فرهنگ ایرانی به دلیل عجین شدن با اسلام توفیقاتی را بدست آورده

به دنبال سخنان اخیر رهبر معظم انقلاب با هیئت دولت و اعلام نگرانی ایشان از بودجه کلان فرهنگی و نحوه ی مصرف آن و بیان ایشان در پرهیز از کارهای ویترینی و نمایشی در عرصه فرهنگ، پایگاه 598 در گفتگویی با دکتر حسین نجابت نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی، به واکاوی این مقوله پرداخته است که در ادامه به آن می پردازیم:

رهبر معظم انقلاب در دیداری با دولت نهم به دلیل توجه ناکافی به عرصه فرهنگی کشور از فرهنگ به عنوان اکسیژن نام می برند و در دیدار اخیر ایشان با هیئت دولت با ابراز نگرانی ازاختصاص  بودجه هنگفت دولت به عرصه فرهنگ، دولت را از کارهای نمایشی و ویترینی ، منع نمودند این دو رویکرد در  رهنمود های رهبر معظم انقلاب را تبیین بفرمایید؟

در حوزه فرهنگ باید کارهای عمیق فرهنگی صورت بگیرد تا بتواند تاثیر فرهنگی داشته باشد و کارهای نمایشی و ویترینی نمی تواند تاثیر بسزایی داشته باشد، فرهنگ مقوله ای است که سهم تاثیرش در رفتارهای اجتماعی از اقتصاد و سیاست عمیق تر و بیشتر است اما تغییرات فرهنگی به مراتب از حوزه های سیاسی و اقتصادی کند تر است بنابر این وقتی که می خواهیم کار فرهنگی جدی را انجام بدهیم به تعبیر رهبر انقلاب از کارهای نمایشی مانند گردهمایی هایی که  هیچ نتیجه ای ندارند، باید پرهیز کنیم.

دولت دهم بودجه بسیار سنگینی را برای حوزه فرهنگ قرار داده که کار بسیار مثبتی است اما اگر این بودجه سنگین در جای خودش هزینه نگردد نه فقط اثر مثبت ندارد بلکه سطحی نگری و کارهای ویترینی توسعه پیدا می کند و تاثیر ماندگاری هم نخواهد داشت و آنچه که به نظر بنده مد نظر مقام معظم رهبری است این است که ما در حوزه فرهنگ حتماً باید سرمایه گذاری های عمیق و جامعی داشته باشیم تا بتوانیم فرهنگ را کمی تغییر دهیم وگر نه کارهای جزئی و روبنایی نمی تواند در فرهنگی که اکسیژن است تاثیری داشته باشد .

اکسیژن تقریبا حکم حیاتی را برای ما دارد حیات اجتماعی ما هم به فرهنگ ماست و همین عبارت را عیناً امام(ره) داشتند که " اگر تمام ارکان نظام بر صراط مستقیم باشند و همه انگیزه هایشان خیر باشد ولی اما اگر فرهنگ منحرف باشد دیری نخواهد گذشت که انحراف فرهنگی جامعه را به جایی خواهد برد که پنجاه سال پهلوی نبرد" یعنی مقایسه کردند با زمان پهلوی حتی اگر مسئولین، مسئولین خوبی باشند و انگیزه ها هم خیر باشد ، اما انحراف فرهنگی وجود داشته باشد  فایده ای ندارد و مقام معظم رهبری هم به همین موضوع اشاره نموده اند.

به نظر حضرتعالی بودجه فرهنگی کشور باید بیشتر به کدام یک از مسائل فرهنگی اختصاص داده شود؟

عمده مراکزی که در امر فرهنگی می توانند تاثیر گذار باشند حوزه ها و دانشگاه ها هستند. ما در مرحله فعلی نیاز به تحقیق گسترده داریم برای تولید، نه تولید محصول و تکنولوژی بلکه تولید فکر ، که اگر دولت همت کند و بودجه هایی را که در اختیار دارد را در حوزه تولید فکر در دانشگاه ها و حوزه های علمیه صرف کند حتماً در آینده نه چندان دور ما بهره های آن را خواهیم برد .

ما ریشه های عمیقی در فرهنگ داریم ولی نظامات و کارکردهای اجتماعی ما مبتنی بر فرهنگ اسلامی نیست به طور مثال هنر به عنوان مقوله ای تاثیر گذار در فرهنگ
، اگر مستقیم برویم و کار هنر ی انجام بدهیم چون هنوز نتوانستیم در مبنا فلسفه ی دینی را طراحی کنیم بنابر این این کارها، کارهای تکراری خواهد بود و چه بسا کمک چندانی به تغییرات فرهنگ اجتماعی نکرده و به نظر من پژوهش در حوزه فرهنگ و تعریف پروژه برای محصول فرهنگی در حوزه و دانشگاه مهم ترین کار فرهنگی بوده و باید منجر به تولید مدل دینی که زیربنای تولید فیلم و رمان و ... می شود .

برخی از کارشناسان فرهنگی بر این اعتقادند که بودجه های فرهنگی بیشتر صرف ملی گرایی و باستان گرایی مانند بازگرداندن سنگ نوشته ی کورش، احیای کاروان سراها و برگزاری همایش هایی مانند همایش ایرانیان خارج از کشور و ..  می شود نظر حضرتعالی چه می باشد؟

به نظر من آن تعریفی که رهبر معظم انقلاب از کارهای نمایشی و ویترینی در فرهنگ برده اند همین موارد است. یکی از دوستان ما به نکته ی خوبی اشاره نمودند که ما نسبت به ایرانیان خارج از کشور تعهد داریم به عنوان یک دولت، اما تعهد گسترده تر را با مردم داخل کشور داریم . طیف ایرانیان خارج از کشور طیف خاصی است و بسیاری از آنان همراهی با نظام نداشته اند و ما تعهد به مسائل کلی آنها داریم ولی تعهدمان در خصوص افرادی که در داخل کشور یار نظام بوده اند و شهید داده اند و مردم معمولی که در تمام موارد حساس پشتیبان نظام بوده اند گسترده تر است. ما افتخار می کنیم به این که فرهنگ ما فرهنگ ایرانی بوده اما این فرهنگ به دلیل اجین شدن با اسلام توفیقاتی را بدست آورده .

فرهنگ یونان از فرهنگ ایران کمتر غنی ندارد و همچنین فرهنگ روم سابقه ی کمی ندارد ولی آنچه که به ما عزت داده و در طول سالهای متمادی به خصوص بعد از انقلاب ما را سرفراز کرده مسئله اسلام است و تفکر شیعی است و این پایه های اصیل هستند که ضرب شده در زمینه ی ایرانی و اگر فقط بخواهیم به ملی گرایی توجه کنیم و بیش از اندازه به آن بها بدهیم این مسئله ای است که امام تکلیفش را روشن کردند که ملی گرایی به تنهایی نه فقط نکته ی مثبتی نیست بلکه افت است و گاهی در برابر اندیشه ی دینی هم می ایستد.

ما نیازی نداریم که برگردیم به دوران کورش تا انگیزه پیدا کنیم و این ملت به اندازه کافی انگیزه دارد و به اندازه کافی تاریخ درخشان بعد از اسلام دارد که بخصوص در دوران انقلاب ما به مواردی رسیده ایم که به ما انگیزه ی کار و خدمت را می دهد و انگیزه ی دینی را باید ایرانی ها گسترش دهند زیرا ایران کانون تشیع و فکر صحیح انقلابی در دنیا می باشد و برگشتن به منشور و آوردن آن برگزاری مراسم استقبال از آن نباید اصل باشد و آنچه که ما را ممتاز می کند جوهر دینی و اسلامی است.

در دوران اصلاحات کم کاری فراوانی در ترویج فرهنگ ایثار و شهادت و آرمان های امام راحل وجود داشت و در دولت نهم و دهم مردم به کسی رای دادند که شعار آرمان های انقلاب و ترویج فرهنگ دینی را می داد، این گونه حرکات جدید توسط برخی از افراد در دولت را چگونه ارزیابی می کنید؟

در دولت نهم و دهم به خوبی به آرمانهایی امام و انقلاب پرداخته شده است و مردم ما هم به همین شعار ها رای دادند اما ما شعار ملی گرایی و پرداختن به کورش و این گونه موارد را می بینیم من فکر می کنم که از روی تقافل(بیتفاوتی) و تسامح است و این گونه حرکات از سر غفلت است و اگر از طرف رئیس جمهور به آن توجه نشود من فکر می کنم که مردم به راحتی این تفکر راکنار خواهند زد .