جبهه قدرتمند ایرانی‌ عراقی در اوپک

به گزارش گروه اقتصاد بین الملل فارس رویترز طی گزارشی از قطب بندی های جدید تشکیل شده در درون اوپک نوشت ایران و عراق، دو رقیب سنتی در بازار نفت در حال نزدیک شدن به یکدیگر در  اوپک هستند، تا بتوانند اتحادی قدرتمند را در مقابل کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس به رهبری عربستان تشکیل دهند.

بر اساس این گزارش پس از سرنگونی صدام، روابط دو کشور گرم تر شده و دو کشور همسایه که اکنون از دو حکومت شیعی برخوردار هستند به عنوان دو عضو قدرتمند اوپک در یک جبهه همراه با ونزوئلا و الجزایر قرار گرفته اند.

این موضوع، آنها را به رقابت با کشورهای عرب تاثیر گذار اوپک نظیر عربستان، کویت و امارات بر انگیخته است.

راد القدیری از کارشناسان حوزه نفت در این زمینه گفت: «در طی سالیان گذشته همکاری هایی بین ایران و عراق در مورد موضوعات نفتی وجود داشته، هر چند که آنها در اوپک با یکدیگر در یک صف قرار نداشته اند.»

نیاز مشترک دو کشور به افزایش بهای نفت به بالای 110 دلار به منظور برقرار ی تعادل در بودجه دو کشور احتمالا ایران و عراق را ناگزیر خواهد ساخت در نشست آتی اوپک از عربستان بخواهند تا از حجم تولید نفت خود بکاهد. بهای نفت از ماه مارس به این سو30 دلار افت داشته و به زیر 100 دلار در هر بشکه رسیده است.

القدیری اظهار داشت: «از نظر سیاسی، این کاملا منطقی است. هر کاری که عراق انجام می دهد از بحران داخلی این کشور ناشی می شود. عراق به حمایت ایران نیاز دارد. به همین دلیل اگر تهران از بغداد کمک بخواهد، عراق قطعا همکاری خواهد کرد.»

نوری المالکی، نخست وزیر عراق که به شدت از سوی احزاب مخالف تحت فشار قرار گرفت، سیاست نفتی خود در اوپک را با توجه به اوضاع سیاسی داخلی دولت این کشور تنظیم می کند. ایران که متحد استراتژیک خود، سوریه را درگیر بحران داخلی و تحت فشار تحریم ها و فشارهای غرب می بیند، تمام تلاش خود را می کند تا از بروز بی ثباتی در عراق  جلوگیری کند و از تمام ظرفیت های خود برای حفظ مالکی در قدرت استفاده می کند.

منابع عراقی مدعی اند، پس از دیدار هفته گذشته وزیر نفت ایران با نوری المالکی در بغداد ، مالکی به وزارت نفت این کشور دستور داده تا سیاستی متحد با ایران را در نشست این هفته اوپک اتخاذ نماید.

بدون شک ایران از اصلی ترین کشورهایی است که در نشست آتی اوپک خواستار بازگشت به سهمیه قبلی 30 میلیون بشکه ای اوپک خواهد بود. ظرفیت تولید اوپک در حال حاضر 31.6 میلیون بشکه در روز است که عربستان به تنهایی 10 میلیون بشکه آن را به خود اختصاص داده است.

کشورهای ونزوئلا و الجزایر نیز از کشورهایی هستند که از ایده کاهش حجم تولید حمایت می کنند.

اما همکاری بین ایران و عراق، محدودیت های خاص خود را دارد. رقابت بر سر بدست آوردن سمت دبیر کلی اوپک یکی از زمینه های اختلاف بین دو کشور است.

به علاوه، ظرفیت تولید نفت عراق در حال افزایش است و این می تواند تهدیدی برای ایران تلقی شود. در ماه آوریل حجم تولید نفت عراق به بالاترین میزان پس از تهاجم این کشور به کویت در دهه 1990 رسید، که این موضوع می تواند کسری نفت موجود در  بازار ناشی از تحریم نفتی ایران را جبران نماید.

افزایش تولید نفت اوپک از سال 2010، و پس از امضای قراردادهایی بین بغداد و شرکت های بی پی، اکسون موبیل، انی و رویال داچ شل آغاز شد.

عراق که به دلیل مشکلات ناشی از تحریم ها و همچنین تهاجم نظامی آمریکا و متحدانش در طی سال های گذشته صادرات نفت خود را کاهش داده بود، اکنون حجم تولید خود را به 2.4 تا 2.5 میلیون بشکه در روز رسانده که حاکی از پشت سر گذاشتن میزان تولید نفت ایران توسط این کشور است.

مهدی ورزی، از مقامات سابق شرکت ملی نفت ایران در این زمینه گفت: «حجم تولید در اوپک اهمیت دارد و ستاره بخت ایران در حال افول است، مگر اینکه اقداماتی برای متوقف کردن کاهش تولید نفت ایران انجام شود.»

کارشناسان غربی و عراقی می گویند، عراق منابع نفتی کافی را برای تولید 12 میلیون بشکه در روز را دارد، اما زیرساخت های اکتشاف و استخراج نفت در این کشور برای تولید این حجم نفت مهیا نیست.

برخی معتقدند، تولید 6 میلیون بشکه نفت خام در روز، کافی است تا عراق را از سایر تولید کنندگان عضو اوپک به جز عربستان پیش بیاندازد، هدفی که می تواند تا پایان دهه کنونی قابل دسترسی باشد.

یک مقام سابق عراقی اظهار داشت: «حجم تولید نفت عراق نباید هیچگاه خیلی بالا برود. این موضوعی است که ایران و عربستان در مورد آن اتفاق نظر دارند.»

وزیر نفت عراق می گوید، حجم محموله های نفتی عراق  در سال آینده به 2.9 میلیون بشکه در روز خواهد رسید که با احتساب نفت مصرف شده در داخل عراق، مجموعا حجم تولید نفت این کشور را به 3.4 میلیون بشکه در روز خواهد رساند. اما برخی از کارشناسان در مورد پایدار بودن این حجم تولید نفت عراق، با توجه به موانع پیش روی این کشور، ابراز تردید کرده اند.

القدیری گفت: «عراق و شرکت های نفتی بین المللی کار خارق العاده ای را انجام داده اند، اما بغداد محدودیت هایی در این زمینه دارد. افزایش حجم تولید ممکن است در کوتاه مدت آسان باشد، اما افزایش حجم تولید به صورت پایدار ممکن است در نتیجه بروز برخی اتفاقات با چالش مواجه شود.»

اما کارشناسانی که در جریان پروژه های عظیم میادین نفتی عراق قرار دارند، می گویند عراق توان افزایش موفق حجم تولید نفت را دارد. یکی از کارشناسان نفتی غربی در این زمینه اظهار داشت: «عراقی ها استاد برداشت از هر چیزی بیش از ظرفیت عادی آن هستند.»

یک برنامه توسعه میادین نفت مدتی است میزان تولید نفت بغداد را به 3 میلیون بشکه در روز رسانده است، این در حالی است که صادرات نفت ایران به دلیل تحریم های غرب به پایین ترین میزان در طی 20 سال گذشته رسیده است.

حجم تولید به این دلیل در بین کشورهای عضو اوپک حائز اهمیت است که بالا بودن میزان تولید و برخورداری از ظرفیت تولید ذخیره، قدرت تاثیر گذاری کشورها را در سازمان افزایش می دهد. بغداد و تهران در طی دهه 1980 بر سر میزان سهمیه تولید اوپک با یکدیگر اختلاف نظر داشتند و این زمانی بود که دو کشور درگیر جنگی 8 ساله با یکدیگر بودند.