"مجید الشیخ" سفیر عراق در ایران در گفتوگو با فارس، به میزبانی مذاکرات
1+5 و ایران، آخرین وضعیت منافقین، سرنوشت هاشمی و عملکرد ترکیه در این
خصوص و همچنین پیگیری جدیتر وضعیت شهدای جنگ تحمیلی مدفون در جنگ تحمیلی
اشاره کرد که مشروح آن از نظر خوانندگان میگذرد.
نشست بغداد را چطور ارزیابی میکنید؟
این
یک نشست مهم بود که بخوبی برگزار شد و در آن زبان رایج گفتوگو و صحبت بود
و نه زبان شروط قبلی و لذا شاهد گفتوگوهای خوبی بودیم که موضوعات خوبی در
آن رد بدل شد. گفتوگوهای سختی بود و در راستای آنچه معتقد بودیم جریان
داشت، لذا شاهد بودیم به این نتیجه رسید که در آینده در مسکو ادامه یابد.
معتقدیم که همه کشورها حق دارند از انرژی صلح آمیز هستهای استفاده کنند.
پرونده اتمی ایران فنی نبوده بلکه سیاسی است
چرا بغداد را نقطه آغاز میدانید؟
زمانیکه
جو کلی گفتوگوها و وضعیت داخلی آن را ارزیابی میکنیم جو مثبت بود. اول
قرار نبود چند دور مذاکرات باشد اما همین که مذاکرات به چند دور رسید مشخص
شد که دو طرف اصرار به گفتوگو و جدیت در کار دارند به همین دلیل بغداد را
سرآغاز حل این مسئله میدانیم.
البته پرونده اتمی ایران پرونده
پیچیدهای است چرا که فقط جنبه فنی ندارد بلکه جنبه سیاسی هم دارد. مسائل
سیاسی سایه خود را بر آن گسترانده و اگر این نبود گفتوگوها به این اندازه
طول نمیکشید. معتقدیم مسائل سیاسی باعث طولانی شدن این پرونده شد. ایران
در کنار مردم فلسطین، سوریه بوده و به فکر آزادی ملتهاست و این مسائل
اثرات خود را بر پرونده اتمی ایران میگذارد. الان در موضوع پرونده اتمی
ایران بحثی است بنام فتوای مراجع شیعیان و مقام معظم رهبری که ایران از نظر
شرعی در راه بدست آوردن سلاح اتمی نیست. من این مسئله را بر صراحت تمام با
سفرای آلمان و فرانسه مطرح و به وضوح جایگاه فتوا در میان شیعیان را بیان
کردم که فتوا در زندگی مسلمانان ایران چه اهمیتی دارد. در نشستهای آژانس
بینالمللی انرژی اتمی هم این مسئله بخوبی تشریح شده و آنها میدانند که
ایران در راه بدست آوردن سلاح اتمی نیست. مسئله مهم این است که جوی از
اطمینان بین ایران و 1+5 حاصل شود که این از راه گفتوگو بدست میآید. این
گفتوگوها نقطه شروع این جو بین دو طرف بوده است. تصور میکردیم که در
بغداد شاهد بسته شدن پرونده باشیم اما ظاهراً نیاز به گفتوگوهای دیگری است
و لذا میتوانیم از گفتوگوهای بغداد به عنوان شروع راه درست تعامل با این
پرونده یاد کنیم. ما گام اول در راه صحیح حل این پرونده را برداشتیم و
نیاز به زمان است.
ایران و آمریکا قبلاً در عراق با هم مذاکره داشتهاند
چرا عراق از سوی ایران به عنوان میزبان ادامه مذاکرات انتخاب شد؟
قبل
از این اجلاس در عراق اجلاس سران عرب برگزار شد که به اعتقاد اغلب ناظران
اجلاس موفقی بود و بعد از آن بود که اجلاس 1+5 در بغداد برگزار شد و ما این
اجلاسها را تلاش عراق برای بازسازی نقش خود در صحنه منطقهای، عربی و
بینالمللی میدانیم، این نقش آفرینی برای عراق، منطقه و جهان مفید است و
میتواند از عراق صحنهای بسازد برای گفتوگو و حل بحرانهای منطقه.
اجلاس
سران کشورهای عربی در سطح جهان عرب مهمترین اجلاس است و در حالیکه بسیاری
از کشورها شاهد قیام و انقلابهای مردمی هستند، برگزار شد که 10 تن در سطح
سران شرکت کردند. برگزاری این اجلاس توانست مقدمهای باشد برای اینکه عراق
بتواند نقش خود را در سطح کشورهای عربی، اسلامی و جهانی بازیابی کند. ما
روابط خوب و مستحکم و مرزهای طولانی با ایران داریم. علاوه بر آن نیز رابطه
خوبی با اروپا و آمریکا داریم که این موضوع توانست از عراق مرکز تلاقی
بسازد. قبلاً شاهد برگزاری 3 دور مذاکرات ایران و عراق بودهایم گر چه محور
آن عراق بود ولی در عراق شاهد بودیم که نمایندگان ایران و آمریکا با هم
دست دادند و با هم بودند که این موضوع مهمی بود.
پیام برگزاری مذاکرات در بغداد
پیشنهاد میزبانی بغداد از سوی ایران چه پیامی برای کشورهای منطقه و بینالمللی داشت؟
مهمترین
پیامی که این اجلاسها به جهانیان دارد این است که هیچ روابطی از طریق
اعمال زور نمیتواند شاهد پیشرفت و توسعه باشد بلکه با گفتوگو و مذاکره
همه مسائل میتواند حل شود. البته بدون پیش شرطهای قبلی و این موضوع
پیامی است برای همه طرفهای مخالف در منطقه و جهان که با تفاهم و گفتوگو
میتوان به نتایج مشترک رسید. جهان این پیام را به خوبی دریافت به همین
خاطر شاهد ادامه مذاکرات بودیم. در بغداد توانستیم گامهای اولیه این راه
طولانی را برداریم. پیام دیگر این اجلاسها این است که عراق امروز عراق
صلح، محبت و آشتی است و عراقی که میخواهد بر اساس منافع مشترک با همه
کشورها داد و ستد و روابط داشته باشد. عراق با ثبات که مشکل خاصی ندارد و
عراقی که میتواند مرکز توجهات و تفاهمات جهانی باشد. این پاسخی است به
هجمهای که رسانههای مختلف در ناامنیهای رخ داده در عراق داشتند.
در
عین حال میخواهیم به جهانیان بگوییم روابط عراق و ایران متمایز و محوری
در منطقه و جهان است و مشکلی با یکدیگر نداریم، اگر هم مسائلی مطرح شده و
پروندههایی باز شود با گفتوگو حل میشود. از این رو پس از درخواست
میزبانی عراق کمتر از 24 ساعت طول کشید که کارهای آن آغاز شد و من شخصاً
نامه آقای زیباری وزیر خارجه عراق مبنی بر موافقت این کشور برای میزبانی را
به آقای صالحی دادم.
برخی کشورها مایل نیستند عراق نقش گذشته خود را باز یاید
از نظر تامین امنیت چنین نشستی با مشکل روبرو نشدید؟
در
اجلاس سران عرب شاهد بودیم فرودگاه بغداد برای 2 روز بسته شد و اقدامات
امنیتی گستردهای به اجرا گذاشته شد، اما در این اجلاس مشکلی نداشتیم و حتی
فرودگاه بسته نشد و خیابانهای اطراف اجلاس نیز وضعیت عادی داشته و
حادثهای رخ نداد. تمام این امور بدست نیروهای عراقی صورت گرفت چرا که در
حاضر هیچ نیروی خارجی در عراق حضور ندارد.
برخی رسانهها همچون الجزیره و العربیه در زمان نشست، خبر از وقوع 2 انفجار دادند، این موضوع صحت داشت؟
450
خبرنگار این اجلاس را پوشش دادند. میتوانید از آنها و هیئت ایرانی بپرسید
که آیا انفجاری صورت گرفت یا نه. برخی کشورها مایل نیستند عراق نقش خود را
در منطقه و جهان بدست آورد. شاهد پیشرفتهای خوبی در زمینههای مختلف از
امنیت گرفته تا افزایش تولید نفت بودهایم اما برخی کشورها متاسفانه
نمیخواهند عراق توسعه یافته را ببینند.
عراق تلاش کرد مذاکرات بغداد بدون نتیجه پایان نیابد
آیا در این نشست عراق نقشی داشت؟
بله،
عراق اصرار داشت که این اجلاس بدون نتیجه پایان نپذیرد و حتماً با نتیجه
باشد. گرچه در اصل گفتوگوها دخالت نداشتیم اما در اصل موضوع ادامه و
پشتیبانی گفتوگو تلاشهای زیادی از سوی وزیر خارجه و دیگر مسؤولان دولت
عراق صورت گرفت تا طرفها به گفتوگو ادامه دهند. البته انتظار پیشرفتهای
بیشتری داشتیم و از آنجا که پرونده بسیار پیچیده است، نتایج مورد علاقه ما
حاصل نشد.
چه دیدارهایی صورت گرفت؟
خانم
اشتون با آقای مالکی، آقای جلیلی با آقایان مالکی و زیباری دیدارهای
مختلفی داشتند، زیباری نیز دیدارهایی را با همه گروهها داشت. کل ساختار
دولت عراق آمادهباش بود که در خدمت اجلاس باشد چرا که نتیجه برای ما مهم
بود. از بین بردن بحرانها بسیار مهم است و عراق تلاش دارد چاشنی بحرانها
را بکشد.
نظر عراق در مورد برنامه هستهای ایران چیست؟
ما
معتقد به فتوا هستیم و از جمله دادههای خارجی معتقدیم که ایران در راستای
صلحآمیز از این انرژی استفاده میکند، حتی سازمان انرژی اتمی دلیلی نیافت
که ایران در حال دستیابی به بمب اتم یا استفاده نظامی از این انرژی است.
مالکی از برنامه هستهای ایران در نشست سران اتحادیه عرب دفاع کرد
چرا برخی کشورهای منطقه مخالف رسیدن پرونده به نتیجه هستند؟
برخی
کشورهای عربی تحت تاثیر کشورهای اروپایی قرار دارند، البته هیچ دلیلی
ندارند که ایران در راستای استفاده نظامی از انرژی اتمی حرکت میکند اما
تصوراتی دارند که شاید در آینده ایران بخواهد بمب اتم بسازد. باید کشورهایی
که عملاً از انرژی اتمی نظامی استفاده میکنند مورد مؤاخذه قرار بگیرند و
این مسئله بصورت روشن در سخنرانی مالکی در نشست سران عرب بیان شد.
همین تصورات باعث شد که به عراق حمله کنند؟
آنها
دلایلی داشتند، از جمله به کردها و شیعیان جنوب و سربازان ایرانی با سلاح
شیمیایی حمله کردند. آنها میدانستند ماهیت رژیم گذشته جنایتکارانه است و
این اختلاف بین 2 موضوع ایران و عراق در دوران صدام است.
کشورهایی که از منافقین دفاع میکردند هم آنها را نپذیرفتند
سرنوشت منافقین در عراق به کجا رسیده است؟
پرونده
منافقین پیچیده است. آنها از زمان رژیم صدام در عراق بودند و نظام سیاسی
جدید عراق تصمیم گرفت آنها را از عراق اخراج کند، اما هیچ کشوری تا بحال
آنها را نپذیرفته است. بر اساس تصمیم دولت عراق قرار بود منافقین در تاریخ
30/11/2011 اخراج شوند، اما حتی کشورهایی که از آنها دفاع میکردند هم آنها
را نپذیرفتند. بان کی مون با نخست وزیر تماس گرفته و خواهش کرد که 6 ماه
مهلت اخراجشان در عراق تمدید شود، نخست وزیر پذیرفت به شرط آنکه از محل
استقرار خود منتقل شوند به پادگانی نزدیک فرودگاه تا زودتر اخراج شوند.
برخی کشورها دارای تابعیت اروپایی هستند و برخی از این افراد دارای
تفاهماتی با صلیب سرخ جهانی و سازمان ملل هستند که بروند.
چه کشورهایی آنها را پذیرفتهاند؟
نماینده
صلیب سرخ این موضوع را به طور کلی مطرح کرده و نامی از کشوری نبرد.
نماینده سازمان ملل در عراق در دیدار خود از ایران این موضوع را عنوان کرد.
روند خروج آنها از عراق گام به گام است، اول توانستیم از پادگان اشرف
خارجشان کنیم که یک موضوع مهم است چراکه یک مسئله پیچیده بوده و دولت عراق
نمیتواند تصمیمگیرنده تنها باشد و سازمان ملل و صلیب سرخ در این زمینه
فعال هستند.
برخی از آنها پروندههای قضایی دارند. در این زمینه چه فعالیتهایی صورت گرفته است؟
کسانیکه
در عراق پرونده دارند و مورد تعقیب دولت هستند، توسط دستگاه قضایی مورد
رسیدگی قرار میگیرند و آنهایی که در ایران پرونده دارند از طریق سیستم
اینتر پل پیگیری میشوند.
وضعیت طارق هاشمی به کجا رسید؟
مسئله
هاشمی یک مسئله قضایی است و توسط دستگاه قضا رسیدگی میشود. دادگاهی در
بغداد تشکیل شده و در حال فعالیت است. در مورد اوضاع سیاسی عراق، این کشور
مانند سایر کشورها مشکلاتی دارد اما چون از آزادی کامل و واقعی برخوردار
است و کمتر کشوری در دنیا مانند عراق از نظر آزادی بیان داریم (بطوریکه 60
شبکه ماهوارهای عراقی داریم که هر چه میخواهند میگویند و هیچ مانعی
ندارند و هیچ سانسوری نیست) لذا بینندهای که این شبکهها را میبیند، تصور
میکند که عراق با مشکلات زیاد و وحشتناکی روبروست در حالیکه در واقعیت
چنین نیست. برگزاری اجلاسهای سران عرب و 1+5 که همه گروههای عراقی
متفقالقول روی موفقیت آن تاکید داشتند دلیلی است که این موضوع را اثبات
میکند.
ترکیه در مورد طارق الهاشمی نباید اینگونه رفتار میکرد
حضور هاشمی در ترکیه و دخالت این کشور در امور عراق را چطور ارزیابی میکنید؟
در
مورد هاشمی این کار نادرستی بود. اگر هاشمی واقعاً مشکلی ندارد در دادگاه
حاضر شده و دلایل و نظرات خود را اعلام و از اتهامات خود دفاع کند. دستگاه
قضایی ما مستقل است و موارد سیاسی در آن دخالت ندارد.
در مورد ترکیه
هم باید همه مسائل عراق را در نظر بگیرد و اینگونه برخورد نکند چرا که این
رویکرد درست نیست. اگر کسی در ترکیه مشکل داشته باشد و عراق او را بپذیرد،
آنها اعتراض نخواهند کرد؟ اگر یکی از رهبران کردستان ترکیه به عراق آمده و
پناهنده میشد آنها ناراحت نمیشدند؟
حرفهایی زده میشود اما استعفای طالبانی را ندیدهام
طی روزهای اخیر اظهاراتی مبنی بر استعفای طالبانی مطرح شده است. این موضوع صحت دارد؟
صحبتهایی
شده، اما چیزی ندیدهایم. رئیس جمهور الان کاملاً وظایف خود را اجرا
میکنند و روزهای گذشته نیز در مراسم سالگرد شهید حکیم به عنوان رئیس جمهور
حضور پیدا کردند. نه رئیس جمهور چیزی گفته، نه مسئولی و نه جایی منعکس شده
است. فردی حرفی زده و نباید بر مبنای آن نظری داد. هرگاه رسماً مطرح شد
آنگاه اظهار نظر میکنیم.
25 میلیون مین در نقاط مرزی عراق وجود دارد/ وضعیت مفقود الاثران جنگ را با جدیت دنبال میکنیم
امیرعبداللهیان
معاون عربی وزارت خارجه چندی پیش از آقای مالکی درخواست کرد که موضوع
جستجوی اجساد شهدای جنگ تحمیلی را با جدیت بیشتری پیگیری کند. در این خصوص
کاری انجام شده است؟
این یک موضوع مهم است. در این زمینه
باید تلاشهای بیشتر و شفافتری شود تا این پرونده مهم برای ایران و عراق
بسته شود. اجساد زیادی از عراق و ایران زیر خاک هستند که باید به آن رسیدگی
شود. در بسیاری از مناطق جنگی سابق عراق 25 میلیون مین کاشته شده است.
مینها هنوز از زمین خارج نشده و تلاش میکنیم با طرفهای بینالمللی این
مینها را خارج کرده و در آن مناطق هم دنبال اجساد بگردیم.