انطباق مشی امام خامنه‌ای با مشی امام(ره)

بصیرت، آرا و نظریات سیاسی حضرت امام خمینی(ره) در هیاهوی مکاتب و رژیم های سیاسی رایج شرق و غرب در قرن بیستم، با پدیده مبارکی به نام انقلاب اسلامی ایران و پایه گذاری نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران تجلی عملی یافت و ادبیات و الگویی جدید مبتنی بر اسلام ناب محمدی(ص) عرضه شد که نه تنها مغایر و معارض با الگو های موجود بود، بلکه به عنوان یک الگوی نظری و عملی موفق، الهام بخش ملت های مسلمان و آزادیخواهان جهان شد. به اذعان همه تحلیلگران و واقع نگران، موج بیداری اسلامی و حق طلبی و عدالت خواهی و از جمله تحولات منطقه ای کنونی متأثر از سیره نظری و عملی آن حضرت محسوب می شوند.

مکتب سیاسی حضرت امام(ره) دارای شاخصه ها و امتیازاتی است که آن را منحصر به فرد کرده است. شاید همین موضوع باعث شد، برخی گمان کنند که پس از ارتحال امام خمینی(ره)، ادامه راه با همان ویژگی ها، میسر نخواهد بود. دشمنان و مخالفان امام، انقلاب و جمهوری اسلامی، این آرزو و انتظار را پنهان نمی کردند که اندیشه امام را باید به موزه ها سپرد و بر این باور بودند که انقلاب، نظام و همه دستاوردهای این مکتب بزرگ و تحول آفرین نیز در پیچ و خم تحولات سیاسی دچار چالش های جدی و استحاله شده و تنزل و تغییر پیدا خواهد کرد. البته نگرانی های وفاداران به انقلاب و مکتب امام را نیز نباید نادیده گرفت.

اکنون و پس از گذشت بیش از دو دهه از رحلت معمار بزرگ انقلاب اسلامی و در آستانه بیست وسومین سال تجدید میثاق با امام (ره)، ملت ایران و آزادیخواهان جهان شاهد آن هستند که شاگرد ممتاز حضرت امام(ره)، مکتب فقهی و سیاسی آن حضرت و دستاوردهای انقلابش را با همان مختصات حفظ کرد و در تندبادهای سیاسی دو دهه اخیر با ویژگی به روزشونده ای آن را ادامه و ارتقا داد.بی شک، راز چیستی و چرایی این ماندگاری و فرایند ارتقای آن را باید به ارتباط واقعی مرید و مرادی و پیوند عمیق بین آن دو از یک سو و هوشمندی امام خامنه ای(مدظله العالی) در استمرار و پویایی بیشتر مکتب سیاسی امام(ره) جست وجو کرد. باور عمیق آموزه های اسلام ناب محمدی(ص)، تجربه آموزی از سیره نظری و عملی معصومان(علیهم السلام) و همچنین توجه به درس ها و عبرت های تاریخی از عناصر برجسته در تقویت و استحکام این پیوند به شمار می آید.با اندکی تأمل این موضوع را می توان در بررسی ماهیت و روند تحولات سال های پس از سال 1368 به خوبی دریافت. در حوزه داخلی و مناسبات خارجی، شرایط و پدیده های جدیدی بر انقلاب و نظام تحمیل شد. بسیاری از آنها از لحاظ ماهیت، اهداف، گستره، پیچیدگی، عناصر و بازیگران، متفاوت با گذشته و بعضاً منحصر به فرد بودند.

تلاش برای براندازی نرم از طریق ایجاد انحراف از درون، یکی از پدیده های این دوران است. رسوخ عناصر لیبرال مسلک در سطوح اجرایی نظام اگرچه شاید با این هدف نبوده، اما شرایط نفوذ و جولان عناصر سکولار در حوزه های اجرایی و قانون گذاری را در دوره ای فراهم کرد که سناریوی براندازی را در سال 1378 رقم زدند. کمترین تردیدی وجود ندارد که نقش بی بدیل امام خامنه ای و هوشیاری و حضور مردم وفادار و در صحنه، عامل اصلی خنثی سازی این سناریو و جلوگیری از انحراف در آرمان ها و حراست از خط اصیل انقلاب و امام(ره) بود.

این سناریو با مختصاتی ارتقا یافته و با بهره گیری از ظرفیت گسترده دشمنان نظام و برخی از عناصر با سابقه انقلابی، در سال 1388 تکرار شد. یکی از وجوه متمایز فتنه سال 1388، لغزیدن بسیاری از خواص بود. برخی آشکارا بر انقلاب، امام و رهبری خروج کردند، برخی نیز با مواضع و رفتار خود به آنها کمک کردند و بسیاری نیز سکوت را ترجیح دادند و نظاره گر نتیجه شدند. کم بودند خواصی که به رسالت خود به درستی عمل کنند. شاید کسی تصور نمی کرد که شخصیتی چون حجت الاسلام والمسلمین هاشمی رفسنجانی که خود را از شاگردان خاص امام می داند و ادعا می کند که «یار غار» رهبری است(1) از امام خامنه ای، خط امام و مردم فاصله بگیرد و مواضع، نامه ها و رفتارش عملاً به شتاب جریان فتنه کمک کنند. در این فتنه نیز هوشمندی و درایت امام خامنه ای و بصیرت آحاد ملت، سبب عبور از فتنه و حفظ میراث ماندگار امام(ره) شد.

یکی از وجوه مشخص در تطبیق الگوی سیاسی امام خامنه ای با مکتب سیاسی امام(ره)، جاذبه و دافعه و نوع مواجهه با مخالفان است. تذکر و هدایت، تبیین و روشنگری، مدارا، نکوهش و سرزنش، تلاش برای آرام کردن اوضاع و جدا کردن صف فتنه گران، در نهایت برخورد شجاعانه، قاطع و با صلابت انقلابی، مراحل و فرایندی است که امام خامنه ای در طول این سال ها در مواجهه با عناصر و جریان های انحرافی و فتنه ها داشته اند که دقیقاً همان شیوه امام راحل است که در دهه اول و در مواجهه با عناصر و جریان های مشابه نظیر دولت موقت و مسائل مربوط به آن، خودکامگی های بنی صدر فتنه های شریعتمداری و شیخ ساده لوح را داشتند. همواره مرز مدارای امام خامنه ای همانند امام(ره)، اسلام و آرمان های انقلاب اسلامی، دستاوردهای نظام و قانون بوده است.علاوه برآنچه بیان شد، در حوزه داخلی، امام خامنه ای در هر فرصت مناسبی به تبیین مکتب سیاسی امام و شاخصه های آن اهتمام کرده و به نوعی به گفتمان سازی و تئوریزه کردن آن متناسب با شرایط و مقتضیات اقدام کردند. از نمونه های آن می توان به موضوع «فرایند تحقق اهداف انقلاب اسلامی» اشاره کرد. ایشان با الهام از مکتب سیاسی معمار انقلاب، این فرایند را در پنج مرحله «برپایی انقلاب اسلامی، استقرار نظام اسلامی، تشکیل دولت اسلامی، تشکیل کشور اسلامی، برپایی تمدن بین الملل اسلامی» تبیین و مهندسی نمودند(2) و همه ظرفیت ها را برای عملی شدن این فرایند با حفظ آرمان ها و ماندگاری اصول و شاخصه های خط امام بسیج کردند.

نمونه دیگر، مواجهه با حرکت انحرافی ای بود که تلاش داشت شاخص «مردمی بودن انقلاب و نظام اسلامی» را به مردم سالاری با الهام از اندیشه های لیبرالی و یا سکولاریستی ترویج و مصادره کند. امام خامنه ای در مواجهه با این انحراف، به تبیین سیره نظری و عملی امام پرداختند و با مشخص کردن مرز انحراف، «مردم سالاری دینی» را میراث خدشه ناپذیر و ماندگار حضرت امام(ره) برای همه نسل ها معرفی کردند و تأکید کردند که مردم سالاری دینی همان «راه سومی»(3) است که ملت های بیدار منطقه و پس از آن جهان از میان رژیم های موجود به آن چشم دوخته و برای آن تلاش کرده و خواهند کرد.

الگوی سیاسی امام خامنه ای در حوزه مناسبات خارجی نیز با الهام از مشی سیاسی امام(ره) و بر پایه سه اصل عزت، حکمت و مصلحت استوار است. مسیر ایستادگی در برابر زیاده خواهی های نظام سلطه به سرکردگی آمریکا، با صلابت و شفافیت ادامه یافت. اگرچه نغمه های زیادی برای عدول از خط امام به بهانه هایی چون؛ ضرورت هماهنگ شدن با نظام بین الملل، کاهش فشارها و تهدیدات، تغییر شرایط و لزوم نگاه نو به مناسبات بعضاً از سوی عناصری از درون نظام و مسئولان سروده شد، اما همواره خط امام(ره) مبنا و معیار قرار داشت. اعتماد به نفس و خودباوری، تبدیل کردن تحریم ها و تهدیدات به فرصت ها، نهراسیدن از دشمن و برداشتن گام های پیشرفت و تعالی با بی اعتنایی به تهدیدات از مشخصه های این خط اصیل محسوب می شوند.چنین الگویی توانست در انبوه تحریم ها و تهدیدات مستمر، باثبات ترین نظام سیاسی منطقه را به رخ کشورهای منطقه و جهان بکشد، الهام بخش ملت های مسلمان در انتخاب «مردم سالاری دینی» به جای رژیم های مدعی موجود جهانی شود و گامی عملی در استراتژی امام(ره) برای صدور انقلاب بردارد، ارمغان های ارزشمندی چون تکنولوژی های نوین و چرخه کامل دانش هسته ای بومی را به ملت ایران هدیه کند و دشمنان را به اعتراف به شکست و عقب نشینی وادار نماید.

پی نوشت ها:

1- آیت الله هاشمی رفسنجانی: من فکر می کنم در این کشور دو نفر که از من و رهبری به هم نزدیک تر باشند پیدا نمی کنید. عشقم آقای خامنه ای است. ما 50 سال است که رفیق صمیمی و یار غار هستیم و اسرار جدایی نداریم. البته در مواردی هم مثل هر انسان متفکری اختلاف نظر داریم. یک بار درباره این موضوع بحث کردیم و نتیجه این شد که طبیعتاً ایشان حجتی ندارد که بخواهد نظر مرا بپذیرد، اما من نمی توانم صرفاً به نظر خود عمل کنم؛ زیرا حجت دارم و قانوناً و شرعاً باید از ایشان تبعیت کنم و این قرار ما با ایشان است. (خبرگزاری دانشجویان ایران- ایسنا، 2/9/1387)

2- رک: بیانات امام خامنه ای در تاریخ های (12/09/1379)، (21/09/1380) (06/08/1383)، (08/06/1384)

3- رک: بیانات امام خامنه ای (29/3/1388)