از تحویل گرفتن زمین‌سوخته تا آماده‌سازی اسب‌ زین‌شده برای دولت بعد

به گزارش پایگاه خبری 598، در سال ۱۴۰۰ شهید سید ابراهیم رئیسی در حالی سکان امور اجرایی را بدست گرفت که اقتصاد ایران به دو دلیلِ ضعف و بی‌برنامه بودن دولت وقت برای حل مسائل اقتصادی و درگیری با بیماری کرونا دچار سقوطی بی سابقه شده بود. دولت روحانی برای خلاصی از وضعیتی که حاصل عملکرد خود بود، به استقراض بی‌سابقه از بانک مرکزی دست زد. این آینده فروشی حسن روحانی میدان مینی ایجاد کرد که دولت شهید رئیسی از همان روز اول با آن دست و پنجه نرم می‌کرد.

نتیجه استقراض‌های سنگین دولت گذشته، رشد شدید بدهی دولت بود تا جایی که نسبت بدهی دولت به تولید ناخالص داخلی از مرز ۱۰ درصد هم عبور کرد و در بهار ۱۴۰۰ به نزدیکی ۱۵ درصد رسید. فروش حجم بی‌سابقه اوراق بدهی به ویژه در سال ۹۹ به حدی بود که این منابع بیش از ۳۰ درصد از درآمدهای دولت در آن سال را تامین کرد.

بحران کسری بودجه دولت به حدی بود که دولت قبل برای جبران آن، سهام شرکت‌های دولتی را در شرایط حبابی بورس به قیمت‌های بالا به مردم فروخت و پس از سقوط تاریخی شاخص در مرداد ۹۹، زیان هنگفتی به مردم منتقل و در مقابل، دولت روحانی بیش از ۳۰ هزار میلیارد تومان از این محل درآمد کسب کرد.

دولت سیزدهم در میانه چنین بحرانی از بدهی و کسری بودجه دولتی کار خود را آغاز کرد

بهبود فروش نفت از طریق بازاریابی و تغییر روش فروش، افزایش قیمت نفت، احیای درآمدهای مالیاتی از طریق شناسایی فراریان مالیاتی و مدیریت هزینه ها، مهمترین اقداماتی بود که دولت سیزدهم برای جبران کسری بودجه و مدیریت بدهی‌های خود انجام داد. در نتیجه این اقدامات، بار بدهی‌های دولت به تدریج کاسته شد تا جایی که نسبت بدهی دولت به کل تولید ناخالص داخلی از حدود ۱۴ درصد در پایان دولت گذشته به حدود ۷ درصد در پایان پاییز ۱۴۰۲ کاهش یافت.

تسویه ۵۵۰ هزار میلیارد تومان بدهی دولت قبل تا شهریور ۱۴۰۲

سال گذشته سید احسان خاندوزی، وزیر امورز اقتصادی و دارایی در یک نشست خبری گفت:‌ ۵۳ همت (هزار میلیارد تومان) در نخستین سال دولت سیزدهم از سوی دولت قبل از بانک مرکزی استقراض شده بود که تمام آن در همان ابتدای دولت تسویه شد و در سال ۱۴۰۱ حدود ۲۹۰ هزار میلیارد تومان مجموع استقراض‌های دولت قبل بازپرداخت شده است.

وی همچنین افزود: در مجموع بیش از ۵۵۰ هزار میلیارد تومان بدهی‌های دولت قبل به همت دولت سیزدهم تسویه شد که حدود ۲۳۰ هزار میلیارد تومان از این مبلغ بدهی‌هایی است که پیش از این در حوزه تامین اجتماعی و شرکت‌های ذیل وزارت نیرو از طریق تهاتر با سازمان مالیاتی یا انتشار اوراق توسط دولت سیزدهم بازپرداخت شده است.

رشد بی‌نظیر اقتصادی

با گذشت سه سال از آن ایام، بر اساس اعلام بانک جهانی با وجود اینکه تحریم های اقتصادی آمریکا علیه ایران در سه سال اخیر تشدید شده است، رشد اقتصادی ایران به ۵.۱ درصد رسیده است. همچنین بانک جهانی در گزارش خود ذکر کرده است که ارزش افزوده بخش نفت به دلیل موفقیت دولت سیزدهم در بازاریابی برای صادرات به ۱۷.۱ درصد رسیده است.برای فهم بهتر از کار بزرگی که دولت شهید رئیسی انجام داده است خوب است بدانیم که دولت دوازدهم با متوسط رشد اقتصادی صفر و یا ۱/۱  درصد، ضعیف ترین دولت پس از دوران دفاع مقدس از نظر شاخص رشد اقتصادی بوده است.

تورم تک رقمی در بازار مسکن

در حالی که طبق آمارهای منتشر شده سهم مسکن در سبد معیشتی خانوارهای ایرانی حدود ۵۰ درصد است، در خرداد ۱۴۰۰ تورم نقطه به نقطه بازار مسکن در شهر تهران، حدود ۵۷ درصد بود که فشار شدیدی به خانواده ایرانی متحمل می‌کرد اما با تلاش دولت سیزدهم، طبق آمار اعلامی بانک مرکزی این تورم تک رقمی شده و به نرخ ۹/۷ درصد رسیده است.

پایین‌ترین نابرابری اقتصادی در طول تاریخ اقتصاد ایران

طبق آمارهای بانک مرکزی‌ شاخص ضریب جینی در سال ۱۴۰۲ به کمترین رقم ۵۵ سال گذشته کاهش یافت و طبق اطلاعات مقدماتی بانک مرکزی، ضریب جینی ۰.۳۶۱۴ در سال ۱۴۰۲ پایین‌ترین ضریب جینی در اقتصاد کشور بوده است‌.‌

در خصوص نحوه توزیع درآمد بین دهک‌های مختلف عموماً از شاخص ضریب جینی استفاده می‌شود، ضریب جینی عددی بین صفر تا یک است. اگر ضریب جینی برابر با صفر باشد، به این معناست که توزیع درآمد یا ثروت کاملاً مساوی است و همه افراد درآمد یا ثروت یکسانی دارند اما در صورتی که ضریب جینی به یک نزدیک‌تر باشد، نشانگر نابرابری اقتصادی بیشتر است.

دولت سیزدهم با اعمال سیاستهای حمایتی از قشر مستضعف جامعه ، نظیر افزایش یارانه نقدی، افزایش دستمزد و اشتغال و اقدامات مشابه باعث شد تا نابرابری و فاصله طبقاتی در جامعه ایرانی کاهش یابد و ضریب جینی که در آخر دولت روحانی حدود ۴۰ درصد بود را کاهش دهد

کنترل تورم افسارگسیخته دولت روحانی توسط دولت سیزدهم

آمارهای بانک مرکزی نشان می‌دهد دولت روحانی پس از جنگ جهانی دوم، مسبب بزرگترین فاجعه تورمی کشور بوده است. بر‌اساس آمار بانک مرکزی، نرخ تورم در تیرماه ۱۴۰۰ در پایان دولت دوازدهم به ۵۷ درصد رسید که بالاترین نرخ تورم از سال ۱۳۲۲ بدین‌سو در اقتصاد ایران محسوب می‌شود. در اوایل دهه ۱۳۲۰ اقتصاد ایران به علت تبعات جنگ جهانی دوم بشدت آسیب دید و نرخ تورم به ۱۰۰ درصد هم رسید. پس از آن دوره، اقتصاد ایران هیچ‌گاه تورم بالای ۵۰ درصد به خود ندیده بود و در سال ۱۳۷۴ در دوره ریاست مرحوم رفسنجانی نرخ تورم به ۴۹.۵ درصد افزایش یافت.

یکی از اهداف دولت سیزدهم در ابتدای شروع به کار خود، مهار پایدار تورم بود که با تمرکز بر ایجاد ثبات در بازار پول و ارز تلاش کرد تا متغیرهای اقتصادکلان را به سمت کنترل پایدار تورم هدایت کند. مهار رشد نقدینگی و ایجاد ثبات در بازار ارز منجر به کاهش قابل ملاحظه تورم شد. همچنین دولت با اتخاذ سیاست‌های مالی غیرتورمی به همراه سیاست‌های پولی فعال تلاش کرد تورم را مهار کند و روند فزاینده نرخ تورم که در سه سال پایانی دولت روحانی شدت گرفته بود تداوم نیافت. بر‌اساس آمار بانک مرکزی، نرخ تورم از ۵۹.۲ درصد در شهریور ۱۴۰۰ با ۱۴.۲ واحد درصد کاهش به کانال ۴۵ درصد در فروردین ۱۴۰۳ رسید. همچنین بر‌اساس محاسبه مرکز آمار با برنامه‌های ضدتورمی دولت سیزدهم نرخ تورم نقطه به نقطه از ۵۵ درصد در فروردین ماه ۱۴۰۲ به ۳۰.۹ درصد در فروردین ۱۴۰۳ کاهش یافت. مجموعه اقدامات اقتصادی دولت سیزدهم در مسیر مهار تورم به همراه ثبات ارزی منجر به افت قابل توجه نرخ تورم تولیدکننده در سال ۱۴۰۲ شد. ثبات ارزی ایجاد شده به همراه مهار رشد نقدینگی منجر به کاهش نرخ تورم تولیدکننده از ۴۲.۴ درصد در اسفندماه ۱۴۰۱ به ۲۳.۸ درصد در فروردین ماه ۱۴۰۳ شد.

تلاش‌های مجاهدانه شهید رئیسی و دولت سیزدهم  در همه عرصه علی الخصوص عرصه اقتصادی، مورد تکریم ویژه رهبر انقلاب شده بود. ایشان پیش از شهادت رئیس جمهور شهید در ۸ شهریور سال گذشته و در دیدار با اعضای هئیت دولت فرمودند: «بنده در این سی‌وچند سال از همه‌ دولت‌ها با گرایش‌ها و توان‌های مختلف حمایت کردم. همه‌دولت‌ها مستحق این کمک همه‌جانبه هستند لکن در مورد این دولت علاوه‌ بر کمک، بنده با نگاه به این ‌۲ ساله تمجید هم می‌خواهم بکنم.»

ایشان پس از شهادت نیز صریح‌تر به دفاع از عملکرد دولت پرداختند و پیش از انتخابات دور اول ریاست جمهوری امسال فرمودند: «در کشور امکانات زیادی داریم که برخی طبیعی هست و برخی نیز بعد از انقلاب به مرور تولید شده است و برخی دولت‌ها از این ظرفیت واقعاً استفاده نکردند و برخی دولت‌ها استفاده کردند و برخی نیز خوب استفاده کردند و دولت سیزدهم خوب استفاده کرد و اگر دولت ادامه پیدا می‌کرد بسیاری از مشکلات اقتصادی کشور حل می‌شد.»

کابینه دولت سیزدهم حالا به پایان کار خود رسید درحالی که علاوه بر تقدیم دو شهید به انقلاب، با اقدامات مثبت خود در زمینه اقتصاد از خرابی‌های دولت روحانی کاست و اسب زین‌شده‌ای را به دولت بعد تحویل داد.