آقای سلحشور! چرا فساد را فریاد می زنید؟ چرا جمع بستید؟ و 11 سوال دیگر + پاسخ های صریح سلحشور

سرویس نقد رسانه پایگاه 598 - موضع گیری های چند ماهه اخیر فرج الله سلحشور در مورد فساد سینمای ایران اگرچه به مذاق خیلی ها (و حتی برخی مذهبی ها) خوش نیامد، ولی عملاً آثار مثبتی در فضای کشور داشته است. از جمله اینکه نیروی انتظامی بالاخره جرأت ورود به حریم ممنوعه اهالی سینما را پیدا کرد و بازیگران سالم سینما نیز جرأت اعتراض به وضع موجود. اما متأسفانه در اثر تیترهای نارسا و بعضاً غلط برخی سایت ها، برداشت های کاملاً غلطی از حرف های او صورت گرفته. 598 در گفتگویی چالشی، مواضع دقیق سلحشور در 11 مسأله مربوط به سینما را از او جویا شده.

1- آیا شما با اصل سینما مخالفید؟

من نه تنها با «خود سینما» مشکلی ندارم، بلکه به سینمای پایبند به اصول و ارزش ها معتقدم و آن را مقدس می دانم. آنچه ما با آن مشکل داریم، سینمای مبتذلی است که غرب بنیانگذارش بوده و الآن هم در دنیا دارد ترویجش می کند.

2- آیا شما با سینماگران خاصی مشکل دارید و هر فیلمی آنها بسازند را ندیده رد می کنید و از آنطرف، هر فیلمی که توسط همفکران خودتان ساخته شود را تأیید می کنید؟

از قضا وقتی فیلم بدی توسط بچه های مذهبی ساخته می شود و حمایت می شود، من خودم با آن مخالفت می کنم و مخالفت هم کرده ام. اسم نمی آورم، ولی بارها شده بچه مسلمان هایی فیلم های بدی ساخته اند و نیروهای مذهبی گفته اند چون این فیلم را یک مذهبی ساخته، باید از ان حمایت کنیم و من مخالفت کردم. ما اگر خطاکاری از خودمان هم باشد، نباید از او حمایت کنیم.

از آن طرف خیلی از هنرمندان قدیمی هم بوده اند که کارهای مثبتی انجام دادند، ولو ظاهر مذهبی هم نداشتند و ما حمایت کردیم.

3- آیا شما بدنبال محدود کردن سینما به ژانرهای خاصی (مثل ژانر دفاع مقدس و تاریخی) و حذف برخی ژانرها (مثل طنز) هستید؟

شما اگر یک سری به دفتر ما بزنید و لیست سناریوهایی که در دست تهیه است را ببینید، خواهید دید که ما کارهای طنز داریم، جبهه ای داریم، کارهای اجتماعی روز داریم، خانوادگی داریم، مذهبی روز و مذهبی تاریخی داریم، اما نکته مهم این است که بر همه اینها، نگاه اسلام حاکم است. در سینمای موجود، چه تحلیل مشکل و چه راه حل آن از طرف سینماگر طرح می شود که ما با این مخالفیم. ما معتقدیم راه حل مشکلات و معضلات جامعه را باید بر مبنای ارشادات و دستورات خداوند پیدا کرد. ما با هیچ ژانری مشکل نداریم، مشکل ما با محتوای آثار است.

4- آیا شما با فیلم های عاشقانه مخالفید؟

این سوال دو جواب دارد. یکی اینکه الآن آنقدر فیم های عاشقانه زیاد شده است که دیگر خود من حاضر نیستم به جمع سازندگان آنها اضافه شوم! به نظرم وقتی موضوع همه فیلم ها و سریال ها به دلیل فقدان خلاقیت، شده یک دختر و پسری که به هم می رسند یا نمی رسند، بهتر است من دیگر این آش را شورتر نکنم.

جواب دوم اینکه نخیر، اتفاقاً ما الآن سوژه ای داریم درمورد یک خانمی که با یک بچه تنهاست و از آقا امام رضا می خواهد که شوهر مناسبی برایش جور کند، ایشان هم همین کار را می کند و او ازدواج می کند. ما با ازدواج مخالف نیستیم، اما ازدواج پاک، آنطوری که خدا و پیغمبرش گفته اند؛ نه این روابط بی قید و بند محرم و نامحرم که اینها در این فیلم ها دارند «رایج می کنند». در فیلم های اینها گاهی زن و مرد، از حیوانات جنگل هم بی قید و بند تر رابطه دارند.

یک نفر با من تماس گرفت و گفت:"آنجلینا جولی اگر در فیلم هایش سکس می کند، این شغل اوست، شما چرا اشکال می گیرید؟!" من از مخاطبین گرامی واقعاً معذرت می خواهم، ولی از کسی که این حرف را می زند، تنها می توان پرسید "آیا اگر اقوام خودتان هم چنین شغلی داشته باشند، مشکلی ندارید؟!" می دانم فردا می گویند سلحشور هتاکی کرد، اما من چیزی جز همان منطقی که اینها بکار می برند و بدون ذره ای حیا بر زبان می آورند نگفتم.

اما نکته ای که شاید بد نباشد دوستانی که به بنده انتقاد می کنند به آن توجه کنند، این است که آیا این حساسیتی که اینها بر روی سینماگرانی که هیچ چیز درباره زندگی خصوصی شان نمی دانند دارند، بر روی دیگران هم دارند؟ یا وقتی مثلاً پای نقد مسئولین جمهوری اسلامی می آید، همه را دزد، کلاش، دروغگو، منافق، خائن و.... می خوانند و هیچ استثنایی نمی کنند؟ آیا این حساسیتی که بر بازیگر معلوم الحالی که فیلم های برهنه آن بر پرده سینماهای آمریکاست دارند، بر مقدسات خودشان هم دارند؟ آنقدری که تعصب بر آنجلینا جولی دارند، بر بزرگان دینی خودشان دارند؟ آنقدری که علیه من حرف زدند و نامه نگاری کردند، علیه جرسومه ای مثل شاهین نجفی هم گفتد و نوشتند؟ آیا این حساسیت داشتن و نداشتن ها تأمل برانگیز نیست؟

5- مگر خیانت و عشق های مثلثی و مربعی و... در جامعه وجود ندارد؟ پس چرا شما با به تصویر کشیدنشان مخالفید؟ مگر مشکل فرهنگی را هنرمندان نباید حل کنند؟

ببینید، درست است که مطرح کردن این مسائل از سویی می تواند به نیت اصلاح باشد، ولی روی دیگر آن «ریخته شدن قبح این مسائل» است. ما هدفمان چیست؟ آیا فقط می خواهیم داد بزنیم که «آی! در جامعه ما خیانت و هزار مشکل دیگر وجود دارد»؟ یا اینکه قصدمان اصلاح آن مشکلات است؟ اگر قصدمان اصلاح است، باید ببینیم آیا طرح برهنه این مسائل منجر به اصلاحشان می شود یا ترویجشان؟ به نظر من باید حرف این موضوعات را زد، طرحشان باید کرد و برای پیشگیری از آنها هم باید راه ارائه داد، اما به تصویر نباید کشید. به تصویر کشیدن روابط نامشروع زن و مرد و دیالوگ های آنها، اشاعه بی بند و باری و عادی سازی آنهاست. اما می شود حرفش را زد، انتقاد کرد از این معضل جامعه و راهکار برایش ارائه داد.

در فرهنگ اسلامی ما نشان دادن مسائل جنسی، صحبت های شهوت انگیز و به تصویر کشیدن زنان آرایش کرده حرام است. بله، می توان راجع به این چیزها در لفافه سخن گفت، ولی طرح عریان آنها منجر به ترویجشان می شود. اگر عده ای با این حرف مشکل دارند، مشکلشان با من و امثال من نیست، با خود دین است. چون اینها دستورات دین ماست.

یک نکته را هم اضافه کنم. تمامی کسانی که دارند با فیلم هایشان روابط آزاد محرم و نامحرم را عادی سازی می کنند، بلا استثنا به دنبال هموار شدن راه بی بند و باری و کیف خودشان هستند. او می خواهد روابط نامشروع در جامعه زیاد شود تا اگر خودش دنبال آن رفت، کسی به او ایراد نگیرد.

6- آیا شما به دنبال این هستید که ایران را یک جامعه آرمانی و بدون عیب نشان دهید و مشکلات حکومت و جامعه را به تصویر نکشید؟

نخیر، به نظر من یک بچه حزب اللهی اگر به حکومت ایراد داشته باشد، باید در رسانه ها و مطبوعات فریاد بزند و ایرادش را بگوید. اما از نشانه های دلسوز بودن و مسلمان بودنش این است که راهکار هم ارائه می دهد. می گوید این معضل وجود دارد، چرا از این طریق جلویش را نمی گیرید؟

اما فیلمساز غیر متعهد فقط به دنبال به لجن کشیدن و خراب کردن و نشان دادن عیب هاست. نه تنها راهکار ارائه نمی دهد، بلکه خودش هم راهی برای حل مشکل بلد نیست. یعنی اگر فیلمساز غیر متعهد و غیر اخلاقی بخواهد برای معضلی راهکاری ارائه دهد هم نمی تواند؛ چون ارائه راهکار، روح سالم می خواهد، فکر سالم و پاک می خواهد. من نمی گوییم فقط ما روحمان سالم است، ولی کسی که تمام طول جوانی اش به دنبال دختربازی بوده، چطور می تواند برای حل مشکل ازدواج راهکار ارائه دهد؟ کسی که یک روز در جمع بچه هیئتی ها و مذهبی ها نفس نکشیده، چطور می تواند برای حل مشکلات آنها راهکار دهد؟ این حرف ما خیلی عجیب است که عده ای برآشفته می شوند؟

وگرنه بچه مسلمان هیچ ترسی ندارد که ایرادش را مطرح کند و می گوید و راهکار هم می دهد. اصلاً این تکلیف یک بچه مسلمان فیلمساز است. مثلاً فیلم «آژانس شیشه ای» را می توان مثال زد که یک نقد جدی بر مسئولین است و دلسوزانه هم هست. از این دست کارهای مثبت وجود دارد. یکی دوتا از کارهای آقای «راعی» یا بعضی از کارهای آقای «مجید مجیدی» جزو فیلم های انتقادی خوب است.

7- چرا در صحبت های شما یک «تعمیم» نسبت به همه وجود دارد؟ چرا می گویید «سینما فاسد است» و مثلاً حتی نمی گویید اکثریت سینما فاسد است؟

ببینید، من یک بار این جمله را گفتم و بعداً هم بارها آن را در مصاحبه ها اصلاح کردم و گفتم که بعضی از سینماگران مستثنی هستند و حتی نام هم بردم. اما توضیح کامل تری بدهم.

شما وقتی مثلاً می گویید «تاکسی دارها گران می گیرند» یا «مغازه دارها گران می فروشند» آیا معنایش این است که هیچ مغازه داری ارزان فروش و منصف نیست و هیچ تاکسی داری قیمت عادلانه نمی گیرد؟ نه، وقتی یک فرهنگی بر کلیت یک صنفی یا جامعه ای حاکم شد، می گویند فلان جامعه یا فلان صنف اینطور است.

ما وقتی می گوییم «سینما آلوده است» یعنی قریب به اتفاق سینما آلوده شده، حالا چندتا خوب هم در آن وجود دارد. مشکل اینجاست که آنهایی که فاسد هستند، پشت آن چهار نفری که سالم هستند سنگر می گیرند تا دیده نشوند. دقت کنید، آنهایی که می گویند «چرا خوب ها را در نظر نمی گیرید» مدافع خوب ها نیستند، بلکه خوب ها را بعنوان سپر بلای خودشان می خواهند. وگرنه مگر خوبها خودشان زبان ندارند؟ چرا خود آنها نمی آیند از خودشان دفاع کنند؟ مثلاً خانم پروانه معصومی، آقای امین تارخ، آقای مجید مظفری و... چرا اینها خودشان می آیند این حرف ها را تأیید می کنند و می گویند سینما همینگونه است؟ یا خانم معصومی به من می گوید فلانی دستت درد نکند بالاخره حقیقت را گفتی، حالا شاید با زبان خوبی نگفتی، ولی حقیقت است.

البته من نمی گویم هرکس به من ایراد گرفته، خودش مشکل داشته. بلکه خیلی ها می گویند تو حرفت درست بود، ولی با لحن تندی گفتی. والا خوبها خودشان فهمیدند منظور ما آنها نیستند.

8- اصلاً چه لزومی دارد فساد سینما فریاد زده شود؟ کجا گفته اند برای نهی از منکر بیایید آن را فریاد بزنید؟ آیا این خودش ترویج گناه نیست؟