) حسين مني و انا من حسين را معنا کنندو ايام محرم و عاشورا را هميشه زنده کنند اين خاطره به جوش آورنده خون هايي است که در دل علاقه مندان اين مکتب موج مي زند. لذا لازم است مخصوصاً در جهان کنوني که دشمنان اسلام از اسلام سيلي خورده و منافع نامشروع خود را از دست رفته مي بينند، در فکر انتقام گرفتن از اسلام ناب محمدي هستند، مراسم عزاداري کار زينبي مي کند يعني با منطق اسلام توام و ازهرگونه حرکتي که اين دين مقدس را بي منطق قلمداد نمايد، منزه باشد و عزاداران محترم و متعهد به جاي اينکه قمه را فرق خود بکوبند در فکر آن باشند، قمه را بر سر دشمنان اسلام که اراضي آنان را اشغال و در فکر تضعيف آنان مي باشند و منابع آنان را غارت و بالاخره هر وزي با ترفند جديدي حيات اسلامي آنان را به مخاطره مي اندازند، بکوبند. (88)
علاوه بر اين، حضرات آيات، مکارم شيرازي و احمدي ميانجي نيز در فتواي خود، مبني بر حرمت قمه زني، به اين دليل (غيرمنطقي و غيرقابل پذيرش بودن) اشاره کرده اند؛ به متن فتواي ايشان در بخش هاي ديگر همين فصل مراجعه نماييد.

3. عدم وجود سند شرعي براي قمه زني و خرافي و بدعت بودن آن

الف- فتاوي مراجع تقليد
آيت الله العظمي شيخ جواد تبريزي (قدس سره)
در اين مسئله، به ارائه ي سه فتوا از ايشان مي پردازيم که از کنار هم قرار گرفتن آنها، نظر فقهي معظم له، کاملاً موضوع را روشن مي گردد:
مجالس عزاداري براي تعظيم شعائر اسلامي است و بايد به صورتي واقع شود که تعظيم معصومين (ع) بالاخص ابي عبدالله الحسين (ع) و اظهار جزع و حزن و شيون بر مصائب وارده باشد. (89)
عزاداري براي ائمه (ع) و سيد الشهداء (ع) اگر عنوان جزع صدق کند مستحب است و اگر از عنوان جزع خارج شود استحباب ندارد. (90)
ترجمه ي فتوا: داخل کردن قمه زني در قضيه ي جزع بر سيد الشهدا (ع) و اهل بيت و اصحاب ايشان (سلام الله عليهم اجمعين) محرز نيست. پس سزاوار است مومنين، به کارهايي اقدام کنند که دخول آن در جزع، محرز است؛ مانند گريه کردن و لطمه زدن بر سينه [سينه زني] و اقامه ي دسته هاي عزاداري و ظاهر شدن در اماکن عمومي؛ به قدر توان عزاداران.
خداوند شما را در راه خدمت به اهل بيت (ع) توفيق دهد و خداوند جزاي خير، در دنيا و آخرت به شما عطا فرمايد؛ و خداوند توفيق دهنده است.
حضرت آيت الله العظمي صالحي مازندراني (قدس سره)
باسمه العليم. از منابع فقه چه لّبيه و چه لفظيّه بالخصوص او بالاطلاق او العموم جواز و اباحه ي قمه زني فضلا از رجحان آن در مراسم عزاداري سالار شهيدان امام حسين (ع) مستفاد نمي گردد، بلکه مقتضاي ادلّه و عناوين ثانويّه، حرمت و عدم جواز است. لذا اجتناب از آن واجب و لازم است. برادران ايماني مي دانند که قمه را بايد بر فرق قمه کشان خائن و قداره بندان جاني زد.
محرم الحرام 1415-خرداد 1373

ب- ساير علما
شهيد آيت الله مرتضي مطهري (قدس سره)
قمه زني در شرايط فعلي هيچ دليل عقلي و نقلي بر آن نداريم و يکي از مصاديق بارز تحريف محسوب مي گردد و حداقل اينکه در زمان فعلي، باعث زير سوال رفتن تشيع مي گردد. از برنامه هايي که هيچ ارتباطي با اهداف امام حسين (ع) ندارند، تيغ، قمه و قفل زدن است. قمه زدن هم همين طور است؛ اين کار، کار غلطي است. يک عده قمه ها را بگيرند، به سرهاي خودشان بزنند و خون ها را بريزند که چه شود؟ کجاي اين حرکت، عزاداري است؟ (91)
حضرت آيت الله احمدي ميانجي (قدس سره)
عملي که موجب وهن مذهب شود جايز نيست همانطور که فرموده اند و اگر فقهاء عظام (رحمه الله عليهم اجمعين) گاهي در فتاوي بشرط عدم ضرر به نفس تجويز نموده اند، قطع نظر از عنوان وهن مذهب بوده است و همچنين کارهايي که به نحوي عقيده شيعه در دنيا معرفي مي شود ولو اينکه عامل چنين قصدي ندارد باز به عنوان بدعت حرام مي شود، علاوه بعد از حکم ولي امر مسلمين ديگر جاي اين سئوال نيست و اطاعت معظم له واجب است.
حضرت آيت الله محمد ابراهيم جنّاتي
از انجام اين کارهاي ناشايست، وهن آور، نسنجيده وخرافي که در مباني فقهي و پايه هاي شناخت احکام شرعي ريشه ندارد و موجب لکه دار شدن چهره برجسته و درخشان دين و تشيع است، پرهيز شود.
حضرت آيت الله سيد جعفر کريمي
ان الحسين مصباح الهدي و سفينه النجاه السلام علي الحسين و علي علي بن الحسين و علي اولاد الحسين و علي اصحاب الحسين
اقامه عزاي حضرت سيد الشهداء ابي عبدالله الحسين (ع) و ياران و اصحاب باوفايش (ع) از اعظم قربات الي الله تعالي است ولي انجام اموري مانند قمه زني و قفل بستن به بدن و خراشيدن و خون آلود کردن سر و صورت و سينه خيز رفتن براي زيارت و امثال آن بنام و عنوان عزاداري با توجه به اينکه هيچ گونه تاييد و اشاره اي در رابطه با اين گونه امور از سوي ائمه معصومين (ع) و يا از سوي اصحاب و حواريين آنان نرسيده است و سابقه از آن از فقهاء عظام اقدمين (رضوان الله تعالي عليهم) بدست نيامده است و در زمان حاضر موجب وهن مذهب حق در انظار عموم و سبب اتهام فرقه ناجيه اثناعشريه به خرافه گرائي است به هيچ وجه صورت شرعي ندارد بعلاوه با عنايت به اظهار نظر فقيهانه مقام معظم رهبري؛ حضرت آيت الله خامنه اي (مدظله الوارف) در اين رابطه، پرداختن به امور فوق الاشاره به بهانه و عنوان عزاداري و مخالفت با نظر لازم الاتباع حضرت ولي امر مسلمين (مدظله) دراين باره شرعاً حرام و موجب استحقاق عقاب است.
علاوه بر اين، حضرات آيات: علامه سيد محسن امين عاملي، محمد يزدي و مسلم ملکوتي نيز در فتواي خود مبني بر حرمت قمه زني، به اين دليل (خرافي و بدعت بودن قمه زني و عدم وجود سند شرعي براي آن) اشاره کرده اند؛ به متن فتواي ايشان در بخش هاي ديگر همين فصل مراجعه نمائيد.

4. اضرار و ايذاء

الف- فتاوي مراجع تقليد

حضرت آيت الله العظمي خويي (قدس سره)
اگر قمه زني و زنجير زني با قلاب هاي فلزي که در ماه محرم انجام مي گيرد، منجر به ضرر و زيان قابل توجهي شده و يا هتک، تمسخر و توهين به دين و مذهب را به دنبال آورد، جايز نيست. (92)
حضرت آيت الله العظمي مکارم شيرازي
بر عزاداران عزيز لازم است از کارهايي که موجب وهن مذهب مي گردد و يا آسيبي به بدن آنها وارد مي کند، خودداري کنند. (93)

ب- ساير علما

آيت الله علامه سيد محسن امين عاملي (قدس سره)
قمه زني و اعمالي ديگر از اين قبيل در مراسم عزاداري حسيني به حکم عقل و شرع حرام است و زخمي ساختن سر، که نه سود دنيوي دارد و نه اجر اخروي، ايذاء نفس است که خود در شرع حرام است و در مقابل اين عمل، شيعه ي اهل بيت را در انظار مردم مورد تمسخر قرار داده و آنها را وحشي قلمداد مي کنند و شکي نيست که اين اعمال ناشي از وسواس شياطين بوده و موجب رضايت خدا و پيامبر و اهل بيت اطهارنيست و البته تغيير نام اين اعمال در ماهيت و حکم شرعي آن که حرمت است، تغييري نمي دهد. (94)
حضرت آيت الله شيخ محمد حسين کاشف الغطاء (قدس سره)
اگر بخواهيم موافق قواعد فقهي و استنباط احکام شرعي در مورد مسئله لطمه به صورت زدن و اعمالي از اين قبيل همچون قمه زني و ... که در اين روزگار جريان دارند، نظر دهيم، به چيزي جز حرمت دست نيافته و چاره اي جز فتوا به منع و تحريم آنها نخواهيم داشت؛ زيرا هيچ مخصّصي که بتواند عمومات حرمت اضرار و ايذاء به بدن و حرمت به خطر انداختن جان انساني را در اين موارد تخصيص زده باشد، وجود نداشته و دليلي نداريم که بتوان اين موارد را از حکم به حرمت خارج نمود... اين درحالي است که بيشتر اشخاصي که اين کارها را انجام مي دهند، بيشتر از روي تظاهر، ريا، تعصّب و تملّق به عمل مي آورند، بي آن که قصدي دست و نيت صالحي داشته باشند. که از اين جهت نيز خالي از اشکال نبوده، بلکه حرام بودن آن به خاطر برخي از دلايل زماني و مکاني مضاعف خواهد بود. (95)
آيت الله سيد محمود شاهرودي
بدون شک برپايي مراسم عزاداري و سوگواري نسبت به ائمه اطهار و اهل بيت عصمت و طهارت (ع)، خصوصاً در مصيبت جانسوز حضرت ابي عبدالله الحسين (ع) امري مهم و بلکه يکي از فرائض و واجبات کفائي است، ليکن در کيفيت برگزاري مراسم و شيوه هاي آن بايستي سه شرط را مدنظر قرار داد:
1. آنکه موجب ضرر به شخص برگزار کننده و يا ديگران نشود و اين شرط را هر مکلفي مي تواند تشخيص دهد.
2. آنکه موجب وهن دين و مکتب تشيع و يا جامعه اسلامي و يا نظام مقدس جمهوري اسلامي نباشد؛ زيرا که وهن هر يک از آنها از اعظم محرمات و کبائر است و تشخيص اين امر از اختيارات ولي امر مسلمين است؛ بدان معني که اگر در شرائط خاصي ولي امر مسلمين چنين تشخيص بدهد که شيوه ي بخصوص برخلاف مصلحت جامعه اسلامي و يا موجب وهن و ضربه زدن به دين و يا نظام مقدس جمهوري اسلامي است و بر اساس آن از برگزاري آن منع نمايد، تبعيت از ايشان بر همگان واجب است و در اين رابطه آحاد مکلفين نمي توانند از نظر شخصي خود تبعيت کنند.
3. آنکه متناسب با روح اسلام و ارزش هاي متعالي مکتب اهل بيت عصمت و طهارت (ع) باشد و با احکام و تعالي حقه آنان منافات نداشته باشد.
قم، 4/ محرم الحرام/ 1415
سيد محمود شاهرودي

5. لزوم تبعيت از حکم وليّ فقيه در حرمت قمه زني

الف - فتاوي مراجع تقليد

حضرت آيت الله العظمي اراکي (قدس سره)
دستور ولي امر مسلمين مبني بر جلوگيري ازاعمال خرافي در عزاداري محرم لازم الاطاعه است. پيروي از سخنان ايشان در مورد اين گونه اعمال خرافي که موجب وهن دين و مذهب و بهره برداري سوء دشمنان اسلام مي گردد، بنا به اعلام ولي امر مسلمين که آگاه به مصلحت اسلام و کشور هستند، لازم و ضروري است. (96)
حضرت آيت الله سيد کاظم حائري
اولاً ما شاهد آنيم که قمه زني و بعضي اعمال شبيه به آن، ذاتاً موجب تخريب وجهه اسلام و تشيع گشته اند و دشمنان کافر نيز در زمان حاضر براي آسيب وارد کردن به ما در اين گونه اعمال تکيه نموده، تا دين ما را دين خرافه و وحشي گري معرفي نمايند.
و ثانياً چه ما چنين ديدي را نسبت به قمه زني به دست آورده باشيم يانه، بايد از اوامر ولي امر مسلمين، حضرت آيت الله خامنه اي (حفظه الله) در ين مورد اطاعت کنيم؛ زيرا ايشان در اين مورد موضع گيري صريح و روشني نموده اند که ديگر هيچگونه عذري را براي مخالفت باقي نمي گذارد و بر تمامي مسلمين واجب است که از دستورات ايشان اطاعت نمايند؛ چه کساني که با ايشان در فتوا هم نظرند و يا از ايشان تقليد مي کنند و چه کساني که در اين فتوا با ايشان هم نظر نبوده و يا از کس ديگري تقليد کنند؛ در هر صورت بر همه ي مسلمين واجب است از ايشان به خاطر ولي امر بودن شان تبعيت کنند. (97)
حضرت آيت الله حسين مظاهري
سؤال: قمه زدن از نظر فقهي چه حکمي دارد؟
چون ولايت فقيه نهي از آن کرده اند، همه بايد از اين کار پرهيز کنند؛ گرچه مقلّد کسي باشند که جايز بداند. (98)

ب- ساير علما

حضرت آيت الله محمد مومن
اطاعت احکام ولي فقيه واجب است.
حضرت آيت الله راستي کاشاني
«اقامه عزاي حضرت ابي عبدالله الحسين سيد الشهدا (ص) از افضل قربات الي الله تعالي و موجب تجديد حيات اسلام و ايمان است و بر مومنين است هر چه با شکوه تر آن را برگزار نمايند و از هر امري که موجب وهن اسلام و دست آويز دشمنان اسلام است اجتناب کنند امروز که روز حاکميت اسلام است و رهبر عظيم الشان انقلاب ولي امر مسلمين حضرت آيت الله خامنه اي (دام ظله العالي) از قمه زدن و نظاير آن نهي فرموده اند و استکبار جهاني از هيچ توطئه اي عليه اسلام و امت اسلام و ايجاد تفرقه در صفوف مسلمين فرو گذار نمي کند بر همه مومنين واجب است از اينگونه امور اجتناب کنند و با پيروي ازرهبري و وحدت کلمه دشمنان اسلام و مسلمين را مايوس گردانند خداوند متعال همه را از عزاداران اهل بيت عصمت و طهارت (ع) و انصار حضرت ولي الله اعظم امام زمان (عجل الله تعالي فرجه الشريف) قرار دهد.
حضرت آيت الله شرعي
مقام معظم رهبري حضرت آيت الله خامنه اي (مدظله العالي) حماسه عاشوراي حسيني را يکي از شاخص هاي قوي و توانمند مبارزات اصيل شيعي مي دانند وبه استناد تاريخ ثبت شده و متقن کربلا و روايات رسيده از معصومين (صلوات الله عليهم اجمعين) اقامه عزاي سالار شهيدان را از افضل قربات دانسته و تاکيد شديد و بر آن دارند. ايشان مي فرمايند که حرکت هاي سنتي عاشورا مي بايست بيانگر و تقويت کننده پيام جهاد ايثار شهادت و ترجمان اسلام و مکتب باشد. قمه زني و قفل زني و ... يک فرآيند ناموزون و ناهماهنگ با آن اهداف اصيل وارزش هاي عظمي است که موجب وهن مکتب عاشورايي است. در اين ارتباط بر آحاد عزاداران و عاشوراييان واجب است فرمان وحکم ولي امر مسلمين جهان را اطاعت نمايند بديهي است سهل انگاري و عدم اطاعت، مبغوض حضرت حق تعالي است.
حضرت آيت الله سيد محسن خرازي
در موارد فوق الذکر اطاعت و پيروي از ولي فقيه و حاکم اسلامي لازم و واجب است.
حضرت آيت الله ابوالقاسم خزعلي
آنچه رئيس مسلمين بفرمايد، لازم الاتباع است، چون هم از فقه و هم از اوضاع جهاني اطلاع دارد و سليقه هاي شخصي را بايد کنار گذاشت. توفيق همه مسلمين را از خداوند متعال خواستارم. 1374/3/8
حضرت آيت الله محمد يزدي
بسياري از مذکورات خلاف شرع بيّن و حرام است و برخي جزء بدع يا موجب وهن مذهب و تضعيف اسلام است. گذشته از آن که اطاعت از حکم ولي امر مسلمين؛ حضرت آيت الله خامنه اي بر همه واجب و لازم است و تخلف از آن معصيت و گناه است و متخلف معاقب خواهد بود و نظر ديگر نمي تواند حکم ولي امر را جايز التخلف کند. چه آنکه حق حکم منحصر به ولي امربالفعل است و فتوي ناقض حکم نيست خداوند توفيق خدمت و اطاعت عنايت فرمايد. (99)
حضرت آيه الله علي اکبر مسعودي خميني
اوامر ولي فقيه لازم الاتباع و احکام صادره واجب الاطاعه مي باشد؛ لذا بر مومنين واجب است از امور مذکوره جداً خودداري کنند. (100) 27 ذي الحجه 1415
حضرت آيت الله استادي
باتوجه به بيانات مقام معظم رهبري (دامت برکاته) لازم است ارادتمندان به حضرت ابي عبدالله الحسين (ع) در مراسم عزاداري از شيوه هايي استفاده کنند که تعظيم شعائر الله باشد و از کارهايي که به فرموده معظم له موجب وهن مذهب است جداً خودداري نمايند. اميد است همگي مورد لطف و عنايت حضرت سيدالشهداء (ع) باشيم.»
حضرت آيت الله محسن حرم پناهي
اطاعت از احکام ولي فقيه واجب است.
حضرت آيت الله احمد جنتي:
برماست که عزت شيعه را حفظ کنيم. آنچه بهانه به دست دشمن دهد و مايه وهن پيروان علي (ع) گردد، گناه است. اطاعت از مقام ولايت نيز واجب است. قدرت ولي امر مسلمين بايد حفظ شود تا اسلام عزيز بماند. 1374/3/8
آيت الله احمد آذري قمي
بسمه تعالي
آنچه را که معظم له موجب وهن به مذهب تشخيص داده اند و در سؤال به آن تصريح شده است به عنوان حکم ولي فقيه حرام و سرپيچي از اطاعت مقام معظم رهبري، گناه کبيره و موجب ضعف حکومت مقدس اسلامي است و به نذرهايي که قبلاً انجام گرفته وفا واجب نيست، بلکه حرام است.
حضرت آيت الله حسن تهراني
در وضع کنوني، اموري که از مذکورات موجب وهن مذهب شيعه است، جايز نيست و اطاعت از حکم مقام معظم رهبري در اين باره لازم است.
حضرت آيت الله عباس محفوظي
اقامه عزاي حسين بن علي (ع) از افضل طاعات است و از آنچه که موجب وهن است بايد پرهيز شود و اطاعت ولي امر مسلمين لازم است.
حضرت آيت الله سيد محمد ابطحي
اقامه عزاداري سيد مظلومان از افضل طاعات است و از کارهاي که موجب وهن مذهب است، بايد اجتناب شود و آنچه که ولي فقيه دستور دادند واجب الاتباع مي باشد.
حضرت آيت الله بني فضل (قدس سره)
گاهي مصلحت اسلام و مسلمين ايجاب مي کند که اهم فرائض الهي، مثل حج تعطيل شود؛ کما اينکه در دوران مرجعيت مرحوم آيت الله العظمي آقاي سيدابوالحسن اصفهاني (رحمه الله) يک نفر شيعه را در حجاز بدون جهت کشته بودند، آقاي اصفهاني در آن سال حج را تحريم کرد.يا بعد از حادثه جمعه سياه و خونين مکه،به دستور حضرت امام (رحمه الله)،حج تعطيل شد... و اما تيغ زدن بر سر در روز عاشورا، اولاً در شرع مقدس اسلام، دليلي، حتي يک روايت ضعيف بر مشروعيت آن نداريم و ثانياً دردوران نظام جمهوري اسلامي، تمامي دشمنان اسلام کمر همّت بسته اند تا نگذارند ارزش ها و نقاط قوت اين نظام به دنيا معرفي شود و شب و روز تلاش مي کنند به تشنگان علم و معرفت، مخصوصاً در دانشگاه هاي دنيا، نظام اسلامي را با «دستجات تيغ به سرها» معرفي کرده و در اذهان آنان که مي خواهند از آثار پي به حقيقت ببرند، جلوه دهند؛ که اينها پيروان قيام عاشورا هستند. روي همين اصل رهبر معظم انقلاب، حضرت آيه الله خامنه اي (مدظله العالي) با کمال قاطعيّت موضع خود را درباره آن اعلام و عظمت قداست قيام آقا امام حسين (ع) را در حد عالي بيان فرمودند. (101)
علاوه بر اين، حضرات آيات مقتدائي، محمدي گيلاني، موسوي تبريزي، مهدي روحاني، علي احمدي، ابراهيم اميني، احمدي ميانجي، سيد محمود شاهرودي و علي مشکيني نيز در فتواي خودمبني بر حرمت قمه زني، به اين دليل (لزوم تبعيت از حکم ولي فقيه) اشاره کرده اند؛ به متن فتواي ايشان در بخش هاي ديگر همين فصل مراجعه نماييد.

پي نوشت :

75-صراط النجاه (للخوئي مع حواشي التبريزي)، ج2، ص 445.
76-سؤال 1404: ضرب السلاسل و التطبير من العلامات التي تراها في شهر «محرم الحرام» فاذا کان هذا العمل مضرا بالنفس. و مثيرا لانتقاد الآخرين فما هو الحکم حينئذ؟
77-الخوئي: لا يجوز فيما إذا أوجب ضررا معتدا به، أو استلزم الهتک و التوهين، و الله العالم.
78-التبريزي: دخول ما ذکر في الجزع المستحب لما أصاب سيّد الشهداء عليه السّلام محل تأمل.
79-سئوال 1405: سألناکم عن جواز ضرب السلاسل و التطبير، فأجبتم بأنه لا يجوز فيما إذا أوجب ضررا معتدا به، أو استلزم الهتک و التوهين، فما معني جوابکم تفصيلا؟
80-الخوئي: الضرر المعتد به هو الذي لا يتسامح بالوقوع فيه، کهلاک النفس أو المرض المشابه لمثله، و الآخران ما يوجب الذل و الهوان للمذهب في نظر العرف السائد، و الله العالم.
81-دو پاسخي که در پي آمده، در جواب همين استفتاء ارائه شده است؛ سيد محسن محمودي، مسائل جديد از ديدگاه علما و مراجع تقليد، جلد چهارم، ص 202.
82-اجوبه الاستفتائات، س 1461.
83-وهن، توهين و استهانه در منابع فقهي، مترادف با استخفاف و به معني کاري است که موجب خفيف، حقير شدن و اهانت گردد. (مجمع البحرين، ج5، ص 42؛ شيخ حر عاملي، وسائل الشيعه، ج1، ص 36، باب 2؛ ملا محسن فيض کاشاني، الوافي، ج1، ص 61).
84-در روايات وارده و کتب فقهي به کرّات بر حرمت اهانت و استخفاف يکي از محترمات و ضروريات ديني مثل قرآن، اماکن مقدسه، احکام دينيّه و حتي افعالي که منجر به اهانت به مومن مي شود - مثل غيبت، تمسخر و سبّ - تصريح شده است. (حسن بن آقا بزرگ موسوي بجنوردي، القوائد الفقهيه، ج5، ص 293 و 294؛ سيد عبدالفتاح بن علي حسيني مراغي، العناوين الفقهيه، ج1، ص 556 و 557؛ دائره المعارف الفقه الاسلامي، موسوعه الفقه الاسلامي، ص 298 -295، باب استخفاف)
در کتب فقهي علماي عظام، حرمت وهن و استخفاف از طرق متعددي همچون آيات، روايات، حکم عقل، اجماع و ارتکاز ذهن متشرّعه اثبات گرديده (حسن بن آقا بزرگ موسوي بجنوردي، القوائد الفقهيه، ج5، ص 303-294؛ سيد عبدالفتاح بن علي حسيني مراغي، العناوين الفقهيه، ج1، ص 562-558؛ احمد بن محمد مهدي نراقي، عوائد الايام في بيان قواعد الاحکام و مهمات مسائل الحلال و الحرام، ص 30) تا آنجا که حرمت آن را از ضروريات و مسلّمات دين دانسته اند؛ «أنّ من ضروريات الدين و مسلّماته و المرتکز عند المتشرعه هو حرمه الاستخفاف بمحترمات الدين و عدم جوازه.» (القواعد الفقهيه للبجنوردي، ج5، ص 295 و 296).
85-اين فتاوي در کتاب مسائل جديد از ديدگاه علما و مراجع تقليد، جلد سوم، ص 33 جواب استفتاء زير ارائه شده است: در برخي مجالس عزاداري بعضي مداحان با الفاظ نامناسب به ائمه (عليهم السلام) خطاب مي کنند، يا به عنوان عزاداري به صورت خود چنگ انداخته و يا زنجير خاردار مي زنند و بر بدن و لباس آنان خون جاري شده و لباس و بدن و منزل ديگران را نجس مي کنند، از آنجايي که اين گونه روشها در حال ترويج بوده و مجالس را از وزانت و معنويت تهي ساخته، چه بسا موجب وهن مقدسات مي شود، تکليف ما را در اين باره روشن فرماييد.
86- قال قلت لابي عبد الله (عليه السلام) اوصني، فقال اوصيک بتقوي الله و ... کونوا لنا ربنا و لا تکونوا علينا شيئاً حببونا الي الناس و لا تبغضونا اليهم فجروا الينا کل موده و ادفعوا عنا کل شر؛ کثير بن علقمه گويد: به امام صادق (عليه السلام) عرض کردم مرا نصيحت فرماييد. فرمود: تو را به تقواي الهي توصيه مي کنم و اينکه زينت و افتخار ما باشيد نه مايه ننگ ما، با اعمالتان ما را در نزد مردم عزيز و محبوب گردانيد و آنها را دشمن ما نسازيد؛ همه ي دوستي ها را به سوي ما جلب و هر گونه قبيحي را از ما دفع کنيد. (وسائل الشيعه، ج12، ص 8).
87-جامع المسائل، ج1، ص 2173.
88-استفتائات، ج2، ص 597.
89-سيد محسن محمودي، مسائل جديد از ديدگاه علما و مراجع تقليد، جلد چهارم، ص 34.
90-همان، ص 36.
89-سيد محسن محمودي، مسائل جديد از ديدگاه علما و مراجع تقليد، جلد چهارم، ص 34.
90-همان، ص 36.
91-شهيد مرتضي مطهري، حوزه و روحانيت، ج2، ص 173.
92-استفتائات الامام الخويي، المسائل الشرعيه، العبادات؛ و الطريق النجاه، ج2، ص 445.
93-پايگاه اينترنتي www.makaremshirazi.org ذيل کلمه قمه زني.
94-اعيان الشيعه، ج10، ص 363.
95-الفردوس الأعلاء، ص 22-19.
96-بنگريد به: دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم، پيرامون عزاداري عاشورا، ص 37.
97-سايت اينترنتي دفتر معظم له: www.alhaeri.com
98-به نقل از پايگاه اطلاع رساني www.almazaheri.ir
99-اصل دستخط اين فتوا در کتاب قمه زني سنت يا بدعت، نوشته مهدي مسائلي، چاپ ششم، نشر گلبن اصفهان، ص 208 موجود است.
100-اصل دستخط اين فتوا در کتاب قمه زني سنت يا بدعت، ص 209 موجود است.
101-مهدي مسائلي، قمه زني سنت يا بدعت؟، چاپ ششم، نشرگلبن اصفهان، ص 230.
منبع:کتاب « دست پنهان » ، تهیه و تدوین : مؤسسه فرهنگی فخر الأئمه علیهم السلام