برنامه های ماه رمضان تلویزیون به کدام سمت می روند؟

سرویس نقد رسانه پایگاه 598 - هر ساله در ماه مبارک رمضان، شاهد پخش سریال هایی با مضامین ماورائی از رسانه ملی بودیم. سریال هایی که اگرچه مانند سایر تولیدات سازمان، بدون مطالعات عمیق و دقیق و تیم کارشناسی ساخته می شد، اما به هر جهت گام مثبتی در نزدیکی به تلویزیون مطلوب دینی محسوب می شد.

این سریال ها هر ساله با انتقادات فراوان کارشناسان دینی مواجه می گردید و رسانه ملی نیز طبق معمول همیشه، به جای ارج نهادن به انتقادات و جذب منتقدین و استفاده از آنها برای بهبود آثار، با برگزاری مراسمات خود تشکری و خودتقدیری و جلسات نقد و بررسی بدون حضور منتقد، به خیال خود «در مقابل نقدها ایستادگی می کرد».

با شدت گرفتن این نقدها در سال گذشته، خصوصاً بر سریالی که در آن روح ها نیز به دختربازی مشغول بودند و اشتباهات فاجعه آمیز دیگر در آن سریال ها، سازمان تصمیم گرفت بکلی صورت مسأله را پاک کرده و دردسر ساخت سریال ماورائی را از سر خود باز کند. البته جایگزینی هم برای آن اندیشیده و آن «خنده بازار» است که از سال قبل شروع و امسال با قوت بیشتری بر معنویت شب های ماه رمضان می افزاید.

نقد این نیست که چرا در ماه رمضان برنامه طنز پخش می شود، نکته اینجاست که موقعی از 5 سریال پخش شده، حداقل سه تای آنها با مضامین معنوی و دینی بود و باقی نیز اجتماعی. اما سال به سال، از تعداد آثار معنوی کم و بر تعداد سریال های طنز افزوده می شود.

همانطورکه بارها اشاره شده است، رسانه ملی اصولاً برای منتقد، ارزشی قائل نبوده و وظیفه خود را مقاومت در برابر او می داند. این امر حتی فراتر از منتقدین خارجی سازمان هم جاری است؛ «مرکز پژوهش های اسلامی صدا و سیما» واقع در قم، پیش و پس از ساخت یک اثر تلویزیونی ارزیابی و نقد جامعی بر آنها آماده می کند که نه تنها با بی اعتنایی سازمان مواجه شده و هیچ ضمانت اجرایی نسبت به آنها وجود ندارد، بلکه انتشار این انتقادات، چه توسط این سازمان و چه شورای نظارت بر صدا و سیما ممنوع می باشد.

اما فعالیت این مرکز، منحصر در نقد نیست و ماهیانه چندین مجله تخصصی در موضوعات مبتلا به تلویزیون و کتاب هایی در این زمینه منتشر می کنند که آنها نیز با بی توجهی و بی اهمیتی کامل مسئولین و فیلم سازان تلویزیون مواجه می شوند. از جمله کتابی دو جلدی با موضوع «فرشته در قرآن و احادیث» که سال گذشته در این مرکز به طبع رسید.

البته ناگفته نماند که ورود شبکه سوم سیما به مقوله بسیار حیاتی «بحران کاهش زاد و ولد در کشور» تا بدینجای کار قابل ستایش است. هرچند متأسفانه پس از سالها سریال سازی، گویا نه تنها بنا نیست در پرداخت داستان و قصه گویی پیشرفتی در تلویزیون رخ دهد، بلکه شاهد پس رفت و بازگشت به سالها قبل در این مقوله هستیم.

شایسته است رسانه ملی جلساتی برای سریال سازان خود ترتیب دهد و قدری ایشان را با سریال هایی نظیر «فرار از زندان» و «24» آشنا سازد تا بلکه کمی با درام نویسی پیشرفته آشنا شوند و مخاطبینشان ما بین سریال ها دچار خواب آلودگی نگردند.

اتفاق دیگری که نمی توان از کنار آن عبور کرد، حذف مجری ماه عسل، احسان علیخانی بود (اگرچه مجری جدید هم اجرای خوبی دارد). شاید برخی این حذف را پس از فاجعه برنامه های تحویل سال تلویزیون، لازم و مناسب بدانند. در اینجا می بایست به روال بی رحمانه ای که توسط مسئولین سازمان، تلویزیون را به «مسلخ هنرمندان نظام» تبدیل کرده است اشاره کنیم. همانطور که اشاره شد، صدا و سیما در مقابل نقدها همواره موضع جنگی به خود می گیرد. اما سربازان این جنگ، مسئولین سازمان نیستند، هنرمندان اند. به محض شروع نقدها، مسئولین هنرمندان را دلگرم می کنند و آنها را به بی تفاوتی و ایستادگی تشویق. اما با شدت گرفتن انتقادات و شکل گیری فشارهایی از بالا بر سازمان، مسئولین بلافاصله اقدام به اخراج و برکناری همان هنرمندانی می کنند که تاکنون پشتیبانشان بودند.

نمونه این عمل ناشایست، سرنوشتی بود که برنامه «هفت» و مجری آن دچارش شدند. هنگامی که بیش از بیست رسانه انقلابی درخواست حضور نماینده شان در برنامه را داشتند، این درخواست با بی توجهی تام ضرغامی که نامه خطاب به وی نگاشته شده بود مواجه گردید و پس از نامه دوم که اینبار از جانب 30 رسانه مطرح اصولگرا خطاب به ضرغامی منتشر و در آن درخواست برگزاری نشست مطبوعاتی از وی شده بود، برنامه تعطیل و مجری آن نیز اخراج گردید.

مسئولین سازمان در واقع با اخراج علیخانی، ذهن ها را از این پرسش ها که «مگر برنامه های نوروزی، ناظر پخش نداشت و مگر موسیقی ها و کلاً سین برنامه ها از پیش مشخص و تصویب نشده بود و مگر این مسئولین نیستند که چنین اختیاراتی را به یک مجری می دهند» منحرف و تمام تقصیرها را گردن او انداختند.

نهایتاً جای این پرسش باقی است که دود این ضعف های کلان مدیریتی نهایتاً به چشم چه کسی خواهد رفت؟ آیا مسئولین رسانه ملی پاسخگوی شبهاتی که بخاطر عملکردشان در اذهان جامعه به وجود می آید خواهند بود؟ براستی هنوز نوبت آن نرسیده است که مجلس شورای اسلامی قانونی که از 23 سال پیش قرار است برای صدا و سیما نوشته شود را بنویسد؟