اصلاح آسیب‌های اجتماعی از آثار تقوای جمعی

قرآن كریم در این رابطه فرموده است: «وَ لَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُرَى آمَنُواْ وَ اتَّقَواْ لَفَتَحْنَا عَلَیهِم بَرَكاتٍ مِّنَ السَّمَاء وَ الأَرْضِ»۱ اگر مردم جامعه‌ای ایمان و تقوا داشته باشند، این دو كلیدهایی است كه هم درهای بركت آسمان را باز می‌كند و هم زمین به آن‌ها بركت می‌رساند. این وعده‌ی صریح قرآن كریم است: جامعه‌ای كه با تقوا و ایمان تجهیز شده است، درهای آسمان یعنی ریزش باران و الهامات الهی نیز گشوده می‌شود، چون تمام علوم بشری از مبدأیی الهام می‌گیرند. جرقه‌ای كه در قلب و ذهن می‌زند -كه مثلاً درمان فلان بیماری باید فلان دارو باشد- الهام است. اگر جامعه ایمانی بود، از این جهش‌ها فراوان خواهد داشت. از این جرقه‌های ایمانی كه راه‌های رفع آسیب‌ها را بتوان از آن به دست آورد، بیشتر می‌شود. هم الهامات از بالا بیشتر می‌شود و باران‌ها بموقع می‌آید و هم بركات زمین رو می‌شود.

چون این قرآن شفاست و این سفره‌ی درمان و دارالشفا در ماه مبارك رمضان تأسیس شده، اگر بیمارها از ظرفیت این ماه استفاده كنند، هم بیماری اقتصادی، هم بیماری اجتماعی، هم بیماری سیاسی و هم بیماری اخلاقی‌شان درمان می‌شود.

یكی از مصادیق بركت زمین این است كه مبتلا به حكومت ستمگران و  ویژه‌خواران و  باندبازان نشود. بنابراین حكومت اسلامی از مصادیق بركات ارض است. خدای متعال به جامعه‌ای كه درست حركت می‌كند و تقوا دارد، ولیّ و سرپرست خوب می‌دهد، مسئولین معتدلی می‌دهد. یكی از مصادیق روشن‌تر هم رویش بهنگام زمین است. آدم می‌تواند زمین‌های شوره‌زار را با عملیاتی حاصل‌خیز كند. انسان در عمران و آبادی زمین رشد پیدا می‌كند. بنابراین جامعه چنان است كه: «كما تَـكونونَ یوَلّى عَلَیكم»۲ هرطور كه شما بودید، حكومتتان نیز تبلور و عكس‌العمل عمل خود شماست. اگر شما خوب شوید، مسئولان‌تان هم خوب هستند. اگر شما بد شوید، به مسئولان و مأمور بد مبتلا می‌شوید.

رشد جهشی مؤمنان در ماه رمضان
ماه مبارك رمضان یك كلاس فشرده است. انسان‌ها در این ماه زمینه‌ی بهتری دارند برای خودسازی، برای ارتباط با خدا، برای مناجات و خلوت، برای درس‌شناسی و برای گرفتن درمان‌ها از كتابی كه به عنوان نسخه معرفی شده است: «و ننزّل من القرآن ما هو شفاء و رحمة للمؤمنین و لا یزید الظالمین إلاّ خساراً»۳ چون این قرآن شفاست و این سفره‌ی درمان و دارالشفا در ماه مبارك رمضان تأسیس شده، اگر بیمارها از ظرفیت این ماه استفاده كنند، هم بیماری اقتصادی، هم بیماری اجتماعی، هم بیماری سیاسی و هم بیماری اخلاقی‌شان قطعاً درمان می‌شود. در یك شب به اندازه‌ی هزار ماه می‌توانند به‌طور جهشی حركت كنند. این اختصاصی به مسائل اخلاقی ندارد! اگر جمعیتی الهی باشند و بخواهند در صنعت با كفار مسابقه بگذارند، می‌توانند به اندازه‌ی هزار ماه در یك شب پیش بروند. این حركت‌های جهشی مصداق «مَنْ جاءَ بِالحَسَنةِ فَلَهُ عَشْرُ أمثالها»۴ است. مؤمن اگر بخواهد در مسیر علم قرار بگیرد، می‌تواند ده‌برابر كفار رشد كند، چون نیروی الهی و همه عالم خلقت حمایتش می‌كند. اما كافر مقابل موج عالم است. لذا حركت او به اندازه‌ی صرف حركت خودش اثر می‌كند و جهش ندارد.

خداوند متعال شب قدر را در ماه رمضان قرار داده و فرموده است: «لیلة القدر خیرٌ من ألف شهر»۵ این در تمام ابعاد تكاملی بشر صادق است و اختصاصی به یك جهت ندارد. انسانی كه در یك عمر متعارف تا اندازه‌ی كمی می‌تواند رشد كند، در یك شب از ماه مبارك رمضان به اندازه‌ی یك عمر می‌تواند رشد داشته باشد. هزار ماه حدود هشتاد سال است، یعنی به مقدار عمر متعارف انسان‌ها. رشد ماه رمضان چنین رشدی است. خدا كند قدر بدانیم در این ماه مبارك رمضان، إن‌شاءالله.

در چند روز پایانی ماه شعبان این دعا را تكرار می‌كنیم كه: «أللهمّ إنْ لَمْ تَكُنْ غَفَرْتَ لَنا فی ما مَضی مِن شعبان فَاغْفِر لَنا فی ما بَقِیَ مِنْهُ»۶ خدایا اگر در روزهایی كه از ماه شعبان گذشته پاك نشده‌ایم، در روزهای باقیمانده ما را ببخش. اگر پاك وارد محضر ملك‌الملوك شویم، خزائنش را در اختیار ما قرار می‌دهد. اما اگر ناپاك وارد شدیم، خزینه را برای ما باز نمی‌كند و از سرمایه‌های خزائن عرشی‌اش به ما نمی‌دهد:

به طواف كعبه رفتم به درون رهم ندادند         كه تو در برون چه كردی كه درون خانه آیی

مؤمن اگر بخواهد در مسیر علم قرار بگیرد، می‌تواند ده‌برابر كفار رشد كند، چون نیروی الهی و همه عالم خلقت حمایتش می‌كند. اما كافر مقابل موج عالم است. لذا حركت او به اندازه‌ی صرف حركت خودش اثر می‌كند و جهش ندارد.

درباره‌ی قرآن می‌فرماید: «لا یَمَسُّهُ إلّا المُطَهّرُون»۷ ماه رمضان نیز ماه نزول قرآن است و در آن، قرآن بر دل‌های پاك نازل می‌شود. دل‌های ناپاك محجوب هستند. ماه رمضان فرصت خوبی است؛ هم برای خودسازی و هم برای اصلاح جامعه، اصلاح اقتصاد، اصلاح ناهنجاری‌های عارض‌شده بر محیط اجتماعی و... «إنْ تَنْصُرُوا اللهَ یَنْصُرْكُم وَ یُثَبِّتْ أقْدامَكُم»۸

در این ماه مبارك دو جنگ واقع شده است: جنگ خندق و جنگ بدر. باید به جنگ با همه‌ی موانع رفت و دانست كه پیروزی در این راه قطعی است، زیرا نصرت الهی شامل حال كسانی است كه به میدان آمده‌اند و در جریان جنگ مقاومت می‌كنند. جنگ اقتصادی كمتر از جنگ نظامی نیست. ماه مبارك رمضان ماه پیروزی است. إن‌شاءلله امتّ بپاخاسته‌ی ما با مقاومت هدایت ‌شده و زیر پرچم ولی‌فقیه به سوی حكومت امام عصر ارواحناله‌الفداء حركت كنند.

اثر حاكمیت دین بر رشد اخلاقی
قرآن كریم فرموده است: «الَّذِینَ إِن مَّكنَّاهُمْ فِی الْأَرْضِ أَقَامُوا الصَّلَاةَ وَ آتَوُا الزَّكاةَ وَ أَمَرُوا بِالْمَعْرُوفِ وَ نَهَوْا عَنِ الْمُنكرِ»۹ در حكومت اسلامی بین بشر و خدا با أدای عبادت‌های پرنوری كه خدا قرار داده است، مانند نماز و زكات كه از عبادت‌ها و از امور معنوی است، ارتباط سالم برقرار می‌شود. زكات خلأ روحی متمكن را جبران می‌كند. بدبختی‌هایی هست كه ثروتمند دارد و فقیر ندارد. ثروت، فساد و عیش و عشرت و بدبختی‌های زیادی مانند فحشا و ظلم را به دنبال می‌آورد. اما وقتی متمكن زكات می‌دهد، پاكیزه می‌شود. زكات خلأ اخلاقی را پر می‌كند. آن مقداری كه متمكن به نیازمند نیاز دارد، فقیر به متمكن نیاز ندارد. زمینه‌ی فساد برای فقیر كمتر از ثروتمند است.

بنابراین نماز و زكات را خدای متعال برای رشد اخلاقی جامعه قرار داده است. در كنار این امر به معروف و نهی از منكر هست. امر به معروف و نهی از منكر بدون حكومت اسلامی شوخی بیش نیست. مؤمن باید قدرت داشته باشد. به حرف ضعیف كه كسی گوش نمی‌دهد. اگر آن صلابت و معنویتی را كه در رأس هرم حكومت اسلامی هست و ولی امر دارد، بدنه‌ی دولت و مجلس و قوه‌ی قضاییه نیز با آن هماهنگی داشته باشند، یقیناً امر به معروف صورت عملی و راهبردی پیدا می‌كند. مجلس برای مقابله با فساد قانون تصویب می‌كند و دولت قدرت مدیریت قانون را اعمال می‌كند. اگر مدیران جامعه همین الان به قوانین مجلس كه درباره‌ی حجاب هست و به تصویب شورای نگهبان نیز رسیده پایبند باشند، مشكل حجاب حل شده است؛ ولی برخی مدیران و قاضیان در برخورد با مفاسد اجتماعی به آن شدت كه درباره‌ی مفاسد اقتصادی كلان حساسیت هست -و در برابر هر مفسدی با هر قدرتی قانون را می‌توانیم اجرا كنیم- حساسیت لازم را نشان نمی‌دهند.

متأسفانه مسئولین اجرایی و مأمورین قضایی در برابر برخی تخلفات جامعه برخورد لازم قانونی را باكفایت انجام نمی‌دهند. اگر همه‌ی این‌ها دست به دست دهند و آن نورانیت در رأس هرم در عمل مسئولان دیگر هم خودش را نشان دهد، جامعه درست می‌شود. البته هنوز هم دیر نشده است. اگر مردم دیدند وزارت‌خانه‌ها، سازمان‌ها، دانشگاه‌ها و... كه حقوق‌بگیران مردم هستند و از بیت‌المال حقوق می‌گیرند، در برابر ناهنجاری‌های مختلف و در ابعاد مختلف حساسیت نشان می‌دهند، آن‌ها هم بر دینِ حاكمانشان می‌شوند: «النّاسُ عَلی دینِ مُلُوكِهِم»۱۰ مردم از حكومت اثر می‌پذیرند و روش حكومت را در پیش می‌گیرند. آن‌گاه مردم همه كمك می‌كنند و برای مقابله با تخلفات ریز و درشت در صحنه حضور می‌یابند؛ هم رشوه‌ها و پارتی‌بازی‌ها از بین می‌رود، هم بدحجابی‌ها و هرزگی‌ها و انواع چیزهایی كه به عنوان خطر برای جامعه مطرح است.

پی‌نوشت‌ها:
۱. سوره‌ی مباركه‌ی أعراف، آیه‌ی ۹۶: و اگر مردم شهرها ایمان آورده و به تقوا گراییده بودند، قطعاً بركاتى از آسمان و زمین برایشان مى‌‌گشودیم.
۲. شرح شهاب‌الأخبار، ص ۲۶۰: عُمّالُكم أعمالُكم كما تَـكونونَ یوَلّى عَلَیكم؛ كارگزاران شما [نتیجه‌ی] اعمال شما هستند؛ همان گونه كه هستید، بر شما حكومت مى‌شود. [برگرفته از: http://www.aviny.com/News/hadis/archive_9]
۳. سوره‌ی مباركه‌ی أسراء، آیه‌ی ۸۲: و ما آن‌چه را براى مؤمنان مایه‌ی درمان و رحمت است از قرآن نازل مى‌كنیم، و [ولى‌] ستمگران را جز زیان نمى‌‌افزاید.
۴. سوره‌ی مباركه‌ی أنعام، آیه‌ی ۱۶۰: هر كس كار نیكى بیاورد، ده‌برابر آن [پاداش‌] خواهد داشت و هر كس كار بدى بیاورد، جز مانند آن جزا نیابد و بر آنان ستم نرود.
۵. سوره‌ی مباركه‌ی قدر، آیه‌ی ۳
۶. عیون اخبار الرضا، جلد ۲، صفحه ۵۱ [به نقل از: http://www.jahadi.ir/digaran]
۷. سوره‌ی مباركه‌ی واقعه، آیه‌ی ۷۹: كه جز پاك‌شدگان بر آن دست نزنند.
۸. سوره‌ی مباركه‌ی محمد، آیه‌ی ۷: ای كسانی كه ایمان آورده‌اید، اگر الله را یاری كنید، یاری‌تان میكند و گام‌هاتان را استوار می‌سازد.
۹. از آیه ۴۱ سوره‌ی مباركه‌ی حج: همان كسانى كه چون در زمین به آنان توانایى دهیم، نماز برپا مى‌دارند و زكات مى‌دهند و به كارهاى پسندیده وامى‌‌دارند و از كارهاى ناپسند بازمى‌‌دارند ...
۱۰. بحارالأنوار، ج ۱۰: مردم بر دین فرمانروایان خویشند.