از "زمستان یورت" تا پاییز "طبس"؛ تراژدی دولت روحانی در دولت پزشکیان تکرار می‌شود؟

به گزارش سرویس اجتماعی پایگاه خبری 598، روز گذشته، وقوع انفجاری در معدن زغال‌سنگ طبس در دولت پزشکیان بار دیگر نگاه‌ها را به سمت وضعیت ایمنی معادن کشور جلب کرد. این حادثه دلخراش، خاطره تلخ انفجار در معدن زغال‌سنگ یورت آزادشهر را در دولت روحانی زنده کرد؛ حادثه‌ای که در اردیبهشت ۱۳۹۶ رخ داد و جان تعدادی از کارگران زحمتکش را گرفت. این دو حادثه، اگرچه در دو دوره مدیریتی متفاوت و با فاصله زمانی رخ داده‌اند، اما نقطه اشتراک آن‌ها در این است که هر دو نشان‌دهنده وضعیت نابسامان ایمنی در معادن ایران هستند.

بررسی حادثه طبس؛ حادثه‌ای قابل پیشگیری
انفجار در معدن زغال‌سنگ طبس، به‌رغم تمامی هشدارها و تاکیدات بر لزوم رعایت استانداردهای ایمنی، بار دیگر بی‌توجهی به این موضوع حیاتی را نمایان ساخت. طبق گزارش‌های اولیه، دلیل انفجار، تجمع گاز متان و نبود تهویه مناسب بوده است؛ عواملی که از پیش قابل شناسایی و پیشگیری بودند. سوال اساسی این است که چرا باوجود تجربه‌های تلخ گذشته و فاجعه‌ای مشابه در معدن یورت، باز هم استانداردهای ایمنی نادیده گرفته شدند؟

معدن یورت آزادشهر؛ فاجعه‌ای که نباید تکرار می‌شد
معدن زغال‌سنگ یورت آزادشهر نیز در دولت حسن روحانی شاهد انفجاری مهیب بود که در آن حادثه، بیش از ۴۰ نفر از کارگران جان خود را از دست دادند. در آن زمان، ضعف نظارت، تجهیزات فرسوده و عدم وجود امکانات ایمنی کافی از جمله دلایل وقوع این حادثه عنوان شد. با وجود وعده‌های داده‌شده برای اصلاحات و بهبود شرایط معادن، اما به نظر می‌رسد این وعده‌ها نه‌تنها اجرایی نشدند، بلکه درس‌های لازم از این تراژدی‌ها گرفته نشد.

مدیریت بحران یا توجیه فاجعه؟
نکته مهم در هر دو حادثه، واکنش مسئولان وقت به وقوع این فجایع است. در حادثه یورت آزادشهر، دولت روحانی با تشکیل کمیته‌های تحقیق و وعده پیگیری و برخورد با مقصران، سعی در کنترل اوضاع داشت. با این حال، پس از مدتی، نتایج این کمیته‌ها به حاشیه رفت و پیگیری جدی از مقصران انجام نشد. اکنون نیز در حادثه طبس، باید امیدوار باشیم مسئولان وقت به جای قبول مسئولیت و انجام اقدامات عملی، به دنبال توجیه و سرپوش گذاشتن بر نواقص موجود نباشند.

کارگران؛ قربانیان فراموش‌شده
کارگران معادن، همواره جزو آسیب‌پذیرترین قشرهای جامعه بوده‌اند. عدم رعایت استانداردهای ایمنی، شرایط کاری سخت، و نبود امکانات مناسب، شرایط را برای آن‌ها به شدت دشوار کرده است. در هر دو حادثه، این کارگران زحمتکش بودند که بهای عدم مدیریت و نظارت درست را با جان خود پرداختند. آیا زمان آن نرسیده که به جای وعده‌های بی‌سرانجام، اقدامات جدی برای حفظ جان این افراد انجام شود؟

ایمنی معادن؛ نیاز به عزم ملی
آنچه بیش از همه از این حوادث برمی‌آید، نیاز به یک عزم ملی برای بهبود شرایط ایمنی معادن است. صرف‌نظر از اینکه کدام دولت بر سر کار است، مسئله ایمنی کارگران باید در اولویت قرار گیرد. قانون‌گذاری‌های موثر، نظارت مستمر و بی‌طرفانه، آموزش‌های لازم به کارگران و مدیران معادن، و همچنین استفاده از تکنولوژی‌های نوین برای ارتقای ایمنی، می‌توانند از تکرار چنین حوادثی جلوگیری کنند.

هر دولت، فارغ از گرایش‌های سیاسی، مسئولیت سنگینی در قبال جان شهروندان خود دارد. عدم توجه به شرایط کاری و ایمنی معادن، نه تنها می‌تواند فاجعه‌های انسانی به بار آورد، بلکه اعتماد عمومی به نهادهای دولتی و حاکمیتی را نیز تضعیف می‌کند. آیا زمان آن نرسیده که به جای مقصر جلوه دادن دولت‌های قبلی یا بعدی، به طور جدی و همگانی به حل این معضل پرداخته شود؟

از طبس تا یورت؛ زخم‌های کهنه‌ای که در معادن سر باز می‌کنند

پس از وقوع حادثه معدن یورت، مدیریت بحران و اقدامات نجات به کندی پیش رفت و این مسئله باعث شد که بسیاری از خانواده‌های کارگران آسیب‌دیده به وضعیت مدیریت دولتی اعتراض کنند. در همان زمان، بسیاری از رسانه‌ها و کارشناسان، دولت را به عدم پاسخگویی و کم‌کاری در مدیریت بحران متهم کردند. حضور مقامات دولت وقت در محل حادثه و اظهاراتی که از سوی آنان بیان شد، نتوانست نگرانی‌ها و انتقادات عمومی را کاهش دهد.

علاوه بر مسائل ایمنی، مشکلات معیشتی و حقوقی کارگران معدن نیز از دیگر مسائلی بود که در این دوره مطرح شد. بسیاری از کارگران معدن یورت از حقوق پایین، تاخیر در پرداخت دستمزدها و عدم دسترسی به خدمات بیمه‌ای مناسب رنج می‌بردند. این مشکلات نشان‌دهنده ضعف دولت در نظارت بر کارفرمایان و حمایت از حقوق کارگران معدن بود.

پس از این حادثه، وعده‌های زیادی از سوی مسئولان دولت روحانی برای بهبود شرایط ایمنی معادن و پیگیری علت حادثه داده شد. اما به‌طور عملی تغییرات قابل توجهی در وضعیت ایمنی معادن زغال‌سنگ مشاهده نشد. این بی‌توجهی به شرایط معادن و عدم اجرای اصلاحات لازم، بار دیگر در حوادث مشابه، مانند انفجار اخیر در معدن طبس، خود را نشان داد.

این عوامل نشان‌دهنده‌ی ضعف مدیریتی، کم‌کاری و بی‌تدبیری در دولت روحانی بود که باعث شد فاجعه‌ای همچون انفجار معدن یورت آزادشهر با آن ابعاد گسترده رخ دهد و در سال‌های بعد نیز مشکلات مشابهی در سایر معادن کشور تکرار شود.