چقدر از یارانه هر فرد برای آب است؟

مدیران آب و فاضلاب شهری استان قم، استان کردستان و کاشان به همراه مدیران تحقیقات، دفتر نظارت و کاهش آب بدون درآمد و مسئولان روابط عمومی شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور ضمن بازدید از خبرگزاری مهر به تشریح عملکرد خود در بخش های مختلف و همچنین برنامه های آینده و نقاط ضعف و قوت آبرسانی در کشور پرداختند.

عبدالحمید توکلی بینا، مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب شهری استان قم با تشریح برنامه ها و عملکرد آبرسانی به مردم این استان، گفت: متاسفانه به دلیل عدم رعایت صحیح فرهنگ استفاده از آب، مصرف آن در کشور در حال بالا رفتن است و مردم عادت کرده اند که برای نیازهای مختلف زندگی به دفات زیاد از آب استفاده کنند.

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب شهری استان قم با اعلام اینکه به دلیل بالا بودن میزان مصرف آب در کشور، هم اکنون 24 هزار کیلومتر خط انتقال آب در کشور وجود دارد، اظهار داشت: برای تامین سلامت و امنیت غذایی جامعه، نیازمند آب هستیم.

ایجاد 24هزار کیلومتر خط انتقال آب در کشور

توکلی بینا با بیان این مطلب که هم اکنون با افزایش میزان جمعیت در شهرها و بالا رفتن مصرف آب دیگر منابع چندانی برای شهرها باقی نمانده است، افزود: طی سال های گذشته که به دلیل خشکسالی منابع آب زیرزمینی کاهش یافته است، یک بررسی نشان داد که از 100 چاه آب، 80 چاه در محدوده آلودگی بود که مجبور شدیم آنها را از مدار مصرف خارج کنیم.

این مقام مسئول در آب و فاضلاب شهری استان قم، ادامه داد: با 20 چاه از طریق اعمال مدیریت قطره چکانی آبرسانی به مردم را انجام می دهیم.

وی خاطر نشان کرد: انتقال حوزه به حوزه و دریافت آب از سرشاخه های اصلی آبی کشور و همچنین انتقال آب از استان های دورتر به مراکزی مانند قم مانند همه کشورهای دیگر دنیا انجام می شود. البته نکته قابل توجه در این بخش این است که منابع آبی در حال دور شدن از شهرها هستند چون به دنبال این هستیم که آب مصرفی مردم باید پاک باشد.

مدیرعامل آب و فاضلاب شهری استان قم، گفت: مقام معظم رهبری بر اصلاح الگوی مصرف تاکید کردند و ما باید بیاییم ابزار و رفتار مصرفی خود را تغییر دهیم. البته ما هرچه آب به مردم بفروشیم درآمد بیشتری خواهیم داشت ولی به دنبال تغییر رفتار مردم در مصرف هستیم.

آیا مردم میزان مصرف خود را تغییر داده‌اند؟

توکلی بینا با تاکید بر اینکه انتظار می رفت در قالب اجرای طرح هدفمندی یارانه ها رفتار مردم بیشتر مورد اصلاح قرار گیرد، اظهار داشت: هم اکنون این سوال مطرح است که مردم چقدر رفتار مصرف خود را تغییر دادند؟ آیا گران شدن بنزین و گازوئیل توانست خیابان ها را خلوت کند؟

این مقام مسئول در آب و فاضلاب استان قم، گفت: ما در بخش مصرف آب خانگی فقط توانستیم 8 درصد رفتار مصرفی مردم را تغییر دهیم. اگرچه طول می کشد رفتار حدود 4 دهه ای مردم را بزودی اصلاح کرد.

وی از تاثیرگذاری اصلاح الگوی مصرف آب در بخش های مختلف اقتصادی از جمله رفاه اجتماعی، گفت: در10 سال گذشته 6 سال در قم خشکسالی بوده است و گرمای هوا نیز هر سال شدیدتر شده است.

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب شهری استان قم در ارتباط با وضعیت شوری آب قم و اقدامات صورت گرفته در این زمینه، اظهار داشت: برای این منظور با دستور ویژه رئیس جمهور تلاش شد تا پروژه قمرود که از سرشاخه های دز آب را به قم می رساند، راه اندازی شود.

اگر قمرود نبود، جیره بندی‌های 10 ساعته داشتیم

توکلی بینا با بیان اینکه همه تلاش ها برای جلوگیری از جیره بندی آبرسانی به قم صورت گرفته است، تصریح کرد: اگر آب قم رود در مرحله استراتژی صورت نمی گرفت طبق محاسبات جیره بندی 10 ساعته آب در قم اتفاق می افتاد.

این مقام مسئول در آب و فاضلاب شهری قم، بیان داشت: با این حال در ال های 90 و 91 میزان "ایسی" آب 50 درصد کاهش یافته است و بین 3500 تا 6000 هزار بود که در سال گذشته بین 2000 تا 3000 شد و هم اکنون متوسط ایسی آب قم 2150 است.

وی با تاکید بر بهبود کیفیت آب در قم، افزود: اگرچه هنوز به آن وضعیت مطلوب در قم نرسیده ایم اما این موضوع در بسیاری دیگر از شهرها وجود دارد ولی به دلیل متفاوت بودن شوری، احساس نمی شود.

توکلی بینا با بیان این مطلب که قم اولین استانی است که 4 نوع آب از شرب، صنعت، فضای سبز و بهداشت در اختیار مردم قرار می دهد و یک نوع آب نیز به عنوان آب خام از یک ماه آینده عرضه خواهد شد.

مدیرعامل آب و فاضلاب شهری استان قم، ارائه انواع آب برای مصارف گوناگون را از برنامه های هدفمندی یارانه ها برشمرد و گفت: تجربه آب شیرین قم از موضوعاتی بود که در همایش های خارجی ارائه شد.

این مقام مسئول در آب و فاضلاب شهری استان قم، عنوان کرد: هم اکنون آبرسانی به 17 هزار مسکن مهری که در یک سال گذشته در استان قم به بهره برداری رسید نیز تکمیل شده است.

افزایش 1200 تومانی هزینه آب مشترکان

در ادامه این نشست، علیرضا تخت شاهی، مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب شهری استان کردستان نیز در اظهاراتی به تشریح عملکرد و برنامه های آب و فاضلاب در این استان پرداخت و گفت: در بحث آب با وجود اینکه سهم هدفمندی که بالغ بر 95 درصد مشترکان ما خانگی هستند، کمتر از 10 درصد یارانه آنها در بخش آب هزینه می شود یعنی از 44 هزار و 500 تومان چیزی حدود 5 هزار تومان برای آب اختصاص می یابد.

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب شهری استان کردستان، اظهار داشت: به صورت کلی در یک دوره 45 روزه بین 1000 تا 1200 تومان در قیمت های آب افزایش قیمت داشته ایم.

تخت شاهی با تاکید بر اینکه مردم مدیریت مصرف را خوب شروع کردند اما ادامه ندادند، خاطر نشان کرد: این موضوع نشان می دهد که مردم خیلی قدر و ارزش آب را مورد توجه قرار نمی دهند و ما در اینکه بخواهیم این حساسیت ها را به مردم منتقل کنیم، مقصریم.

این مقام مسئول در آب و فاضلاب شهری استان کردستان، افزود: استان کردستان 180 کیلومتر مرز مشترک با کشور عراق دارد و 1.8 درصد اقتصاد کشور را در اختیار دارد.

وی گفت: میانگین بارندگی در استان کردستان به صورت سالیانه 385 میلیمتر است که نسبت به سال های گذشته وضعیت مناسب نیست و خشکسالی ها در این بخش اثرگذار بوده است. 11 سد و 12 شبکه انتقال در استان وجود دارد و 7 سد نیز در دست بهره برداری قرار دارد.

مبادله 5.5 میلیارد دلاری با عراق

به گفته تخت شاهی در حال حاضر 5.5 میلیارد دلار مبادله اقتصادی در حال حاضر با کشور عراق صورت می گیرد. 250 هزار مشترک نیز در مناطق شهری کردستان برای بخش آب وجود دارد.

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب شهری استان کردستان از پوشش آب 99.9 درصدی جمعیت شهری در این استان خبر داد و اظهار داشت: این میزان 1.5 درصد از نرمال کشور بالا است. همچنین 25 شهر تحت پوشش است و 99.5 درصد نیز تحت پوشش شبکه فاضلاب است که این میزان به صورت متوسط در کشور 35 درصد است.

وی تصریح کرد: مجموعا 4500 کیلومتر شبکه آب و فاضلاب در این استان وجود دارد و 120 حلقه چاه وجود دارد که 90 مورد آن در مدار بهره برداری است و چندین آزمایشگاه فعال آب در این استان فعالیت دارد.

تخت شاهی با اشاره به اقدامات صورت گرفته در بخش فاضلاب، گفت: در حال حاضر برای 6 شهر استان ایجاد شبکه فاضلاب در دست اقدام است. برخی اقدامات نیز برای فروش پساب آب در جریان است و هم اکنون فروش پساب صنعتی به یک معدن طلا در دست بررسی است.

این مقام مسئول در آب و فاضلاب شهری استان کردستان، اظهار داشت: در 3 دور سفر هیئت دولت به استان حدود 160 میلیارد تومان در بخش آب مصوبه ارائه شد و برای آنها نیز پروژه هایی تعریف شد.

وی به سفر مقام معظم رهبری به استان کردستان اشاره کرد و بیان داشت: در قالب این سفر جهش قابل توجهی در اجرای پروژه های استان صورت گرفت که می توان به اختصاص 7 میلیارد تومان به 3 شهر برای تکمیل تصفیه خانه فاضلاب اشاره کرد.

هدررفت 28 درصدی آب

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب شهری استان کردستان، تصریح کرد: طی سال های گذشته 40 درصد در بخش اعتبارات مصوب استان رشد داشته ایم و این موضوع می تواند بسیاری از مشکلات و نیازهای استان را حل کند.

تخت شاهی به موضوع آب بدون درآمد اشاره کرد و افزود: در این بخش طی سال 80 تا 81 حدود 40 درصد هدررفت آب از شبکه ها را داشتیم که امروز به 28 درصد رسیده است و طبق برنامه پنجم و تعهداتی که به دولت داریم باید به مرز 15 درصد برسد.

در ادامه این نشست ابوالفضل صدرائیه، مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب کاشان نیز در اظهاراتی به تشریح برنامه ها، اقدامات و مشکلات موجود در آبرسانی به مردم، سپس کشاورزی و صنعت پرداخت و گفت: طی 40 سال اخیر، 23 سال در کاشان خشکسالی بوده است.

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب کاشان، تاکید کرد: در سال 57 کاشان به عنوان اولین دشت ممنوعه کشور اعلام شد که برداشت آن از آن مسائلی را به همراه خواهد داشت.

صدرائیه با اعلام اینکه متوسط بارندگی در کاشاتن 123 میلیمتر است که به عنوان یکی از کمترین آمارهای کشور است، افزود: این میزان در سال های گذشته به دلیل وقوع خشکسالی به کمتر از 100 میلیمتر رسیده است.

این مقام مسئول در آب و فاضلاب کاشان، ادامه داد: در سال گذشته به صورت کل 86 میلیمتر بارندگی در کاشان اتفاق افتاد اما در طول 48 ساعت، 50 میلیمتر بارندگی اتفاق افتاد که وضعیت بسیار بدی را در کاشان ایجاد کرد که متاسفانه قابل مهار کردن نبود.

ضعف در قوانین آبی

وی از قدیمی بودن تصویب قانون توزیع عادلانه آب در کشور انتقاد کرد و خاطر نشان کرد: آیا این قانون با وضعیت فعلی کشور سازگاری دارد؟ هیچ کسی در این مورد فکری نمی کند.

به گفته صدرائیه، هم اکنون برخی چشمه ها در کاشان است که در ثانیه 300 لیتر آب می دهد اما کشاورزی از بین رفته است چون در آن منطقه ویلاسازی شد و امکان استفاده و درآمد اقتصادی برای کشاورزی وجود ندارد. این آب ها بیشتر به اسم اشخاص است.

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب کاشان، تاکید کرد: شهر هم اکنون از لحاظ آب شری مشکل دارد ولی به دلیل ضعف قوانین امکان استفاده از این آب ها وجود ندارد و آب این چشمه ها هرز می رود و نمی توان از آن استفاده کرد.

وی خواستار تشکیل کمیسیون آب برای بررسی مسائل آب کشور در مجلس شد و بیان داشت: هم اکنون رشد جمعیت و توسعه صنعت را در کشور داریم اما در مورد آب مورد نیاز این بخش ها اقدام چندانی نمی شود. مباحث مربوط به توسعه کشاورزی، نیازمند پیگیری های جدی در بخش آب است.

صدرائیه به افزایش تعرفه های برق پس از اجرای هدفمندی یارانه ها اشاره کرد و گفت: بیشتر مردم کاشان قبل از اجرای هدفمندی یارانه ها به سمت استفاده از کولرهای گازی رفته بودند و این وضعیت برای ما خوب بود که می توانستیم از افزایش مصرف آب در بخش کولر جلوگیری کنیم.

تغییر دوباره رفتار مصرفی مردم پس از هدفمندی!

این مقام مسئول در آب و فاضلاب کاشان، تاکید کرد: هم اکنون به صورت سالیانه 2 تا 3 متر تبخیر آب در کاشان صورت می گیرد. پس از ماجرای افزایش قیمت برق، مردم دوباره به سمت استفاده از کولرهای آبی به جای گازی حرکت کردند و در این بخش هم اکنون 80 هزار مشترک داریم.

وی با اشاره به اینکه تحقیقی در زمینه میزان استفاده هر کولر آبی در شبانه روز صورت گرفته است، گفت: در این بررسی مشخص شد که در اوج گرما هر کولری طی شبانه روز 200 لیتر آب مصرف می کند و مصرف سرانه شرب خانگی نیز در کاشان 152 لیتر در روز است که آمار مناسبی ارزیابی می شود.

صدرائیه خاطر نشان کرد: اگر بحث اصلاح الگوی مصرف را داریم فقط نگاه به مردم نباشد و بخش اصلی آن اصلاح قوانین موجود است که باید مورد توجه قرار گیرد.

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب کاشان، محدودیت منابع آب در منطقه کاشان را باعث ارائه مصوبه مجلس در زمینه ایجاد شرکت مستقل آب و فاضلاب در دو شهر و جدا از استان اصفهان دانست و گفت: با این حال دشتی که تنها منبع تامین آب شرب مورد نیاز منطقه است از سال 57 منطقه ممنوعه اعلام شد و بیلان آبی آن منفی است.

به گفته وی، هم اکنون 440 میلیون مترمکعب برداشت آب از این دشت صورت می گیرد و ورودی آن 400 میلیون مترمکعب است که نشان دهنده کمبود سالیانه 40 تا 50 میلیون مترمکعب آب است و در این بخش کمبود اتفاق می افتد.

بیلان آبی منفی در دشت کاشان

این مقام مسئول در آب و فاضلاب کاشان، ادامه داد: بحران آب در منطقه از مسائل بسیار مهم فعلی است که کاشان با آن مواجه است و یک تهدید محسوب می شود ولی در کنار آن یک دستاوردی نیز داشته و آن هم اینکه مردم توانستند خود را با این شرایط سازگار کنند.

صدرائیه در زمینه وضعیت فاضلاب کاشان، تصریح کرد: بررسی هایی در قبل برای این منظور صورت گرفته بود که نشان داد ممکن است کل فاضلاب شهر مسائلی را برای آب شرب به وجود آورد و در این زمینه تمهیداتی اندیشیده شد.

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب کاشان، ادامه داد: برای این منظور به همراه شهر قم از تسهیلات بانک توسعه اسلامی از سال گذشته استفاده کردیم و پروژه در حال حاضر در مسیر اجرا قرار دارد. البته هنوز به آن شرایطی که بخواهیم مشکل ورود فاضلاب به آب شرب کاشان را داشته باشیم، برخورد نکرده ایم ولی اقدامات پیشگیرانه در دست انجام است.

وی سهم کاشان از تسهیلات بانک توسعه اسلامی را 62 میلیون یورو اعلام کرد و با اشاره به اینکه با تسهیلات شهر قم چیزی حدود 130 میلیون یورو شده است، تاکید کرد: 250 میلیون یورو نیز تسهیلات برای روستاهای کشور است که از این بخش نیز مبالغی به کاشان اختصاص می یابد.

به گفته صدرائیه، با منابعی که اخیرا حدود 200 میلیون یورو به تهران اختصاص یافته است به صورت کلی چیزی حدود 700 میلیون یورو منابعی است که از بانک توسعه اسلامی اختصاص یافته است.

تسهیلات بانک توسعه اسلامی

این مقام مسئول در آب و فاضلاب کاشان با اشاره به اینکه ایران هم اکنون سومین سهامدار بانک توسعه اسلامی است، اظهار داشت: یک پروژه خط انتقالی نیز از زاینده رود به کاشان وجود دارد که جزو طرح های مهر ماندگار محسوب می شود.

همچنین در این نشست کامران کارور، مدیر دفتر نظارت و کاهش آب بدون درآمد شرکت مهندسی آبفای کشور نیز در اظهاراتی، گفت: این دفتر از سال 74 در حال فعالیت است.

این مقام مسئول در شرکت مهندسی آبفای کشور، اظهار داشت: این دفتر به شناسایی عوامل ایجاد کننده آب به حساب نیامده (آب بدون درآمد) می پردازد و در این زمینه به ارائه آموزش و راهکار می پردازد.

کارور ادامه داد: اولین کاری که در این زمینه برای ایران شد، انجام پروژه آزمایشی در 4 شهر تبریز، اهداز، بوشهر و تهران بوده است که مناطق مختلف آب و هوایی را در نظر داشته است.

وی خاطر نشان کرد: هم اکنون سرانه مصرف خانگی زیر 100 لیتر در روز برای هر نفر مشکل بهداشتی ایجاد می کند و این موضوع در دنیا مطرح شده است. در ایران این میزان حدود 150 لیتر در شبانه روز است و بنابراین مردم مشکلی از نظر آب ندارند.

مدیر دفتر نظارت و کاهش آب بدون درآمد آبفای کشور با تاکید بر اینکه آمارها در استان ها و اقلیم های مختلف کشور متفاوت است، افزود: شستشو، مصارف بهداشتی، شرب، پخت و پز، شستشوی خودرو و مسائلی از این دست از جمله مصارف روزانه افراد است.

سرانه 150 لیتری آب مصرفی هر نفر در شبانه روز

به گفته کارور، سرانه مصرف هر نفر در ایران هم اکنون از 100 لیتر بیشتر است. طبق استاندارد هدررفت های واقعی و به صورت عمده نشت ها، سرریز مخازن و نشست از خطوط انتقال و نشت های مرعی و غیرمرعی جزء آب بدون درآمد محسوب می شوند.

این مقام مسئول در آبفای کشور، گفت: بخشی از آب نیز وجود دارد که مصرف می شود اما چون درآمدی از بابت آن وجود ندارد به عنوان آب بدون درآمد شناخته می شود.

وی تصریح کرد: در این زمینه 3 مقوله وجود دارد که یکی مصارف مجاز است اما درآمد ندارد. اگر هدررفت آب عنوان می شود منظور هدررفت واقعی است و منظور کل آب بدون درآمد است.

کارور از 27.1 برای سال 89 به عنوان متوسط کل آب بدون درآمد کشور سخن گفت و چیزی بیشتر از نصف این میزان هدررفت آب محسوب می شود که در شبکه های توزیع، خطوط انتقال، فرسودگی، نشت از لوله ها، شکستگی ها و حوادث و موارد اینچنینی اتفاق می افتد.

مدیر دفتر نظارت و کاهش آب بدون درآمد آبفای کشور، اظهار داشت: در این زمینه (آب بدون درآمد) برنامه ریزی شد و ماموریتی برای استان ها تعریف شد.

3 تا 7 درصد کل منابع آبی کشور به مصرف شرب می‌رسد

وی با بیان اینکه هم اکنون 3 تا 7 درصد آب موجود در کشور در بخش شرب استفاده می شود، گفت: در آب بدون درآمد حجم آب مهم است و در این زمینه دسته بندی هایی را برای شهرهای بالای 100 هزار نفر، بالای 30 هزار نفر و زیر 30 هزار نفر به دلیل محدویت ها مالی صورت دادیم.

کارور تصریح کرد: یک دهم درصد بهبود در هدررفت آب و یا در آب کشاورزی قابل توجه است. اگر در کشاورزی به اندازه مصرف شرب (3 تا 7 درصد) صرفه جویی شود، این میزان به اندازه قابل توجهی خواهد بود چرا که کل مصرف آب شرب کشور 3 تا 7 درصد است.

این مقام مسئول در آبفای کشور، تاکید کرد: برای اصلاح و بازسازی یک کیلومتر شبکه توزیع رقمی بالغ بر 70 میلیون تومان باید صرف شود. در کل شبکه فرسوده این رقم بسیار بزرگ می شود.

مدیر دفتر نظارت و کاهش آب بدون درآمد آبفای کشور، اظهار داشت: در برنامه پنجم توسعه برای بهبود وضعیت 1.7 درصد آب بدون درآمد، 670 میلیارد تومان اعتبار درنظر گرفته شده است.

به گفته کارور، انشعابات غیرمجاز هدررفت ظاهری آب به حساب می آید و به عبارتی شهرداری ها که میلیون ها انشعاب غیرمجاز و یا مجاز دارند هدررفت آب محسوب می شود. به عبارتی آبی که مصرف می شود و پولی که بابت آن پرداخت نمی شود.

تعیین اولویت‌های تحقیقاتی بخش آب

در ادامه این نشست حسین عطایی فر، رئیس دفتر تحقیقات شرکت مهندسی آبفای کشور نیز با بیان مطالبی، گفت: ایفای نقش موثر در صنعت آب و فاضلاب و راهبری مدیریت تحقیقات و گسترش ارتباط بین صنعت و دانشگاه و پشتیبانی از تجاری سازی طرح ها؛ از جمله ماموریت های این دفتر محسوب می شود.

رئیس دفتر تحقیقات شرکت مهندسی آبفای کشور، اظهار داشت: این مرکز با استفاده از پتانسیل شرکت های آب و فاضلاب ماموریت ها و پروژه های مختلفی را دنبال می کند.

عطایی فر خاطر نشان کرد: هم اکنون یک کمیته تحقیقات در کلیه شرکت های آب و فاضلاب کشور ایجاد شده است که مدیران عامل شرکت ها، 2 نفر از اعضای هیئت علمی دانشگاه ها، 2 نفر از خبرگان صنعت و یک نفر نیز از آب منطقه ای جلساتی را در زمینه های تحقیقاتی برگزار می کنند.

این مقام مسئول در شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور، افزود: در این زمینه با برپزاری نشست ها و جلساتی، اولویت های تحقیقاتی کشور در بخش آب استخراج و مشخص می شود.

وی تاکید کرد: در هفته های آینده اولویت های تحقیقاتی بخش آب کشور در سال 91 مشخص و اعلام خواهد شد و با توجه به فعالیت های صورت گرفته جوایزی نیز از نمایشگاه های اختراعات دریافت شده است.