منتظر یک پدیده در مستند دفاع‌مقدس باشید

حبیب والی نژاد که حالا مدیر گروه حماسه و دفاع شبکه اول است روزگار زیادی را در روایت فتح گذرانده بود و معمولا نامش پای ثابت مستندهای روایت بود. با این حال سال 87 از روایت بیرون آمد و بعد از مدتی به شبکه اول آمد. او در این مصاحبه درباره تولید مستندی درباره زندگی شهید باقری در گروه حماسه و دفاع شبک اول با نام «آخرین روزهای زمستان» توضیح می دهد؛ مستندی که تهیه کننده با تجربه دیروز روایت فتح از آن بعنوان «پدیده» یاد می کند.

متن مصاحبه فارس با والی نژاد در پی می آید:

* 10 قسمت 50 دقیقه ای درباره شهید باقری

مستند «آخرین روزهای زمستان» 10 قسمت 50 دقیقه‌‌ای است که نویسنده و کارگردان آن آقای مهدویان است. مهدویان پیش از این مستندی به نام (استخوان لای زخم) ساخته است که درباره تاریخ جنگ است.

زمانی که خواستیم کار را شروع کنیم احمد دهقان به من گفت که آقای سردار فتح‌الله جعفری درباره شهید حسن باقری کار‌های خوبی انجام داده‌اند.دهقان گفت کار خوبی در این زمینه در مؤسسه ایشان آغاز شده است و می‌توان کار مستند خوبی از آن تولید کرد.

* از ابتدا کار سفارش جایی نبود

ابتدا این کار سفارش کسی نبود. خودمان کار را شروع کردیم و خواستیم تا برای حسن باقری کاری انجام داده باشیم و این کار دغدغه و انگیزه خودمان بود و این تجربه و انگیزه را از روایت فتح به همراه داشتیم و فقط به دنبال فرصت انجام این کار می‌گشتیم.

احساس کردم سال 87 بهترین فرصت برای انجام این کار است و به همین خاطر کار را شروع کردم.

تجربه مستندسازی بود که به ما یاد داد که اگر می‌خواهیم کار جنگی انجام دهیم باید با تحقیقات کار را آغاز کینم و فهمیده و بودیم که بدون تحقیقات هیچ کاری را انجام ندهیم. البته نه مثل تحقیقاتی که همه جا داشتند و به هیچ‌کس هم نمی‌دهند و فقط گذاشته‌اند کناری تا خاک بخورد. آن تحقیقات به هیچ دردی نمی‌خورد اما وقتی تحقیقات خوبی درآورده شود تا بتوان از روی آن فیلم‌نامه نوشت به دردخور خواهد بود.

*یک میلیارد تومان هزینه کار شد

ابتدا همانطورکه گفتم سراغ سردار فتح الله جعفری رفتم و بعد از آن به سراغ آقای فرجی آمدیم که آن زمان مدیر شبکه 2 بود. گفتیم که می‌خواهیم کار سنگین و پرهزینه‌ای را درباره شهید باقری شروع کنیم که ایشان هم گفتند که پشت کار خواهند بود و از ما حمایت خواهند کرد.

از همان ابتدا چون می دانستیم که می خواهیم چه کنیم و تجربه این چنین کارها را داشتیم برآورد هزینه دستمان بود. درباره این کار هم چیزی در حدود 1 میلیارد تومان هزینه کردیم و این جدای تجهیزات و حمایت های سپاه است. البته کار بسیار وسیع‌ است و آنهایی که کار را دیده‌اند می‌گویند این کار یک پدیده است.

* سعی کردیم هیچ چیز را جا نیندازیم

ما فرماندهانی را که درگیر موضوع بودند را مرحله به مرحله در جریان قرار می‌دادیم. آقای محسن رضایی، سرلشکر عزیز جعفری، سرلشکر غلامعلی رشید، سردار همدانی، همه این افراد در جریان کار قرار می‌گرفتند.

وقتی تحقیقات ما تمام شد، مصاحبه‌هایمان شروع شد و احساس کردیم که باید  مصاحبه بگیریم و تقریبا با تمام فرماندهانی که نام بردم و خانواده و دوستان شهید مصاحبه گرفتیم و کاری که ما را با کتاب شهید حسن باقری متمایز می‌کند این است که ما از تولد تا شهادت این شهید را به تصویر کشیده‌ایم. خصلت ما این است که عادت کرده‌ایم در مستند هیچ کس یا هیچ اتفاق را سانسور نکنیم و با همه مصاحبه کردیم.

*بر اساس صداهای واقعی صحنه های جنگ را بازسازی کردیم/فیلمبرداری با دوربین 16 میلیمتری

اتفاقی که افتاد این بود که ما براساس صداهای واقعی صحنه‌های جنگ را بازسازی کردیم. چهره‌ها، چهره‌های بازسازی شده‌اند و صداها، صداهای واقعی‌ هستند. این فیلم 16 میلیمتری گرفته شده است. در گذشته تجربه خوبی درخصوص بازسازی با 16 میلیمتری داشتیم و احساس کردیم کیفیت تصویر به حال و هوای تصویر جنگ نزدیک می‌شود. از نظر فنی خیلی از افراد از ما ایراد می‌گرفتند و می‌گفتند با دوربین‌های حرفه‌ای نیز می‌توان به این صورت نشان داد و حرفشان نیز درست بود. اما قاب این دوربین، دکوپاژ و همه چیز به حال و هوای نزدیک شدن به جنگ کمک کرده است.

*250 دقیقه از شهید باقری بازسازی کردیم

فیلم‌هایی که از حسن باقری می‌بینید بیشتر در قرارگاه است و فیلم‌هایی که وجود دارد بسیار کم است. ما از حسن باقری در هر برنامه 25 دقیقه مفید یعنی در کل 250 دقیقه بازسازی کردیم.

* محسن رضایی از تشابه بازیگرها به خودش و شهید باقری تعجب کرد

بازیگر نقش حسن باقری به سختی پیدا شد. تیم کارگردانی خوبی دنبال چهره‌ها و افراد گشتند تا بتوانند شبیه‌ترین فرد به حسن باقری را پیدا کنند. وقتی آقای محسن رضایی آمدند و بازیگر نقش خودشان و شهید حسن باقری را دیدند، تعجب کردند.

سرلشکر عزیز جعفری هم همینطور. وقتی کار را دیدند فکر و اجرای بازسازی ها برایشان جالب بود. البته ایشان انصافا از ابتدا کار، بعنوان یک حامی از کار حمایت کردند و این مساله برای من بسیار جالب بود. ایشان دو نفر نماینده برای کار ما گذاشتند. یکی آقای دانا مدیر روابط عمومی فرماندهی سپاه و دیگری سردار همدانی که انصافا با تمام قوا برای کار مایه گذاشتند.

سرلشکر باقری برادر شهید باقری نیز این مستند را دیدند و از کار خوششان آمد. 

*این مستند بچه های جنگ را هوایی می کند

خانواده ایشان با بچه‌ها به خوبی ارتباط برقرار کردند و بچه‌ها و تیم کار را بسیار دوست داشتند و با آنها همکاری می‌کردند. ما نیز از تولد حسن باقری که 6 ماهه متولد می‌شود بازسازی کردیم تا زمان شهادت ایشان و در فیلم نیز با مادر شهید باقری مصاحبه کردیم.

اتفاق مهم این کار این است که برای بچه‌های جنگ و فرماندهان سپاه کار ارزشمندی است و برای این افراد، مستند نوستالوژی دارد و آدم‌ها را به گذشته‌ها می‌برد.

*خیلی‌ها می‌گفتند 3 روز بیشتر دوام نمی‌آورید

خیلی از کسانی که با ما آشنا بودند، می‌گفتند که 3 روز بیشتر دوام نمی‌آورید. پروژه ما بسیار عظیم بود و 80 لوکیشن در آن وجود داشت و خیلی از حوادث مهم جنگ در آن بازسازی شده است. تعداد لوکیشن‌ها و فضاهای بازسازی‌شده بسیار متنوع بود. مثل بیت‌المقدس، هویزه و غیره که همه بازسازی شده است. همه این‌ها را بازسازی کردیم و هر کس که می‌شنید می‌گفت که شما 3 روز دیگر، بیشتر نمی‌توانید کار کنید. اما ما در تابستان و مردادماه سال گذشته در قم کار کردیم.

گفتیم انجام می‌دهیم و خدا هم واقعاً کمک‌مان کرد و از طرفی بچه‌ها همه جوان بودند و انگیزه داشتند و مثل خود زمان جنگ جلو رفتند. برای همین است که کار درآمده است برای همین است زمانی که آقای رضایی کار را دید، تحسین کرد. چون در گرمای 45 درجه جاده قم کسی ناامید و خسته نشد.

*حرفه ای های قدیمی هم از کار بچه های جوان ما تعجب می کردند

در صحنه‌های پرخطر کسی ناامید نشد و همه ایستادگی کردند. کسانی که کار مستند حسن باقری را انجام داند با اینکه هیچ‌کدام از بچه‌های جنگ نبودند اما حس کردند که در جنگ هستند و کار را اینگونه پیش بردند. البته جا دارد که من از آقای شجاعی و تیم بچه‌های صحنه تشکر کنم. در این کار از یک سری بچه‌های حرفه‌ای جنگ‌ساز نیز کمک گرفته شده است و خود این افراد که حرفه‌ای بودند نیز از کار این جوانان تعجب می‌کردند که یک مشت جوان که در جنگ نبوده اند خود را به جنگ نزدیک کرده اند و خوب هم کار می‌کند.

*در شرایطی کار کردیم که همه از ساخت کار جنگی فراری هستند

همه تیم‌های کار به اندازه خودشان زحمت کشیدند و نمی‌شود هیچ‌کدام از تیم‌ها را نادیده بگیریم اما تیم تولید شاید بیشترین سختی را کشیده است آن هم در شرایطی که شاید همه از ساخت فیلم جنگی فراری هستند.

*ندیدم تلویزیون تا به حال پای کاری در این حد آمده باشد

به عنوان تهیه‌کننده از کارگردانی کار بسیار راضی هستم. به دلیل اینکه به کارگردان هم اعتقاد و هم اعتماد داشتم و البته ممنون کسانی هستم که این اعتماد را به من و تیم مستند کردند. این اعتماد بسیار مهم است، در این اعتماد، سپاه، خانواده شهید باقری، افرادی که تحقیقات خودشان را دراختیار گذاشتند و از همه مهم‌تر سازمان صدا و سیما است، تلویزیون و آقای فرجی بسیار به کار اعتماد داشتند و پای کار آمدند. من ندیدم که تلویزیون به کاری به این شکل اعتماد کند و از آن حمایت کند.