فارس، پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران دولت آمریکا دست از دخالتهای خود در ایران اسلامی برنداشت. در آبان 1358 شاه وارد امریکا شد، ملت ایران خواستار استرداد وی بودند تا به جرم جنایاتی که در حق ملت ایران مرتکب شده بود، محاکمه شود، آما آمریکا این درخواست را رد کرد و به دنبال آن در 13 آبان همان سال سفارت آمریکا به تصرف دانشجویان پیرو خط امام درآمد و جاسوسان آمریکا به گروگان گرفته شدند.
آمریکا که مقابل خواسته های به حق ایران ایستاده بود، در واکنش به اشغال سفارت، دست به یکسری اقدامات علیه ایران زد که بلوکه کردن دارایی های ایران و قطع روابط سیاسی از آن جمله بود ، ضمن اینکه به حربه تحریم اقتصادی هم توسط جست و در اول خرداد 1359 محاصره اقتصادی ایران توسط آمریکا و کشورهای هم پیمان آن از جمله بازار مشترک اروپا آغاز شد.
به همین مناسبت نگاهی داریم به بیانات ارزشمند مقام معظم رهبری که نشان می دهد محاصره اقتصادی نه تنها تاثیر منفی چندانی برکشور ندارد بلکه زمینه ساز بروز خلاقیتها و استعدادهای ملت ایران در دستیابی به توسعه اقتصادی است.
بیانات مقام معظم رهبری در مقاطع مختلف تاریخی درباره موضوع محاصره اقتصادی به شرح زیر است:
اهداف محاصره اقتصادى دشمن
1. عدم رواج نظریه سیاسى اسلام
عزیزان من! بدانید همه تلاش دشمنان جمهورى اسلامى این است که این سازندگى بر اساس نظام جمهورى اسلامى تحقق پیدا نکند. این محاصره اقتصادى که مىشنوید، براى این است. این کارشکنیهاى گوناگون در قضیه نفت و بقیه مسائل دیگرى که از سوى دشمنان براى کشور ما پیش مىآید، به خاطر این است. مىخواهند نگذارند نظام جمهورى اسلامى و کشور ایران در پرتو این نظام به نقطه مورد نظر خود از آبادانى و عمران و پیشرفت و ترقى و توسعه برسد، تا براى کشورهاى دیگر الگو نشود و نظریه سیاسى اسلام در دنیا رواج پیدا نکند.(19)
2. القاى ناکارآمدى اسلام در عرصه اقتصاد
تحریم مىکنند، براى اینکه به خیال خودشان کشور را از لحاظ اقتصادى ضعیف کنند تا دیگران نگاه کنند، بگویند اسلام ملت را از لحاظ اقتصادى به عقب مىراند. دانشمند را ترور مىکنند تا حرکت علمى را متوقف کنند تا ملت ایران نتواند حرکت عظیم و پیشرفته علمىِ خودش را که به برکت اسلام و انقلاب است، روى دست بگیرد و به دنیا نشان بدهد، به امت اسلامى نشان بدهد. «یریدون لیطفؤا نور اللَّه بأفواههم و اللَّه متمّ نوره و لو کره الکافرون»؛ مىخواهند نور را خاموش کنند، اما خدا اراده کرده این نور کامل شود و کامل خواهد شد.(20)
3. زمینزدن جمهورى اسلامى
محاصره اقتصادى مىکنند، براى اینکه شاید بتوانند وضع اقتصادى کشور را خراب و بحرانى کنند و مردم را دلسرد و از انقلاب جدا کنند.(21)
سیاست استکبارى، زمینزدن ملت ایران و نظام جمهورى اسلامى از راه اقتصاد است. هدف تحریمها، فلجکردن اقتصادى است. البته این افتخار را ملت ایران دارد که سى و دو سال است دارد این تحریمها را تحمل مىکند.
البته توسعه تحریمها و تنوع تحریمها در سالهاى اخیر بیشتر بوده، لیکن در مقابل توسعه و تنوع فعالیتهاى سازنده در کشور، کوچک و ناچیز است. سى سال پیش که تحریمها را علیه ما شروع کردند، آن تحریمها ممکن بود علیه ما کارگرتر واقع بشود تا تحریمهایى که امروز علیه ما دارند، تصویب و اجرا مىکنند و همینطور هى وعده هم مىدهند که بیشترش خواهیم کرد. این معنایش این است که ما در مقابل تحریمها تدریجاً یک حالت ضدضربه پیدا کردیم، مىتوانیم به شکلهاى مختلف با تحریمها مقابله کنیم یا با دورزدن تحریمها - که شگرد خوب و جالب و ظریفى است و خوب است که دولت و ملت این شگرد را به کار ببرند - یا از جهت روآوردن به ظرفیتهاى درونىاى که کار بنیادى و زیربنایى است و حتماً باید انجام بگیرد و تا حالا هم انجام گرفته. پس هدف دشمن، زمینزدن جمهورى اسلامى است، یعنى زمینزدن ایران اسلامى، یعنى زمینزدن ملتى که با حضور خود، با پشتیبانى خود، با حمایت خود، این نظام را تا امروز پیش برده و رشد داده و رونق داده.(22)
4. خستهکردن و جداکردن مردم از نظام
همین فشار و محاصره اقتصادى که امروز هم هنوز وجود دارد، نباید گمان بشود که از پیرامون جمهورى اسلامى، آنرا بهکلى برداشتهاند، نخیر، از طرق مختلفْ فشار اقتصادى هست، محاصره اقتصادى هست؛ خیلى هم پیچیده است. همینکه این فشارها را وارد مىآورند، همینکه امروز تبلیغات و کارشکنى وسیع و گسترده و بسیار خباثتآمیزى علیه جمهورى اسلامى در سطح دنیا وجود دارد، بهخاطر آن است که شاید بتوانند این ملتى که لیاقت خودش را ثابت کرده است، از جمهورى اسلامى جدا کنند.(23)
اگر آمریکا و غرب و صهیونیسم و سرمایهداران و مفتخوران یهودىِ وابسته به سازمان صهیونیسم بتوانند ملت ایران را قانع کنند، به زانو در بیاورند، به عقبنشینى وادار کنند، مىتوانند به دنیا بگویند: ببینید، اینها را که ملت پیشرو بودند، ما سر جاى خودشان نشاندیم. هدف این است. همه تلاشها براى این است. یک روز اینرا نمىگفتند، کتمان مىکردند؛ امروز صریحاً و علناً مىگویند. مىگویند ما مىخواهیم تحریم کنیم - تحریم نفت، تحریم بانک مرکزى، تحریم چه، تحریم چه، تحریم چه - به وسیله شوراى امنیت سازمان ملل قطعنامه صادر کنیم، پشت سرش قطعنامه دیگر، پشت سرش قطعنامه دیگر. که چه اتفاقى بیفتد؟ براى اینکه ملت ایران خسته بشود. عجیب است؛ هرچه گذشته، ملت ایران شادابتر، زندهتر، بااستقامتتر و مصممتر شده است.(24)
5. بازگرداندن سلطه خود بر کشور
ما امروز در مقابل یک فشار جهانى قرار داریم. دشمنى وجود دارد در دنیا که مىخواهد با فشار اقتصادى و با تحریم و با این کارهایى که شماها مىدانید، سلطه اهریمنى خودش را به این کشور برگرداند. هدف این است. مىخواهند یک ملت را به زانو در بیاورند، مىخواهند انقلاب را زمین بزنند. یکى از کارهاى مهم همین تحریم اقتصادى است.(25)
6. الگونشدن ملت ایران براى دیگر ملتها
چندى پیش، صاحبنظران صهیونیست و غیرصهیونیست آمریکا، در جلسه و کنفرانسى دور هم نشستند و گفتند: نباید بگذاریم در دنیاى اسلام، الگوى زندهاى بهوجود آید که براى مسلمانان دیگر سرمشق شود! این الگو که جمهورى اسلامى و کشور مبارک و مقدس امام زمان و کشور ایمان و کشور جهاد و ایثار است، برایشان خطر مهمى است، لذا از اطراف سعى مىکنند در کار این کشور اختلال ایجاد کنند که از جمله آن کارهایى که مىکنند، فشارهاى تبلیغاتى است، از جمله آن کارهایى که مىکنند، محاصره اقتصادى است، از جمله آن کارهایى که مىکنند، همین ناامنیهایى است که اخیرا در این کشور به راه انداختهاند.(26)
7. سرکوب و مهار نهضت بیدارى اسلامى
امروز جهان اسلام در محاصره علمى و اقتصادى و تبلیغاتى و اینک نظامى است. اکنون آمریکا و غرب مستکبر به این جمعبندى رسیدهاند که کانون بیدارى و ایستادگى در برابر نقشه حاکمیت آنان بر همه جهان، کشورها و ملتهاى مسلمان و بهویژه در منطقه خاورمیانه است و اگر با ابزار اقتصادى و سیاسى و تبلیغاتى و سرانجامْ نظامى نتوانند در چند سال آینده، نهضت بیدارى اسلامى را مهار و سرکوب کنند، همه محاسبات آنان براى حاکمیت مطلق بر جهان و سیطره بر مهمترین منابع نفت و گاز که تنها وسیله محرکه ماشین صنعتى و برترى مادى آنان بر همه بشریت است، به هم خواهد ریخت.(27)
فایده محاصره اقتصادى
محاصره اقتصادى موجب مىشود که نیروهاى مؤمن و با اخلاص و پر استعداد داخل کشور، بیشتر به تحرک وادار شوند و تلاش کنند، کما اینکه در دوران جنگ تحمیلى که ما را محاصره کردند و ملت ما به ابزارهاى جنگى احتیاج داشت، جوانان و مغزهاى متفکر ما دنبال ساخت ابزارهاى جنگى رفتند و چیزى را که آن روز لازم داشتند، تولید کردند. در بخشهاى گوناگون دیگر هم همینطور است. وقتى ملتى را محاصره کنند، آن ملت بیشتر به خود و درون خود متوجه مىشود و سعى مىکند از استعداد درونى خود استفاده نماید. پس محاصره اقتصادى هم فایده آنچنانى ندارد. البته به ملت لطمه مىزنند، لیکن آنچیزى که آنها مىخواهند، تأمین نمىشود.(28)
گربه کارتون «تام و جرى»
امروز دشمنان نظام اسلامى و دشمنان ملت ایران از ابزار اقتصادى دارند علیه ما استفاده مىکنند که نمونهاش همین تحریمها است. البته لازم است من تشکر کنم از این مجموعهاى که در مقابل تحریمها کار مىکنند. از همه روشهاى درست و منطقى و زیرکانه و عاقلانه باید استفاده کرد و استفاده کنید. تحریمها را خنثى کنید. تدبیر دشمنِ هیکلمند و لیکن در واقع کمزور را خنثى کنید. وقتى که ما این حجم عظیمِ ظاهرىِ نظامى و اقتصادى استکبار را در مقابل خودمان مشاهده مىکنیم، انسان به یاد گربه کارتون «تام و جرى» مىافتد! تحرکش زیاد و هاى و هویش زیاد و حجمش بزرگ، اما نتیجه کارش، نه آنچنان که خودش انتظار دارد یا بینندگان انتظار دارند. واقعاً همینجورى است. این به زیرکى شما بستگى دارد.
آنها گفتند تحریمهاى هوشمند یا تحریمهاى فلجکننده، اما مىبینیم که این تحریمها نه آنچنان هوشمند بود، نه فلجکننده بود. همین تحریمها موجب شد که در بسیارى از چیزهایى که خودکفایى نداشتیم، به خودکفایى برسیم، تحرک خوبى را در زمینههاى علمى به وجود بیاوریم، کارهایى بزرگى را در زمینه تولیدات صنعتى و نظامى و غیرنظامى در کشورمان شاهد باشیم و به راههاى گوناگونى براى اینکه این تحریم را خنثى کنیم، برسیم.(29)
ما محاصره اقتصادى را زیر پا گذاشتیم
ما حسن ظن به خدا داریم و خداى متعال با ما طبق حسن ظنمان عمل کرده است. در طول این سى و چند سال، خداى متعال طبق همان حسن ظنى که به او داشتیم، با ما عمل کرده. ما مشکلات فراوانى داشتیم. از همه این مشکلات پیروز بیرون آمدیم. محاصره اقتصادى چیز کوچکى نبوده و نیست. ما محاصره را زیر پا گذاشتیم. در همین اواخر به ما گفتند که بنزین به شما نمىفروشیم. ما یک کشورى هستیم تولیدکننده نفت، اما واردکننده بنزین؛ گفتند به شما بنزین نمىفروشیم. این یک نمونه خیلى کوچکى است؛ صدها نمونه از این قبیل هست. نیروهاى ما با امید به خدا تلاش کردند و ما در ظرف کمتر از یک سال خود را از واردات بنزین بىنیاز کردیم.(30)
قدرتهاى استکبارى در اشتباهند اگر خیال مىکنند که مىتوان جمهورى اسلامى را هم مثل هر دولتى با همین ابزارهاى معمولى - محاصره تبلیغاتى، فشارهاى سیاسى، محاصره اقتصادى و امثال اینها - به زانو درآورد، نه، این خطا است. اینجا مسأله اعتقاد در میان است. مسأله پایبندى به دین، مسأله یک وظیفه الهى براى مردم و اینکه از این حکومت و دولتى که پرچم اسلام را در دست دارد، دفاع کنند، همچنانکه وظیفه مسلمانان دیگر دنیا نیز همینطور است.(31)
دنیا بداند که تهدید نظامى، تهدید اتمى، تهدید محاصره اقتصادى و تهدید همدست شدن، در ملت ایران اثر نمىکند، چون ملت ایران متکى به خدا است.(32)
عوامل شکست دشمن
1. مقاومت ایمانى مردم
سىسال ترفند و توطئه و دشمنى - از کودتا و جنگ تحمیلى هشت ساله، تا تحریم و مصادره اموال و از جنگ روانى و تبلیغاتى و صفبندى رسانهاى تا تلاش براى جلوگیرى از رشد علمى و دستیابى به دانشهاى نوین و از جمله دانش هستهاى و حتى تحریک و دخالت آشکار در ماجراى پرشکوه و پرمعناى انتخابات اخیر - همه و همه به صحنههایى از شکست و انفعال و سرگردانى دشمن تبدیل شد و آیه «ان کید الشیطان کان ضعیفا» در برابر چشم ایرانیان مجسم گشت.
در هر نقطه که مقاومت برخاسته از عزم و ایمان، مردم را به مصاف مستکبران پرمدعا کشانید، پیروزى نصیب مؤمنان و شکست و رسوایى، سرنوشت حتمى ستمگران شد.(33)
2. اتحاد ملت
از روز اول، استهزا، دشمنى، تبلیغات، ضربهزدن و توطئه کردن آنها - انواع و اقسام توطئهها - شروع شده است. هر کار هم توانستند کردند. من مکرر گفتهام که مستکبرین عالم نمىتوانند منّتى بر سر ملت ایران داشته باشند که بگویند ما فلان کار را نکردیم، فلان ضربه را به شما نزدیم، چون هر کار مىتوانستند کردند! هر کار که نکردند، به برکت اتحاد شما ملت ایران، نمىتوانستند بکنند!
عزیزان من! ناکامى دشمنان شما به خاطر اتحاد شما بوده است، به خاطر ملت یکپارچه، متحد، دست در دست هم و حاضر در صحنه و پشت مسؤولینِ دستاندرکارِ کارهاى بزرگ کشور بوده است که نتوانستند کارى بکنند.(34)
شرایط بدر و خیبر، نه شعب ابىطالب
یک روز در صدر اسلام، دشمنان به نظرشان رسید که با شِعب ابىطالب و محاصره اقتصادى مسلمانها، آنها را از پا بیندازند، اما نتوانستند. این روسیاههاى بدمحاسبهگر خیال مىکنند ما امروز در شرایط شِعب ابىطالبیم؛ اینجور نیست. ما امروز در شرایط شِعب ابىطالب نیستیم؛ ما در شرایط بدر و خیبریم. ما در شرایطى هستیم که ملت ما نشانههاى پیروزى را به چشم دیده است، به آنها نزدیک شده است، به بسیارى از مراحل پیروزى، با سرافرازى دست پیدا کرده است. امروز مردم ما را از محاصره اقتصادى مىترسانند؟ با این حرفها، با این ترفندها مىخواهند مردم را از صحنه بیرون کنند؟ مگر چنین چیزى ممکن است؟(35)
تاریخ سخنرانی های برگرفته شده در این گزارش به شرح زیر است:
19) 20/8/1380
20) 27/11/1389
21) 12/11/1375
22) 26/05/1390
23) 19/10/1370
24) 10/12/1390
25) 16/6/1389
26) 23/9/1377
27) 29/10/1383
28) 5/5/1381
29) 06/06/1390
30) 01/12/1389
31) 4/6/1373
32) 25/3/1374
33) 5/9/1385
34) 12/11/1375
35) 19/10/1390