گفتگوی بولتن نیوز با سفیر ایران در روسیه

بولتن نیوز-امیرحسین ثمالی: سفر به کشور روسیه و آشنایی نزدیک با مردم و فرهنگ این کشور با توجه به پیشینه تاریخی روابط ایران و روسیه می تواند برای هر ایرانی فرصت بسیار مناسبی را فراهم آورد.

بر خلاف تصویر عموم، سطح روابط سیاسی و اقتصادی ایران و روسیه آن چنان هم ستودنی نیست و این خلا می تواند بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد. به همین جهت و برای واکاوی سطح روابط ایران و روسیه به سراغ سفیر ایران در مسکو رفتیم تا از چند و چون کار اطلاع بیشتری بیابیم.

صبح چهارشنبه آخرین روز سفر خبرنگاران اعزامي به مسکو در جريان مذاكرات ايران و 1+5 بود که موفق شدم از سفیر ايران در روسيه برای ساعت 9 صبح وقت مصاحبه بگیریم و همین موضوع موجب شد تا از نزدیک با مخارج بالای زندگی در مسکو آشنا شوم و برای طی مسافت کوتاه هتل تا سفارت 500 روبل ( نزدیک به 30000 تومان) کرایه تاکسی بدهم.

سفارت ایران در روسیه در یکی از بهترین نقاط این شهر یعنی بلوار پاکروفسکي واقع است و ساختمان سفارت نیز چون نگینی زیبا در این خیابان خودنمایی می کند.

سيد محمود رضا سجادی سفیر جمهوری اسلامی ایران که روزگاری دفتر همکاری های فن آوری ریاست جمهوری را پایه گذاری کرده بود، به گرمی از بنده استقبال كرد و در گفت و گویی كه دکتر قوامی براي تنظيم وقت آن زحمت زيادي كشيد، به توضیح در مورد جزئیات روابط ایران و روسیه پرداخت.

این مصاحبه شامل دو بخش می شود که در قسمت کنونی صرفا روابط ایران و روسیه مورد بررسی قرار گرفته است و در قسمت دوم نیز روابط خارجی روسیه و مواضع آن در قبال مسائلی چون سوریه مطرح شده است.

بولتن: به عنوان سوال اول؛ در حال حاضر سطح روابط سیاسی و اقتصادی میان ایران و روسیه را چگونه ارزیابی می کنید؟

بسم الله الرحمن الرحیم

بر اساس آماری که گمرک روسیه در سال 2011 داده است، واردات روسیه از ایران 4 میلیارد دلار بوده است که این میزان در برابر اقتصاد بزرگ روسیه و واردات 260 میلیاردی از یک سو و توانمندی ایران در عرصه های مختلف اقتصادی و صنعتی از سوی دیگر بسیار ناچیز است.

در بخش نفت، گاز و پتروشیمی به خصوص پس از تحریم این صنایع در ایران، کشور روسیه دارای ظرفیت های بسیار مناسبی است و حتی این امکان وجود دارد که در کشور ثالثی با همکاری دو طرف، فعالیت اقتصادی صورت بپذیرد. به لحاظ کشاورزی نیز روسیه دارای زمین های حاصل‌خیز و آب فراوان است و به نظر من این کشور می تواند انبار غلات منطقه باشد.

اما به لحاظ نیروی انسانی دارای نقص و کمبود است که با توجه به تعداد بالای تحصیل کرده ها در این رشته و واردات ده‌ها ميلیارد دلاری دانه های روغنی و غلات، این کشور می تواند محل خوبی برای تولید این محصولات برای ما باشد.

در حوزه صنعت و معدن نيز این کشور سابقه طولانی دارد و در حوزه فن آوری های پیشرفته هم ما ظرفیت های خوبی داریم و در مجموع امکان برقراری رابطه بسیار خوب اقتصادی و صنعتی میان دو کشور وجود دارد.

در زمینه سیاسی نیز اگرچه فراز و نشیب زیادی داشته ایم اما باید توجه داشت که دو کشور منافع و تهدیدهاي سیاسی مشترک زيادي دارند که به نظر من از این ظرفیت ها نیز هنوز استفاده ای نشده است و می توانیم سطح همکاری ها را گسترش دهیم.

بولتن: به نظر شما موانع این موضوع چیست که ایران در این واردات 260 میلیاردی دلاري باتوجه به ظرفیت های اشاره شده، سهم به سزایی ندارد؟

دلایل متعددی دارد؛ اول اینکه به لحاظ تاریخی از گذشته های دور روابط اقتصادی ایران در شرق در کشورهایی نظیر چین بوده است و در غرب نیز با کشورهای اروپایی این روابطه برقرار بوده است و تغییر این رویه تاریخی کار دشواری است.

از طرف دیگر، شناخت دو طرف از ظرفیت های یکدیگر بسیار کم است و وزارت بازرگانی در این زمینه کوتاهی زيادي داشته است و هنوز بازار بسیار خوب روسیه برای ایرانیان شناخته شده نیست.

به لحاظ سیاسی نیز قبل از پیروزی انقلاب اسلامی به جهت اینکه در اردوگاه غرب بودیم، به عنوان دشمن روسیه تلقی می شدیم و حد فاصل پیروزی انقلاب اسلامی تا فروپاشی شوروی سابق نیز دارای زاویه سیاسی با یکدیگر بودیم.

متاسفانه پس از فروپاشی نیز زیرساخت های مناسب روابط تجاری مانند تاسیس بانک ها به‌وجود نیامد و تا زمانی که این زیرساخت ها نباشد تضمینی برای سلامت کار تجاری وجود ندارد و عده ای هم به اینجا آمدند و به دلیل نبود بانک ایرانی سرمایه خود را از دست دادند!

من فکر می کنم برای حل این مساله توجه به دو نکته ضروری است؛ اول بازشناسی ظرفیت های ایران برای صادرات به روسیه و دوم اراده واقعی وزارت بازرگانی برای اين كار.

بولتن: دانشجویان ایرانی نیز اخیرا علاقه فراوانی برای تحصیل در روسیه دارند، وضعیت دانشجویان ایرانی در این کشور چگونه است؟

البته تعداد دانشجویان ایرانی در روسیه 400 نفر است و این تعداد در برابر 15000 دانشجو در کشور مالزی عدد ناچیزی است. دانشجویان در رشته ها و مقاطع تحصیلی مختلف از کارشناسی تا دکتری در حال تحصیل هستند و تنوع رشته ها نیز قابل توجه است؛ رشته های پزشکی، مهندسی و حتی هنر و ورزش نیز در این کشور مورد استقبال دانشجویان ایرانی قرار گرافته است.

بولتن: علت استقبال كم دانشجویان ایرانی از تحصیل در روسیه چیست؟

مهم ترین علت بحث زبان است چرا که دانش آموزان ما در ایران و در طول سال های تحصیل با زبان انگلیسی آشنا می شوند و ترجیح می دهند که در کشورهایی تحصیل کنند که به این زبان مکالمه می کنند.

علت دیگر نیز از این قرار است که وزارت بهداشت تعداد محدودی از دانشگاه های روسیه را تایید کرده است و وزارت علوم نیز دو سالی است که به بررسی دانشگاه های روسیه می پردازد و همچنین برخورد فعالی در بررسی نظام علمی روسیه در گذشته وجود نداشته است.

نکته جالب توجه اینکه مدارک دانشگاه‌های جمهوری های روسیه که پشتوانه علمی آنها دانشگاه های روسیه است، مورد ارزیابی وزارت علوم و بهداشت قرار می گیرد اما خود دانشگاه هاي روسيه هنوز به تایید نرسیده اند.

به نظر من روسیه در حال حاضر یکی از قطب های علمی و تکنولوژیک جهان است و فرصت خوبی برای دانشجویانی است که قصد ادامه تحصیل در خارج از کشور را دارند. همچنین توجه به این مسئله ضروری است که به دلیل فراهم نبودن موقعیت کاری در روسیه، این دانشجویان به ایران بازمی گردند.

بولتن: هزینه های تحصیل روسیه در مقایسه با سایر کشورهایی که این روزها ایرانیان زیادی برای تحصیل به آنجا می روند، چگونه است؟

در مقاطع تحصیلی مختلف، شهریه تحصیل بین 5000 تا 8000 دلار است و با هزینه ای معادل 1500 یورو در ماه یک دانشجو می تواند زندگی بسیار خوبی داشته باشد و اگر در خوابگاه دانشجویی اقامت کند، این هزینه به 600 یورو کاهش می یابد و در مجموع این هزینه در مقایسه با هزینه های تحصیل در اروپا بهتر است.

بولتن: آیا در مورد روابط کنسولی نیز سفارت ایران برنامه ای جهت تسهیل این امور دارد، مانند آنچه که میان ایران و عراق و ترکیه برقرار است؟

ما به شدت علاقمند به این کار هستیم، از طرفی مردم روسیه بسیار به گردشگری علاقه مند هستند و سالانه حدود 12 ملیون نفر از این کشور برای گردشگری خارج می شوند. مسلما یکی از کشورهایی که آنها علاقه زیادی برای دیدن از آن دارند، ایران است چرا که کمتر روزی است که آنها نام ایران را در رسانه های خود نشوند.

از طرف دیگر، کشور روسیه نیز دارای جاذبه های گردشگری فراوانی است که یکی از راه های برقراری پیوندهای فرهنگی مناسب، همین رفت و آمدها است.

اما دغدغه ای که روسیه در مورد برداشتن ویزا از ایرانیان دارد، در مورد ایرانیانی است که قصد دریافت اقامت کشورهای اروپایی را دارند و برای همین امر به روسیه می آیند و موفق به دریافت اقامت نمی شوند و بدین ترتیب بار اضافی برای دولت روسیه می شوند.

مثلا حدود دو سال قبل، یک خانواده ایرانی- یک زن و دو فرزندش- دو ماه در فرودگاه روسیه بلاتکلیف مانده بودند و این مساله موجب ناراحتی روس ها شده بود و اگر نه، مشکلی وجود ندارد و طرفين مایل به لغو روادید هستند.