بموسسه مطالعات و تحقیقات
اسلامی فتوح اندیشه (قم) در راستای بازخوانی تاريخي تمدن اسلامي و در فاز
اول اقدام به برگزاری دوره آموزشی 14 روزه با عنوان «تمدنزايي شيعي در عصر
صفوي» می کند.
این
دوره به مدت دو هفته از تاریخ 30 مرداد تا 13
شهریور 91 براي تعداد 250 نفر از دانشجويان استانهاي تهران، قم، اصفهان،
اردبيل ، كرمان و سيستان و بلوچستان، برگزار میشود که دو گونه مباحث در آن
ارائه ميشود: نخست، مباحثي كه مستقيماً ناظر به «دوره صفويه» بوده و دوم،
مباحثي كه ناظر به تأملات تئوريك درباره «تمدن» و «تمدن اسلامي» ميباشند.
برخي از اساتيد ميهمان در دوره مذكور عبارتند از:
1- حجتالاسلام و المسلمين سيد محمدمهدي ميرباقري (رئيس فرهنگستان علوم اسلامي).
2- حجتالاسلام و المسلمين دكتر داود مهدويزادگان (عضو هيأت علمي پژوهشگاه علوم انساني و مطالعات فرهنگي.)
3- حجتالاسلام و المسلمين دكتر رسول جعفريان (عضو هيأت علمي دانشگاه تهران.)
4- حجتالاسلام و المسلمين دكتر نجف لكزايي (عضو هيأت علمي دانشگاه باقرالعلوم.)
5- حجتالاسلام و المسلمين دكتر محسن الويري (عضو هيأت علمي دانشگاه باقرالعلوم.)
6- حجتالاسلام و المسلمين دكتر جواد سليماني (عضو هيأت علمي مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني.)
7- حجتالاسلام و المسلمين دكتر ذبيحالله نعيميان (عضو هيأت علمي پژوهشگاه خبرگان رهبري.)
8- حجتالاسلام و المسلمين دكتر حبيبالله بابايي (عضو هيأت علمي پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامي.)
9- حجتالاسلام و المسلمين دكتر احمد رهدار (رئيس مؤسسه مطالعات و تحقيقات اسلامي فتوح انديشه.)
10- حجتالاسلام و المسلمين دكتر مهدي طاهري (دبير گروه فقه سياسي مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني).
11- حجتالاسلام و المسلمين سيد محمدحسين متولي امامي (دبير گروه صفويهپژوهي مؤسسه مطالعات و تحقيقات اسلامي فتوح انديشه.)
12- حجتالاسلام و المسلمين دكتر محمدصادق مزيناني (همكار پژوهشي پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامي.)
13- حجتالاسلام و المسلمين عادل مولائي (پژوهشگر انديشه سياسي عالمان ديني.)
14- حجتالاسلام و المسلمين دكتر محمدهادي حميديان (عضو گروه فقه سياسي مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني.)
15- دكتر جميله علمالهدي (عضو هيأت علمي دانشگاه شهيد بهشتي).
16- دكتر مهدي تلوري (عضو هيأت علمي دانشگاه شهيد بهشتي).
17- دكتر حسين كچويان (عضو هيأت علمي دانشگاه تهران).
18- دكتر موسي نجفي (عضو هيأت علمي پژوهشگاه علوم انساني و مطالعات فرهنگي.)
19- دكتر ابراهيم فياض (عضو هيأت علمي دانشگاه تهران.)
20- دكتر مجتبي عبدخدايي (عضو هيأت علمي دانشگاه علامه طباطبايي.)
محورهای اصلی دوره:
علاقه مندان میتوانند برای ثبت نام با شماره تلفن های 7787509-0251 و 7786972-0251 تماس گرفته یا با ایمیل fotoohandisheh@gmail.com مکاتبه نمایند.
لازم به ذکر است آخرین مهلت ثبت نام 15 مرداد ماه می باشد.
این
دوره بنا دارد از طریق بازخواني دوره صفويه با رويكردي تمدني به برخي از
نيازها و پرسشهاي امروزي ما پاسخ دهد. به عنوان مثال؛ در طرح مذكور، با
تكيه بر دوره صفويه:
1). زمينههاي تاريخي نيل به تمدن اسلامي ـ افقي كه به فرموده مقام معظم
رهبري كل انديشههاي اسلامي در آخرين گام و مرحله خود بدان معطوف ميباشد ـ
مورد بازيابي و بازخواني قرار ميگيرد.
2). تلاش ميشود تا الگوهاي «تعامل ديانت و سياست»، «مديريت اقليتهاي
سياسي و مذهبي»، «ديپلماسي فعال خارجي»، «مديريت مدني»، «تربيت ديني» و...
در راستاي دغدغه مقام معظم رهبري مبني بر ضرورت طراحي «الگوي اسلامي
پيشرفت» مورد بازيابي و بازخواني قرار گيرند.
3). تلاش ميشود تا دغدغه مقام معظم رهبري مبني بر ضرورت اطلاع داشتن
جوانان ايراني از مناسبات تاريخي ـ سياسي معاصر براي حضور فعالانه در
عرصههاي اجتماعي ـ سياسي امروز ايران دنبال شود.
ضرورت بازخواني تاريخ تمدن اسلامي
بيشك، ظهور و تحقق تامّ و تمام آموزههاي اسلامي در قامت «تمدن اسلامي»
ممكن خواهد شد. تجربه تاريخي گواه آن است كه تمدنها هرگز به صورت دفعي و
سريع ايجاد نميشوند، بلكه از پيشزمينههاي تاريخي دور و درازي
برخوردارند. تمدن اسلامي نيز از اين قاعده استثناء نبوده و لاجرم، مسبوق به
تجربههايي تاريخي ـ هرچند ناقص ـ ميباشد. شناخت تجربههاي مذكور، در
ايجاد نرمافزار و سختافزار تمدن نهايي، سهم بهسزا خواهد داشت.
در تاريخ اسلام، دو تجربه ناقص از تمدن اسلامي وجود دارد: نخست، تجربه
تمدني اسلامي در اسپانيا (اندلس) در فاصله قرون دوم تا پنجم قمري كه برخي
از مستشرقين از آن با عنوان «عصر زرين اسلامي» ياد كردهاند و دوم، تجربه
تمدني اسلامي در ايران عهد صفويه كه برخي از مستشرقين از آن با عنوان
«رنسانس تصوف» ياد كردهاند. از ميان دو تجربه مذكور، واكاوي تجربه دوم به
دلايل ذيل از اهميت ويژهاي برخوردار ميباشد:
1. برخلاف تجربه نخست، كه در پارادايم اسلام سنّي تحقق يافته، تجربه دوم در
پارادايم اسلام شيعي صورت گرفته و از اين روي، به لحاظ محتوا از قرابت
بيشتري با وضعيت كنوني برخوردار ميباشد.
2. برخلاف تجربه نخست ـ كه در پارادايم سنت فرهنگي غرب تحقق يافته ـ تجربه
دوم در پارادايم سنت فرهنگي ايراني صورت گرفته و از اين روي، به لحاظ قالب و
روش از تجانس بيشتري با وضعيت كنوني ما برخودار ميباشد.
3. برخلاف تجربه نخست ـ كه بسياري از سرمايههاي فكري خود را از ترجمه آثار
يوناني به دست آورده ـ تجربه دوم، به لحاظ فكري كاملاً متكي به انديشههاي
اسلامي (و بلكه انديشههاي شيعي) بوده و از اين روي، به راحتي ميتواند
در سلسله تبار تاريخي وضعيت كنوني ما قرار گيرد.
4. برخلاف تجربه نخست ـ كه تحت مديريت خلفاي سنّي حاصل شده ـ تجربه دوم تحت
نظارت فائقه عالمان شيعي محقق شده و از اين روي، داراي مشابهت حداكثري با
وضعيت كنوني ما ميباشد.
عصر صفوي دورهاي است كه پس از قرنها، تشيع از حاشيه به هسته قدرت سياسي
راه يافته و با قرار گرفتن در جايگاه دال مركزي گفتمان اين دوره، بيش از
دو قرن حكومت كرده است. دوره مذكور تحت زعامت و نظارت فائقه عالمان شيعه و
با الگوي «سلطنت مأذون» مديريت شده و از اين حيث نزديكترين الگوي تاريخي
به الگوي مديريت سياسي در دوره جمهوري اسلامي ميباشد و هرگونه تأمل در
خصوص آن ميتواند براي شرايط امروزي ما، پشتوانه عملي (تاريخي) ـ نظري
(تئوريك) توليد كند.
لازم
به يادآوري است كه طرح مذكور به عنوان گام نخست از سه گامي است كه با
دغدغه بازخواني تاريخ تمدن اسلامي به دنبال هويت تاريخي عنصر ايراني به
منظور فراروي از هويتهاي سطحي و وارداتي غربي ميباشد. گامهاي دوم و سوم
به ترتيب در سالهاي آتي و درباره «نهضت مشروطه» و «انقلاب اسلامي» خواهد
بود.
در
نهايت، مجموعه سه گام مذكور، مقدمه حركت به سوي استحصال ظرفيتهاي تمدني
جهان اسلام به منظور شكلدهي به تمدن اسلامي در برابر تمدن غربي و تهيأ
مقدمات حكومت جهاني حضرت مهدي (عج) خواهد بود.