تحليل حدادعادل ازمذاكرات آتي ايران و 1+5

دور پیشین مذاکرات هسته‎ای در استانبول یکی از کم تنش‎ترین نشست‎‎های مربوط به پرونده هسته‎ای ایران بود. مذاکرات آینده در بغداد برگزار خواهد شد و دو طرف خود را برای گفت‎وگوی بیشتر آماده می‎کنند، اتفاقی که بخشی از مقدمات آن هم اکنون در لایه‎‎های کارشناسی تحت بررسی است. درباره مذاکرات بغداد موارد زیر درخور توجه است:

1. استانبول و دوستان ترک بیش از پیش اعتبار میانجی گرانه خود را از دست داده‎اند و اکنون دولت ترکیه آن همسایه همراه همیشگی نیست، لذا ایران از برگزاری مذاکرات در استانبول، منفعتی نمی‎برد و اصراری بر خوش آمد ترک‎ها از این میزبانی ندارد.

2. انتخاب بغداد بیش از آن‎که برای ایران و عراق رضایت بخش باشد برای حریف غربی ناخورسندی به‎وجود می‎آورد چراکه طرف اروپایی و آمریکایی باید در کشوری که مورد حمله و تجاوز خودشان قرار گرفته و آسیب فراوان دیده است و اکنون نیز به دست نیرو‎های مخالف خودشان اداره می‎شود به مذاکره با یکی دیگر از رقبای خود بپردازد و این در عوض، اعترافی به توانمندی و قدرت حریف مذاکرات و میزبان است. این تأیید ضمنی نوعی کرنش در قبال مواضع ضد‎غربی دولت نوری المالکی در پروژه سوریه و دیگر اقدامات انقلابی آن است.

3. امروزه دولت‎‎های غربی برخلاف تصور رایج، شکنندگی اقتصادی و سیاسی خود به واسطه امور سیاست خارجی را باور کردهاند. پیش از این غربی‎ها مدل جوامع خود را به‎گونه‎ای نتظیم کرده بودند که تلقی می‎شد تحولات شدید بین‎المللی در زندگی روزمره و اقتصاد این کشور‎ها کمترین اثر منفی را خواهد گذاشت؛ وضعیت نابسامان اقتصاد اروپا و آمریکا در شرایط فعلی، ضعف بنیاد‎های اقتصادی غرب و تأثیرپذیری حاکمیت ایشان از بحران‎‎های نظامی و اقتصادی را بیشتر از قبل عیان کرده است، درگیری هر یک از کشور‎های مهم اروپایی و آمریکایی در یک بحران فراگیر شاهراه‎‎های انرژی و کیفیت تأمین انرژی غرب را به خطر می‎اندازد و اقدامی پرمخاطره تلقی می‎شود.

4. مذاکرات اخیر استانبول برای غرب دست آورد‎های قابل توجهی داشت. امتیاز‎هایی که هیچ‎کدام از آن‎ها را ایران نداده بود و هیچ‎کدام از آن‎ها به واسطه فشار آمریکا بر جمهوری اسلامی کسب نشده بود. دور اخیر مذاکرات، دولت مردان غربی را هوشیار ساخته است و این احتمال وجود دارد رهیافت کنونی غرب با همین شیوه در دوره‎ای کوتاه مدت و یا حتی میان مدت پی‎گیری و اجرا شود؛ طبیعتا دولت‎‎های غربی برای اداره افکار عمومی خود به سیاست‎‎هایی فرعی روی خواهند آورد که این امر نیازمند هوشیاری همه‎جانبه ماست.

5. آقای اوباما و از او کمتر، کشور آمریکا از مذاکرات استانبول سود بردند. قیمت بنزین کنترل شد، شاخص‎‎های بورس بالا رفت و میزان ریسک‎پذیری سرمایه‎گذاری بهبود وضعیت یافت. اوباما به این نتیجه رسیده است که مذاکره با ایران حتی اگر با هدف پی‎گیری انتظارات دهه نود آمریکایی‎ها همراه نباشد برای او و پیروزی انتخاباتی‎اش بسیار ضروری است. پس مذاکرات هسته‎ای باید برقرار بماند تا اوباما برای دومین‎بار رییس‎جمهور شود. در چنین شرایطی قابل فهم است که طرف غربی مذاکره می‎کند که مذاکره کرده باشد گرچه به هیچ هدفی دست نیابد.

6. تند خویی‎‎های چند روزه اخیر مقامات و مطبوعات غربی بیشتر یک مانور سیاسی و رسانه‎ای است. خانم اشتون در دور آینده گفت‎وگو‎ها در حالی‎که برای زمان خریدن به مذاکره خواهد پرداخت، همچنان نیازمند نمایش چماقی پوسیده از اقتدار غربی است. مرور مذاکرات استانبول نشان می‎دهد که به احتمال قوی غربی‎ها، با هیاهوی گسترده سیاسی و مطبوعاتی خود را برای انطباق بیشتر با واقعیت‎‎های عینی برنامه هسته‎ای ایران آماده کرده‎اند.

7. دولت اشغال‎گر قدس در موقعیت مناسب به سر نمی‎برد. توان نظامی آن‎ها برای مواجهه با هیچ گروه و کشوری، قدرتمند و مناسب نیست. در آن سوی مرز‎های اسراییل دیگر هیچ یک از هم پیمانان عربش نیز او را در جدال نظامی یاری نخواهند کرد. پادشاهان محافظه کار عرب نیز دیگر حضور ندارند تا از حرکت‎‎های انقلابی در برابر اسراییل جلوگیری نمایند. امروزه بیداری اسلامی چونان صحنه شطرنج سیاسی خاورمیانه را دگرگون کرده است که کمتر سیاست‎مدار پخته‎ای حاضر به دست زدن به اقدامی رادیکال است.

اصرار غربی‎ها بر مذاکره ممکن است به منظور آرام کردن گروه‎‎های تندروي اسراییلی نیز باشد در صورت موفقیت این پروژه، لابی‎‎های اسراییلی در انتخابات ریاست‎جمهوری آمریکا بر طبل ایران ستیزی نمی‎کوبند و امکان دستیابی به روندی مسالمت‎آمیز بیشتر خواهد بود. غربی‎ها می‎دانند که انفجار هر ترقه‎ای در خاورمیانه ممکن است به انفجار انبار باروت جهان بینجامد لذا مایل نیستند در شرایط کنونی هیچ گونه سناریوی نظامی بر سیاست‎گذاری‎‎های کلان منطقه تأثیر بگذارد.

8. تیم مذاکره‎کننده ایرانی اکنون از شرایط مساعدی برخوردار است، خیزش‎‎های مردم منطقه امکان بهره‎برداری غربی‎ها از مهره‎‎های سیاسی را بسیار محدود کرده است. ایران با هوشمندی می‎تواند از دلواپسی‎‎های اروپایی‎ها و آمریکایی‎ها سود برده و مسیر مذاکرات آینده هسته‎ای را هموارتر سازد. شرایط به‎گونه‎ای است که حتی استنکاف ما از مذاکره می‎تواند بخشی از مناسبات کنونی دیپلماتیک جهانی را بر هم بزند.

منبع:پنجره