فارس، پس از اعلام تحریم اتحادیه اروپا برای خرید نفت ایران، یافتن و اعمال تدابیر مناسب مقابله با تحریمها در بخش دولتی تصمیمگیر مانند شرکت ملی نفت و بانک مرکزی با کندی مواجه شد. به طوری که حتی تدابیری که پیش از این به عنوان تدابیر قابل توجه برای مقابله با تحریمهای نفتی و بانکی پیشبینی شده بود عملا مورد بیتوجهی این نهادها قرار گرفت.
از جمله این تدابیر میتوان به راهاندازی بورس نفت، قراردادها و پیمانهای دو و چندجانبه سوآپ ارزی، بیمه کشتیهای نفتکش، اعمال پیشدستانه تحریمهای نفتی و امثال آن میتوان اشاره کرد.
از سوی دیگر تمام اتکای نهادهای دولتی فروشنده نفت ایران به خصوص مدیریت بینالملل شرکت ملی نفت بر روشهای معمول و به عبارتی سنتی فروش نفت در بازارهای جهانی بوده است و عملا تلاشی برای بکارگیری دیگر روشهای بازاریابی و فروش نفت خام ایران از جمله استفاده از فروش نفت در بورس و صادرات آن با عاملیت بخش خصوصی در کارنامه این نهادها دیده نمیشود. در واقع اندک تلاشهای انجام شده توسط شرکت ملی نفت و بورس کالا از سوی هیچ یک از ناظران و کارشناسان جدی ارزیابی نمیشود.
از سوی مقابل به نظر میرسد بخش خصوصی ایرانی به دلایل مختلف از جمله چابکی در تصمیمگیری و همچنین هم راستا دیدن منافع خود دراین حوزه با منافع ملی اقدامات و پیگیریهای مؤثرتری در این حوزه را سامان داده است. اصرار بر عرضه نفت خام در بورس و تشکیل کنسرسیومهای فروش نفت خام ایران در بازارهای جهانی از جمله اقدامات قابل اعتنای بخش خصوصی با هدایت نهادهای حاکمیتی در خصوص مقابله با تحریمها محسوب میشود.
در تازهترین اقدام، یک شرکت خصوصی ایرانی اقدام به خرید یک پالایشگاه ورشکسته فرانسوی کرده است. واقعیت آن است که خرید سهام پالایشگاهها در کشورهای مختلف، یکی از روشهای متداول بازاریابی فروش نفت در جهان و یکی از ابزارهای مهم تثبیت این بازارها در کشورهای مصرفکننده از سوی کشورهای تولید کننده نفت به حساب میآید. ایران تا کنون از این ابزار بازاریابی نفت خام به دلایل مختلف از محدودیت قوانین تا کمکاری نهادهای دولتی کوچکترین بهرهای نبرده است.
بر اساس این گزارش، همزمان با اعلام تحریمهای خرید نفت ایران توسط اتحادیه اروپا، به دلایل مختلف از جمله بالا رفتن قیمت نفت در بازارهای جهانی و همچنین ادامه رکود اقتصادی و بحران بدهیهای ملی کشورهای اروپایی، یک شرکت بزرگ پالایشی به نام PETRO PLUS که زنجیرهای از پالایشگاهها را در کشورهای مختلف اروپایی تحت مالکیت داشت، با ضرردهی مواجه شده و تصمیم گرفت چند شرکت پالایشی خود را در بعضی کشورهای اروپایی تعطیل کند.
واحد پالایشگاهی petro plus در فرانسه نیز از جمله واحدهایی بود که در لیست تعطیلی پالایشگاهها قرار گرفت. بر این اساس با توجه به حضور نفت ایران در سبد تامین خوراک این پالایشگاه، تعطیلی پالایشگاهpetro plus در فرانسه این امکان را برای فرانسویها ایجاد کرد که تحت مدیریت رئیسجمهور تندرو و پیرو سیاستهای آمریکا یعنی نیکلا سارکوزی، یکی از اولین کشورهای اروپایی باشد که واردات نفت از ایران را متوقف میکند. در عین حال تعطیلی این واحد پالایشگاهی، موجب حذف تعداد قابل توجهی شغل مستقیم و غیر مستقیم در صنعت پالایش و پخش فرآوردههای نفتی در فرانسه شد.
به گزارش فارس، شرکت تدبیر انرژی به عنوان یک شرکت خصوصی، برای بهرهمند شدن از سود اقتصادی و همچنین گشودن گرهای در تعامل نفتی ایران و اروپا و شکستن تحریمهای مورد حمایت آمریکا، برای خریداری و راهاندازی مجدد این واحد پالایشگاهی در فرانسه که از 6 یا 7 ماه پیش تعطیل شده، اقدام کرده است.
بر این اساس، علاوه بر بهرهمندی از بازار فرآوردههای نفتی در فرانسه و اروپا، این شرکت خصوصی ایرانی با خرید نفت خام ایران و مصرف آن در پالایشگاه فرانسوی خود، میتواند گام مؤثر و قابل تکراری برای زیر پا گذاشتن ( و نه حتی دور زدن) تحریمها پیدا کند. اقدامی که به طور متقابل منافع اقتصادی را برای ایران و فرانسه به شکل همزمان در پی خواهد داشت.
از سوی دیگر توجه به این نکته نیز الزامی است که با وجود اینکه پالایشگاهها در فرانسه به شکل خصوصی اداره میشوند و دولت امکان نظارت کمتری بر عملکرد آنها دارد اما خطوط لوله در این کشور تحت حاکمیت و مالکیت دولت قرار دارند و این شرکت خصوصی باید با تعامل مناسب، از ایجاد مشکلات احتمالی توسط دولت چپگرای فرانسه بر سر راه فعالیت خود جلوگیری کند.
بر اساس این گزارش، دور زدن و زیر پا گذاشتن تحریمهای نفتی و حتی استفاده از این بحران به عنوان یک فرصت برای بازسازی بخشی از ساختارهای معیوب اقتصاد نفتی و دولتی ایران و فعالتر و متعهدتر کردن بخش خصوصی در این اقتصاد لوازمی دارد که با به میدان آوردن همه ظرفیتهای موجود کشور و فعال کردن آنها، اقتصاد ایران میتواند به جای گرفتن موضع دفاعی، یک گام بزرگ رو به جلو در راستای اصلاح ساختار ناکارآمد خود بردارد.