چگونه فرزندی نمازخوان داشته باشم؟

به گزارش پایگاه خبری 598، حجت‌الاسلام ظریفی به سؤال خبرنگار حوزه‌نیوز با موضوع «راه‌کار نمازخوان شدن فرزندان» پاسخ داد که تقدیم شما فرهیختگان می شود.

پرسش: نگرانی والدین مذهبی از نماز نخواندن فرزندان، خصوصاً نماز صبح، گاه به تنش و اختلاف می‌انجامد. راهکار چیست؟

پاسخ

در تربیت دینی، اگر روش تربیتی درست صورت بگیرد، بچه‌ها مناسک دینی را خودبه‌خود انجام می‌دهند؛ پس هر چقدر پدر و مادرها انجام دادن مناسک را به بچه ها تذکر می دهند، حتما در جایی دچار خطا شده و باید برگردند و سبک تربیتی را اصلاح کنند؛ حتما یک جایی از این روش کم گذاشته شده است که مجبور به گفتن این مسئله و یا خواهش و اصرار می‌شوند.

ما در خیلی از خانواده ها داریم که پدر و مادر دغدغه مناسک دینی بچه ها را دارند و موفق نمی‌شوند و این امر به خاطر روی آوردن به شیوه تربیتی گفتاری است و این معمولا با لفظ قابل جبران نیست.

کودکان تا ۱۲ سالگی دین را با تقلید می‌آموزند، سپس با پرسشگری

حال سؤال این است که بچه‌ها چگونه این مناسک را یاد می‌گیرند؟

بچه‌ها تا زمانی که هوش انتزاعی‌شان هنوز رشد نکرده است، یعنی تا حدود ۱۱ الی ۱۲ سالگی، بیشتر از طریق تقلید یاد می‌گیرند.

هر چه سن بچه کمتر باشد، سیستم تقلیدی او پررنگ‌تر است. مثلاً بچه‌ها می‌بینند که پدرشان نماز می‌خواند و این عمل را تقلید می‌کنند، یا می‌بینند که مادرشان با حجاب است و یاد می‌گیرند.

در این مراحل اولیه، والدین باید به زبان کودکانه مفاهیم دینی را توضیح دهد، اما اساس یادگیری بچه‌ها از طریق دیدن و تقلید است. آنها می‌بینند و یاد می‌گیرند.

وقتی بچه‌ها به سن نوجوانی می‌رسند، توانایی استدلالشان افزایش می‌یابد و شروع به پرسش در مورد اعمالی که قبلاً تقلید می‌کردند، می‌کنند.

اخلاق خوب، فرزندان را دین‌گرا و سختگیری آنها را دین‌گریز می‌کند

برخی از پدر و مادرها در این دوره بچه ها اعتراض می‌کنند که بچه ها پررو شده و سؤال می‌پرسند، در حالی که اینچنین نیست و پررو نشده و بلکه فقط برای فهم از واقعیت سؤال می‌پرسد.

اگر رابطه‌ی محبت‌آمیزی بین والدین و فرزند در دوران کودکی شکل گرفته باشد، بچه‌ها این رفتارها را حفظ می‌کنند، اما اگر رفتارهای دینی والدین با محبت و ارتباط عاطفی همراه نباشد، بچه‌ها ممکن است دین‌گریز شوند و حتی از اعمال دینی مثل نماز و حجاب روی برگردانند.

اگر پدر و مادر مهربان و نماز خوان باشند، در این صورت بچه ها در دوران نوجوانی بیشتر به دین جذب می‌شوند.

در کنار حجاب، اخلاق خوب مادر موجب پذیرش مناسک دینی از جمله حجاب در آینده دختر نوجوان خانواده خواهد شد و در ذهن فرزندان خانواده این نقش خواهد بست که حجاب و نماز و یا فلان مناسک دینی چیزی است که ما را مهربان می‌کند.

عکس این مسئله هم صادق است و اگر رابطه عاطفی بین بچه ها و والدین شکل نگرفته باشد، فرزند خانواده در ذهن خود تصور می‌کند که حجاب، نماز و یا فلان مناسک دینی چیزی است که ما را بد اخلاق می‌کند.

در نتیجه، اگر والدین به‌دنبال فرزندانی دیندار و نمازخوان هستند، بهترین روش این است که خودشان تربیت‌شان را اصلاح کنند و رفتارهای دینی را با محبت و مهربانی انجام دهند. به میزان اصلاح تربیت والدین، فرزندان نیز تأثیر می‌پذیرند.

رفتار محبت‌آمیز والدین هنگام عبادت، دین را برای فرزندان جذاب می‌کند

بچه‌ها در دوران کودکی علاقه شدیدی به همراهی با والدین دارند. آنها به رفتار پدر و مادر توجه می‌کنند و آن را تقلید می‌کنند، اما پس از رسیدن به دوران نوجوانی، اگر والدین به‌طور مداوم رفتار محبت‌آمیز همراه با اعمال دینی نداشته باشند، ممکن است بچه‌ها نسبت به این مناسک دینی بی‌علاقه شوند.

برای مثال، اگر پدر نماز می‌خواند و در عین حال رفتاری مهربان و دوستانه دارد، بچه نیز نماز را به سبب محبت و علاقه پدر اقامه می‌کند. اما اگر پدر نماز بخواند و در عین حال رفتار خشن یا بدی داشته باشد، بچه به این نتیجه می‌رسد که نماز چیزی است که افراد را بدخلق می‌کند.

پس والدین باید در زمانی که عبادات و مناسک دینی را انجام می‌دهند، حتی از مواقع عادی نیز مهربان‌تر باشند. بچه‌ها باید ببینند که هنگام نماز خواندن یا انجام سایر مناسک، والدینشان رفتار محبت‌آمیزتری دارند. این رفتارها در سنین ۱۲ الی ۱۳ سالگی خودش را نشان می‌دهد.

بعضی والدین می‌پرسند اگر بچه‌ای در سن ۱۵ سالگی نماز نمی‌خواند، چه باید کرد؟ در این سن کار سخت‌تر می‌شود، زیرا نوجوانان معمولاً در برابر تکرار مداوم والدین مقاومت نشان می‌دهند.

بهترین راه این است که والدین ابتدا رابطه‌شان را با فرزندشان اصلاح کنند و وقتی رابطه خوب شد، تنها با یک‌بار نماز خواندن در هفته یا ماه می‌توانند تأثیر بیشتری داشته باشند.

برای مطالعه متن کامل مصاحبه خبرگزاری حوزه با حجت‌الاسلام ظریفی، کارشناس تربیت فرزند اینجا را کلیک نمایید.