تردید‌های تهاجم نظامی آمریکا و اسرائیل علیه ایران

پايگاه 598؛ مؤسسه تحقیقاتی "بروکینگز" در مقاله‌ای به قلم "مایکل هانلن" می‌نویسد؛ حمله نظامی به تاسیسات غنی سازی "نطنز"، "قم" و دیگر زیر ساخت‌های هسته‌ای ایران ممکن است ظرف یک یا چند هفته پایان پذیرد.

همکاری آمریکا با اسرائیل‌ در این حمله و بهره‌گیری از پایگاه‌های هوایی موجود در یک یا چند کشور عربی حاشیه خلیج فارس و استفاده از جنگنده‌های رادارگریز (به عنوان مثال، بمب افکن‌های "بی 2" که  از "دیگو گارسیا" پرواز خواهند کرد)، منجر به پایان عملیات در کوتاهترین زمان ممکن خواهد شد. این زمان چیزی حدود یک روز است.

* تاثیرات و خطرات حمله به ایران

حال سوال مطرح شده این است که حمله دراز مدت یا کوتاه مدت به تاسیسات هسته‌ای ایران، چه تاثیرات و خطراتی به همراه خواهد داشت؟ به باور من، تاثیر حمله هوایی احتمالی اسرائیل به ایران در مواردی چون میزان صدمات وارده به تاسیسات هسته‌ای این کشور و زمان مورد نیاز ایران برای بازسازی مجدد، عمدتا قابل پیش بینی نیست (این در صورتی است که پاسخ ایران به این حملات را نادیده بگیریم). از این رو، در ادامه به مرور تعدادی از عملیات‌های هوایی مشابه و بررسی موقعیت جغرافیایی تاسیسات هسته‌ای ایران می‌پردازیم.

*"دزرت فاکس"

در سال 1998 آمریکا و بریتانیا در عملیاتی موسوم به "دزرت فاکس" (روباه صحرا)، از 650 جنگنده و 450 موشک کروز علیه 97 هدف (11 تاسیسات "وی ام دی"، 18 مرکز هدایت و فرماندهی، 8 پادگان، 6 پایگاه هوایی و 19 محل حساس دیگر) استفاده کردند. به گزارش مقامات مسئول، این حملات تاثیرگذار بودند. با این وجود، نمی‌توان به سادگی از این نکته گذشت که آمریکا، عراق را به مدت ده سال به دقت از زمین و هوا زیر نظر گرفته بود، علاوه بر این تا مدت‌ها قبل از آغاز عملیات، "صدام حسین" برنامه هسته‌ای خود را کنار گذاشته بود.

* عملیات "کوزوو"

در عملیات "کوزوو" در بهار 1999، میانگین حمله به پدافند هوایی، خطوط ارتباطی و مراکز هدایت و فرماندهی، درماه اول به طور میانگین به ترتیب 5،5/2 و4 حمله در روز بود. در هفته اول این عملیات، 250 سورتی پرواز انجام ‌شد که این رقم در پایان ماه آوریل، به 500 سورتی پرواز رسید. با وجود تفاوت میان اهداف عملیات "کوزوو" و "ایران"، این عملیات برخلاف پیش‌بینی‌های اولیه واشنگتن، به قدری سریع انجام شد که در تاریخ  حملات آمریکا(کمترین حمله هوایی) یک رکورد محسوب می‌شود.

*غیر قابل پیش‌‌بینی بودن عملیات هوایی

با توجه به مطالب فوق‌الذکر، حمله هوایی یک روزه به تاسیسات عظیم هسته‌ای، در تاریخچه جنگ هوایی بی‌سابقه است. با این حال، در مواردی آمریکا از جنگ افزار‌های بیشتری استفاده کرده است. به طور معمول، حملات هوایی چندین روز به طول می‌انجامند و در طول این مدت صدها سورتی پرواز انجام می‌شود. از این رو، پیش بینی زمان پایان عملیات هوایی کاملا مشخص نیست و در مواردی، یک عملیات‌ چند روزه چندین هفته به طول می‌انجامد. از جمله موارد دیگری که انجام عملیات هوایی کوتاه مدت را دشوار می‌سازد، وسعت زیاد تاسیسات هسته‌ای است (معمولا مهمات یک یا دو جنگنده برای انهدام این تاسیسات کافی نیست).

*"جی پی اس"

خوشبختانه، پیشرفت در زمینه ابزار‌های هدایت ماهواره‌ای و "جی پی اس"، امکان نشانه‌گیری دقیق در شرایط  بد آب و هوایی را نیز، فراهم کرده است. این فناوری، این امکان را فراهم می‌سازد که در شرایطی که هدایت لیزری وجود ندارد، مقادیر زیادی مهمات را به درون یک شکاف بریزیم. از آنجایی که این روش سابقا توسط آمریکا مورد آزمایش قرار گرفته است، ممکن است اسرائیل نیز از آن استفاده کند. در این صورت جنگنده‌هایی که موفق به رسیدن به اهداف مورد نظر شوند، می‌توانند عملیات را به پایان برسانند. 

*پدافند هوایی ایران

با این وجود، پدافند هوایی ایران می‌تواند برای جنگنده‌های رادارگریز و غیر رادارگزیر ایجاد مشکل کند، چراکه اهداف این جنگنده‌ها قابل پیش بینی هستند. بنابراین، اسرائیل برای حمله به مراکز کنترل و فرماندهی، تاسیسات راداری و سایت‌های موشکی، به نیروهای دیگری نیز احتیاج دارد و در این صورت طرح عملیات یک روزه امکان پذیر نخواهد بود. با نگاهی به درگیر‌هایی که پیش از این میان کشور‌ها در گرفته است، در‌می‌یابیم که اسرائیل برای انهدام پدافند هوایی ایران به بمب‌های بسیاری نیازمند است. بخصوص که تاسیسات هسته‌ای ایران در نزدیکی مرزها‌ی این کشور قرار ندارند.

*احتمال ادامه حملات

از جمله ایرادات دیگری که به حمله یک روزه وارد است، دشواری ارزیابی صدمات وارده به تاسیسات هسته‌ای ایران است. به عبارت دیگر، ممکن است بمب‌ها به عمق تاسیسات هسته‌ای ایران نفوذ کنند اما به منظور حصول اطمینان از توقف کامل فعالیت‌های این تاسیسات، به حملات بیشتری نیاز است (احتمال نیاز به حمله مجدد در تاسیسات هسته‌ای "قم" بیشتر از جاهای دیگر است). 

*استفاده از سپر انسانی توسط ایران

با این وجود، اسرائیل باید در مورد خطرات احتمالی حمله طولانی مدت به ایران هوشیار باشد که از جمله آن می‌توان به پاسخ نظامی ایران به این حملات، کاهش تحریم‌های بین‌المللی پس از حملات و عزم ملی ایرانیان برای دستیابی به سلاح هسته‌ای اشاره نمود. علاوه بر این، ممکن است تاسیسات غنی سازی سومی نیز وجود داشته باشد که اسرائیل ار آن بی‌خبر است. همچنین این احتمال وجود دارد که مقامات ایران پس از حملات نخست، جمعی از شهروندان خود را برای بازدید از این تاسیسات به آنجا بفرستند (از آنها به عنوان سپر انسانی استفاده کنند) که این خود ادامه عملیات را با مشکل رو به رو می‌سازد (اگرچه این اقدام حکومت ایران خطرناک خواهد بود اما ریسک آن از بکارگیری سربازان جوان در جنگ ایران و عراق کمتر است). از سوی دیگر احتمال بازسازی پدافند هوایی ایران و سقوط یک جنگنده بر اثر اصابت موشک یا نقص فنی وجود دارد.

*وقفه در فعالیت‌های هسته‌ای ایران

آمریکا همواره براساس شواهد علمی نامعتبر، از احتمال وقفه 2-3 ساله در فعالیت‌های هسته‌ای ایران پس از این حمله سخن گفته است. با این وجود، به دلیل دشواری پیش بینی دقیق صدمات وارده به تاسیسات هسته‌ای "قم" و وجود تردید‌های دیگری از جمله وجود تاسیسات دیگر، این بازه زمانی از شش ماه تا چهار سال متغیر خواهد بود.

*آیا حمله به ایران موفقیت آمیز خواهد بود؟

بر اساس مطالب فوق‌الذکر، تردید‌های بسیاری در مورد موفقیت حمله هوایی اسرائیل و آمریکا به تاسیسات هسته‌ای ایران وجود دارد. گفتنی است که تردیدها در مورد موفقیت یا عدم موفقیت حمله کوتاه مدت یا بلند مدت به تاسیسات هسته‌ای ایران بیش از گذشته است. 

منبع: فارس