نشستی متفاوت، برای پیشرفت و عدالت

نشست نخبگان و برجستگان علمی كشور برای بررسی انديشه‌های راهبردی هفته گذشته در محضر حضرت آيت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی برگزار شد. آنچه می‌خوانید یادداشتی است از دكتر صادق واعظ زاده درباره چگونگی برگزاری این نشست.


فلسفه‌ی تشكیل «نشست اندیشه‌های راهبردی»
نظام جمهوری اسلامی یك نظام حكیمانه است و بر اساس دیدگاهی حكمی و ساختاری عقلانی شكل گرفته است. به همین خاطر همواره باید مسیر پيشرفت كشور در این نظام و تصمیم‌سازی‌های اساسی آن را با مشاركت گسترده‌ی علما و نخبگان انجام داد و به پیش برد. این دیدگاه هم‌سنخ و متناسب است با روح و جان این نظام و در قانون اساسی نیز انعكاس دارد.

همچنين گفتمان‌های اساسی و حركت‌های فكری و نظری كشور را كه مبنای اقدام‌های مهم و زیربنایی برای پیشرفت است، باید با اندیشه‌ورزی و ابراز نظر شخصيت‌های علمی، اساتید و علما شكل داد. باید تصمیم‌های مهم كشور را در حلقه‌های علمی سامان داد تا بر اساس آنها مسئولان كشور تصمیم‌های اساسی را اتخاذ كنند.
 

كشور ما امروز از لحاظ تربیت نیروی انسانی، توسعه‌ی آموزش و به‌ویژه آموزش عالی و تعدد مراكز علمی و گسترش حوزه‌های علميه و حضور نخبگان و فرهیختگان و فضلا و دانشمندان در بهترین موقعیت تاریخی خود قرار دارد. این مزيت بزرگ اقتضا می‌كند كه سازوكار بهره‌گیری از نظرات این گروه و به‌ويژه برجستگان آنان را در امور اساسی كشور به بهترین نحو سامان بدهیم تا انگيزه و حضور و مشاركت بسيار بيشتر آنان را در این امور شاهد باشیم. تنها با این شیوه می‌توان از ذخيره‌ی نرم‌افزاری كشور استفاده‌ی تمام و كمال نمود.

ابتكار رهبر انقلاب
با توجه به این ضرورت‌ها، نشست روز دهم آذر با عنوان «نشست اندیشه‌های راهبردی» در محضر رهبر معظم انقلاب اسلامی و با شركت جمعی از استادان، علما و صاحب‌نظران شكل گرفته است. این نشست اگرچه مانند دیدارهای دیگر ایشان كه در طول سال و با حضور جمعی از استادان و نخبگان يا هنرمندان برگزار می‌شود، فضایی صميمی و معنوی دارد، اما مانند آنها نيست. این نشست برنامه‌ی ویژه‌ای دارد و بر اساس رهنمود ابتكاری رهبر فرزانه‌ی انقلاب برنامه‌ریزی و تدارك گردید.

حدود ده ماه پیش در جلسه‌ای در محضر رهبر انقلاب حضور داشتم. ایشان ضرورت تشكیل این‌گونه نشست‌‌ها را مطرح فرمودند و اظهار داشتند كه جلساتی با حضور اندیشمندان و متفكران برای بررسی و تبادل نظر نسبت به موضوعات اساسی كشور برگزار گردد. در پی آن، «دبيرخانه‌ی نشست انديشه‌های راهبردی» تشكيل شد و با اشراف و تعامل دفتر مقام معظم رهبری به انجام وظيفه پرداخت.

اولين ويژگی اين زنجیره نشست‌ها، تخصصی و راهبردی بودن موضوع آن‌ها است. نخستين موضوع این ‌سلسله نشست‌ها عبارت بود از «الگوی اسلامی‌ـ‌ایرانی پیشرفت». این یك موضوع راهبردی است كه باید در مورد آن نظریه‌پردازی و تصمیم‌سازی كرد تا در يك مدت معين تدوين گردد و چهارچوب و راهنمای برنامه‌های ميان‌مدت و بلندمدت كشور قرار گیرد. این نشست، مفهوم پیشرفت و همچنین ضرورت و مبانی و ویژگی‌های الگوی اسلامی‌ـ‌‌ایرانی پيشرفت و وجوه تمایز اساسی آن با مفهوم توسعه و الگوهای شناخته شده و رايج را بررسی شد.

اعضای جلسه را چگونه انتخاب كرده‌اید؟
ویژگی دوم این نشست، تركیب شركت‌كنندگان آن است؛ استادان، علما و محققانی كه در زمینه‌ی موضوع نشست تخصص دارند یا صاحب‌نظرانی كه در این باره‌ تجارب و آگاهی‌های كاربردی دارند.

انتخاب این افراد با بررسی‌هایی نسبتاً گسترده‌ صورت گرفته است. علاوه ‌بر تخصص و تجربه، تنوع دیدگاه‌ها نیز یكی از شروط انتخاب افراد است. بنابراین سعی شده تا یك نوع تضارب افكار و آراء وجود داشته باشد تا گفتمان‌ها و جریان‌های نظری یا كاربردی موجود در كشور نقد و ارزیابی شود و پیشنهادهایی ارائه گردد.

ویژگی سوم این نشست برگزاری آن در محضر شخصیت اول نظام جمهوری اسلامی بود كه طبیعتاً آن را از همایش‌های معمول علمی ممتاز می‌كند.

نحوه‌ی برگزاری جلسه
با توجه به بررسی روش‌های متفاوت و رایج برای برگزاری گردهمايی‌ها و جلسات تخصصی و عمومی در سطح داخلی و بین‌المللی، تصمیم بر این شد تا در این نشست و پس از توضيحات دبير، ابتدا مقالاتی ارائه شود كه به همت برخی استادان دانشگاه و حوزه و صاحب‌نظران تهيه گردیده است. دبیرخانه‌ی نشست در تماس با برخی مراكز و شخصیت‌های علمی كشور و مشورت با صاحب‌نظران و نیز بررسی آثار، از بعضی شخصیت‌ها خواسته تا كار منسجمی را روی این موضوع انجام بدهند و حاصل آن را در این نشست ارائه كنند.

پس از ارائه‌ی این مقالات، نوبت به بحث و تبادل نظر اعضای نشست رسید. در این بخش، مدعوین دیدگاه‌های خود را عنوان كردند. سپس رهبر انقلاب نقطه‌نظرات خود را بیان كردند.

پس از نشست
یكی از وظایف دبیرخانه، انتشار مجموعه‌ی اسناد و مقالات و سخنان و دیدگاه‌های مطرح‌شده در نشست «اندیشه‌های راهبردی» است. مقدمات این كار از قبل آماده شده است. به‌علاوه این‌كه بيانات رهبر انقلاب و احیاناً بعضی مواردی كه مرتبط با محتوای نشست است، منتشر خواهد شد. مسلماً پيشنهادهای قابل استفاده و حائز اهميت در نشست ارائه می‌شود.

انتظار می‌رود كه از محتوای مطالب این نخستين نشست، در تهيه و تدوين الگوی اسلامی‌ـ‌ايرانی پيشرفت به نحو شايسته‌ای استفاده‌ شود. مباحث نشست به‌طور طبيعی در حلقه‌های فكری و در مراكز علمی كشور قابل بسط و پيگيری است.

هر يك از رسانه‌های تخصصی و عمومی به فراخور سطح و نوع خود می‌توانند به اين مباحث دامن بزنند و فضای آزادانديشی را گسترش دهند. همچنین و در حالت مطلوب، این نشست برای نظريه‌پردازی در مجامع تخصصی زمينه‌سازی می‌كند و گفتمان‌سازی در سطوح عمومی‌تر را تسهيل خواهد كرد. البته قطعاً رهنمودهای رهبری نیز چه در مورد جنبه‌های نظری موضوع نشست و چه در پيگيری و تحقق این امر، مغتنم و شايان توجه خواهد بود.