نفت پارس جنوبی در جیب قطری‌ها

فارس، لایه نفتی پارس جنوبی با ذخیره‌ای بالغ بر 1.6 میلیارد بشکه نفت درجا، بین دو کشور ایران و قطر، مشترک می‌باشد این میدان در سال 1367 کشف، لیکن اولین چاه اکتشافی آن در سال 1377 حفاری گردیده است.

متعاقبا پس از 6 سال مناقصه بی‌نتیجه برای جذب پیمانکاران خارجی، اجرای فاز اول طرح مذکور به صورت ترک تشریفات مناقصه در اسفندماه 1383 طی قراردادی برای مدت 19 ماه به صورت بیع متقابل به شرکت توسعه پترو ایران واگذار گردید و طبق برنامه می‌بایست از آذرماه سال 1385 از طرح مزبور بهره‌برداری به عمل می‌آمد.

با وجود مشترک بودن لایه نفتی پارس جنوبی با میدان الشاهین قطر و بهره‌برداری قریب به 450 هزار بشکه نفت در روز توسط طرف قطری، حیت برداشت روزانه 35 هزار بشکه در فاز اول این طرح تاکنون محقق نشده است.

طبق بررسی انجام شده توسط سازمان بازرسی، صرفا چاه‌های مربوط به بلوک A در میدان حفاری شده و در بلوک C که نزدیک مرز است، هیچ چاه تولیدی حفاری نگردیده و همچنین برای خرید یا ساخت TOP SLDE و تاسیسات سرچاهی و پالایشگاه و ساخت واحد فروش و ذخیره شناور (FPSO) نیز اقدام موثری انجام نشده است و پیشرفت طرح مجموعا کمتر از 50 درصد می‌باشد.

علی‌رغم ضعف پیمانکار و وجود اختلاف بین شرکت نفت و گاز پارس و شرکت‌های پترو ایران و نیکو، مدیریت شرکت ملی نفت، موضوع را به صورت جدی دنبال ننموده و اقدام اصولی جهت رفع ابهامات و حل مشکلات به عمل نیاورده است.

اخیرا مبحث جدیدی تحت عنوان مستقل بودن بخشی از لایه‌های نفتی از سوی شرکت نفت و گاز پارس مطرح و د رسانه‌ها منتشر گردیده است. عدم بررسی دقیق این امر می‌تواند اتمام فاز اول و تولید زودهنگام را تحت‌الشعاع قرار دهد.

برابر تحقیقات هیات بازرسی، شرکت شلمبره در سال 2005 با بررسی نقشه‌های موجود در آن زمان یک فرو رفتگی فیمابین نواحی A و B و C اعلام می‌کند و احتمال می‌دهد این فرورفتگی ممکن است ناحیه A را از نواحی B و C جدا کرده باشد، لیکن در سال 2010 مدیریت اکتشاف شرکت ملی نفت با بررسی نقشه‌های ژئوفیزیکی موجود، این نظریه را رد می‌نماید، لذا تا زمانی که دلایل و مدارک کافی مبنی بر مستقل بودن بخشی از میدان به تایید کارشناسان ذی‌صلاح نرسد بایستی از بیان نظرات غیرکارشناسانه و انحراف خودداری گردد.

خاطرنشان می‌سازد مصوبه شورای اقتصاد برای واگذاری طرح توسعه به صورت ترک تشریفات با فرض مشترک بودن میدان صادر شده است.

با توجه به ماموریت شرکت نفت فلات قاره در تولید نفت از میادین دریایی و تجربیات این شرکت در اینگونه میادین نفتی و از طرفی حجم بالای ماموریت شرکت نفت و گاز پارس و تراکم تاسیسات طرح‌ها در منطقه ویژه انرژی پارس (عسلویه)، واگذاری مسوولیت توسعه طرح لایه‌های نفتی پارس جنوبی به شرکت نفت فلات قاره مورد توصیه اکید می‌باشد. در صورت امکان انتقال نفت تولیدی از لایه نفتی پاس جنوبی به جزیره لاوان و استفاده از پالایشگاه لاوان، این اقدام اصولی و اقتصادی‌تر به نظر می‌رسد.

در آغاز طرح گزینه انتقال تولید نفت میدان به صورت دو فازه (پس از آبگیری در دریا) و به صورت سه فازه از طریق خط لوله مورد بررسی واقع شده که نهایتا در اولینMDP، نصب سکوهای A و C برای آبگیری تایید شده و پس از آن به استفاده از FPSO تغییر یافته است، در آن زمان انتقال نفت تولیدی به جزیره لاوان نیز مورد بحث بوده است.

اهم پیشنهادهای اصلاحی ارائه شده جهت بهبود وضعیت طرح توسعه لایه‌های نفتی پارس جنوبی عبارتند از:

لزوم رفع ابهامات و اختلافات فنی، قراردادی و مالی رفع و تسریع در تکمیل فاز تولید زودهنگام با حضور مدیریت‌های شرکت نفت و گاز پارس، شرکت پترو ایران و شرکت نیکو.

ارزیابی فنی و اقتصادی جهت انتقال نفت تولیدی از طریق خطوط لوله به صورت دو فاز (نفت و گاز) یا سه فازه (آب، نفت و گاز) به جزیره لاوان با توجه به مشکلات تامین FPSO و همزمان با پیگیری ساخت آن و با توجه به شرایط روز.

طراحی خطوط لوله انتقال به نحو قابل استفاده و فاز توسعه نهایی در صورت تایید انتقال نفت تولیدی در فاز اول با خط لوله.

برسی امکان استفاده از PSU موجود در میدان سروش و نوروز برای طرح تولید زودهنگام از لایه‌های نفتی پارس جنوبی.

بررسی و اقدام در خصوص واگذاری مسوولیت توسعه لایه‌های نفتی پارس جنوبی به شرکت نفت فلات قاره ایران با توجه به تجربیات طولانی شرکت نفت فلات قاره در توسعه میادین نفتی دریایی و بهره‌برداری از آنها.

ضرورت بازنگری در تبعات فنی و اقتصادی ناشی از تغییرات MDP و حجم کار به منظور دسترسی به اهداف تولید و سقف قرارداد.