احیای هویت زن در فضای مجازی با دوره‌های «زیست دیجیتال بانوان» و «خانواده دیجیتال»

به گزارش پایگاه خبری 598، برنامه امروز دومین رویداد ملی «آرمان ما» شامل برگزاری جلسات آموزشی پیرامون مبحث زیست دیجیتال بانوان و خانواده دیجیتال بود. این دو پنل تخصصی در رویداد ملی آرمان ما طی هفت سرفصل شامل بازنمایی تصویر زن ایرانی در رسانه و فضای مجازی، سایبرفمنیسم، جایگاه زنان در فناوری‌های سایبر، اقتضائات زیست بومیان دیجیتال، تاثیر زیست دیجیتال بر خانواده، چالش‌های والدگری دیجیتال و تاثیر بلاگری بر وضعیت جمعیت مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفت و آموزش‌های تخصصی در هر حیطه به شرکت‌کنندگان ارائه شد.

ریحانه تاجیکی، مسئول این پنل تخصصی در دومین رویداد آرمان ما، به گفت‌وگو با خبرنگار سراج24 نشست و ضمن تشریح مقدمات جلسات مرتبط با این پنل‌ها گفت: در دومین رویداد ملی آرمان ما، مرکز بانوان سازمان فضای مجازی سراج دو پنل تخصصی متفاوت از هم دارد. البته این دو پنل در برخی موارد اشتراکاتی نیز با یکدیگر دارند. عنوان این دو پنل «زیست دیجیتال بانوان» و «خانواده دیجیتال» است. تمرکز اصلی پنل زیست دیجیتال بانوان به طور خاص بر صورت‌مسئله‌ی حوزه زنان است. در این پنل به دغدغه‌ها، اولویت‌ها، مشکلات و موضوعات مرتبط با حوزه زنان، که نیمی از جامعه ایرانی را تشکیل می‌دهند، پرداخته‌ایم. سرفصل‌هایی که برای اساتید تعریف شده و ایشان درباره آن صحبت می‌کنند، بر دغدغه‌های این قشر از جامعه متمرکز شده و سعی شده تا با یک صورت‌بندی جدید به تبیین و توصیف وضعیت میدانی و تغییرات اجتماعی حوزه زنان و ارائه‌ی راهکار برای آن پرداخته شود.
وی در ادامه اضافه کرد: ما در یک لایه به ابعاد انتزاعی و صورت‌بندی مسئله پرداختیم و در لایه بعدی به ارائه‌ی راهکار و راهبردهای کاربردی برای مخاطب اشاره کردیم تا مخاطبانی که از پنل استفاده می‌کند، بعد از آشنایی مقدماتی با سرفصل‌های کاربردی، بداند که برای هریک از این مسائل راهکاری نیز وجود دارد. ما در این پنل طی دو جلسه ابتدایی درخدمت خانم دکتر سیده فاطمه نعمتی بودیم که مسئولیت اندیشکده رسانه و جامعه را به عهده دارد و همچنین مدرس دانشگاه، پژوهشگر و جامعه‌شناس است. مسئولیت تدریس و ارائه‌ی سرفصل «بازنمایی تصویر زن ایرانی در رسانه و فضای مجازی» به عهده این استاد بود.

تاثیر رسانه بر تصویر زن ایرانی
مسئول پنل تخصصی زیست دیجیتال بانوان و خانواده دیجیتال توضیح داد: در این سرفصل تصویرسازی رسانه‌ها از زن ایرانی در اذهان عمومی بررسی شد و پاسخ این سوال که آیا زن به ابژه‌ای منفعل تبدیل شده یا عاملیت خود را حفظ کرده است، مورد تحلیل قرار گرفت. تاثیرات رسانه در این زمینه نیز واکاوی شد؛ به عبارتی اگر رسانه تصویر زن ایرانی را سورئال بازنمایی می‌کند و واقعیت میدان را به محاق می‌برد، اشکال از کجاست و چرا این اتفاق می‌افتد؟ آیا مسائلی که در رسانه‌ها به عنوان دغدغه‌های زنان اولویت داده می‌شود، در حقیقت مسئله اصلی آن‌هاست و مسائل و مشکلاتشان بازتاب داده می‌شود؟
وی به ادامه‌ی توضیحات خود پرداخت و ابراز داشت: امروز در فضای رسانه‌ای، تصویری از زنان در حوزه مدیریت بدن و جراحی‌های زیبایی بازنمایی شده است که هم وضعیت ایشان را به شخصه دچار مسئله می‌کند و هم در کنار آن در روابط زوجین و خانواده اثر منفی می‌گذارد. به نظر می‌رسد در رسانه‌های تصویری، ذهنیت و تصویر نادرستی در حال ساخته شدن برای زنان ایرانی است که هویت فردی و اجتماعی ایشان را دچار تغییر می‌کند. ما در جلسات آرمان ما سعی کردیم این مسائل را تشریح و راهکارهایی برای آن ارائه کنیم.

تعمیق در وارسی «فمنیسم» و «سایبرفمنیسم»
تاجیکی به دیگر سرفصل ارائه‌شده در این رویداد اشاره کرد و اظهار داشت: دو جلسه از پنل تخصصی توسط خانم سارا مهدی‌پور، پژوهشگر حوزه زن و خانواده، در سرفصل «سایبرفمنیسم» تدریس شد. تمرکز اصلی در این جلسات بر روی مباحث فمنیسم و سایبرفمنیسم بوده است. در جلسه اول این استاد به تشریح روایتی از تاریخچه وضعیت فمنیسم در اروپای غربی و آمریکا پرداخت و مکاتب و گرایش‌های آن را بررسی کرد و مختصری از سردمداران آن را معرفی کرد. نقد جریان فمنیسم بخش دیگری از این جلسات بود تا مشخص شود آیا ما صرفا با یک جریان آکادمیک مواجه هستیم یا این حرکت‌ها جزو جنبش‌های اجتماعی است؟
مسئول پنل تخصصی زیست دیجیتال بانوان و خانواده دیجیتال در ادامه خاطر نشان کرد: در دهه‌های اخیر به اصطلاحی مرتبط با این حوزه یعنی «سایبرفمنیسم» پرداخته می‌شود و ما در این رویداد به شرح و بسط معنای آن پرداختیم. ما همچنین این عبارت را در جامعه ایرانی و ارتباط آن با زنان در ایران بررسی کردیم. در یک بخش از صحبت‌های این استاد در جلسه دوم به تفسیر کتاب مانیفست سایبرگ اثر خانم دانا هاراوی پرداخته شد. خانم هاراوی در این کتاب به انسان سایبرگ و یک هویت جدیدی می‌پردازد. در این سرفصل همچنین به جنبش‌هایی که به صورت آنلاین برای مسائل مرتبط با زنان مطرح بوده، پرداخته شد.

زن و فناوری سایبر
وی درباره دیگر سرفصل‌های این رویداد بیان کرد: در دو جلسه پایانی پنل تخصصی زیست دیجیتال بانوان خانم فائزه نوروزی، پژوهشگر هوش مصنوعی و جنسیت، به تدریس پرداخت. موضوعی که در سرفصل «جایگاه زنان در فناوری‌های سایبر» توسط این استاد مطرح شد، به تکنولوژی‌های سایبر و به طور ویژه هوش مصنوعی پرداخته و در این دو جلسه لایه‌های عملکردی هوش مصنوعی بررسی شده است. به طور مثال فرایند ترجمه هنگام استفاده از گوگل ترنسلیت، توسط هوش مصنوعی اتفاق می‌افتد؛ آیا این هوش مصنوعی از خود دارای دانش و بینشی بوده است؟ قطعا خیر. هوش مصنوعی در دنیا توسط ابرداده‌ها آموزش داده می‌شود و اگر آن ابرداده‌ها دچار سوگیری باشند، کل روند تحلیل و بررسی هوش مصنوعی دچار اختلال می‌شود. خانم نوروزی در مبحث خود به برخی از این مصادیق اشاره کرد.
تاجیکی ادامه داد: در جلسات آموزشی این سرفصل به مبحث اخلاق مراقبت و پارامترهایی که در طراحی تکنولوژی و حوزه سایبر دارای اهمیت است و باعث می‌شود که فضای زیست فردی و اجتماعی زنان در جهان امروز و آینده دست‌خوش تغییرات مثبتی شود و بخشی از مشکلاتی که امروز داریم برطرف گردد، نیز اشاره شده است.

نسل جدید و دنیای دیجیتال
وی در تشریح دومین پنل تخصصی این رویداد با عنوان «خانواده دیجیتال» مطرح کرد: در پنل دوم ما در یک قسمت به اقتضائات زیستِ بومیان دیجیتال و جلسه بعدی به تاثیرات زیست دیجیتال بر روابط بین فردی خانواده‌ها پرداختیم. در جلسه اول مسائلی چون ویژگی‌های شخصیتی و کنشگری آنلاین این نسل، رفتار آن‌ها در شبکه‌های اجتماعی و نحوه‌ی تعاملشان با خانواده را مورد بررسی قرار دادیم و راهکارهایی را برای مدیریت مصرف این نسل در اختیار خانواده‌ها قرار دادیم. این سرفصل توسط خانم دکتر فهیمه زارع؛ مدرس دانشگاه و پژوهشگر و از اعضای هیئت علمی پژوهشکده زن و خانواده تدریس شد.

خانواده‌ها و تربیت رسانه‌ای فرزندان
مسئول پنل تخصصی زیست دیجیتال بانوان و خانواده دیجیتال به توضیح مباحث مطرح‌شده در دومین سرفصل این پنل پرداخت و بیان کرد: سرفصل دوم این پنل با عنوان «چالش‌های والدگری دیجیتال» توسط خانم دکتر لیلا وصالی، مدیرعامل انجمن سواد رسانه‌ای ایران و مدرس دانشگاه ارائه شد. در این سرفصل به چالش‌های خانواده‌ها در تربیت رسانه‌ای فرزندان‌شان پرداخته و با بررسی مقالات و پژوهش‌های علمی در زیست بوم ایران به این نکته پرداختیم که آگاهی و آموزش خانواده‌ها در کاهش آسیب‌ها و تنش‌های معمول در تربیت فرزند نوجوان و جوان در خانواده‌ها تا چه حد موثر بوده و می‌تواند از بسیاری مشکلات جلوگیری کند و همچنین یک سری راهکارها ارائه دادیم.
تاجیکی در پایان ضمن تشریح موارد ارائه‌شده در سرفصل سوم پنل تخصصی خانواده دیجیتال در دومین رویداد ملی آرمان ما، نسبت به اهمیت الگوسازی از چهره‌های شاخص در ارزش‌ها و فرهنگ ایرانی اسلامی تاکید کرد و توضیح داد: در سرفصل سوم با عنوان «تاثیر بلاگری بر وضعیت جمعیت»، خانم دکتر معصومه نصیری؛ مدرس سواد رسانه‎ای از اثرات ذهنیت‌سازی در فضای مجازی که رفتار کاربران و مصرف‌کنندگان را تحت تاثیر قرار می‌دهد و نظام مطلوبیت آن‌ها را تغییر می‌دهد، صحبت کردند. همینطور به این موضوع اشاره کردند که کاربران در اثر رفتارها و سبک زندگی برخی افراد تاثیرگذار در شبکه‌های اجتماعی، حتی در بحث فرزندآوری و تعداد فرزندان دچار شائبه می‌شوند و بعضا به جای آن به نگهداری حیوانات خانگی روی می‌آورند و افرادی را الگوی خود قرار می‌دهند که نمی‌توانند در این جایگاه قرار گیرند. ما در سنت و فضای فرهنگی‌مان الگوهایی داریم که به فضای زندگی واقعی خود نزدیک‌تر است و نباید در الگوسازی از این موارد کوتاهی کنیم. در کنار این موارد به تکنیک اکثریت سازی توسط این افراد در شبکه‌های اجتماعی پرداختیم که این حس را برای کاربر ایجاد می‌کند که همه جامعه با این تفکرات و الگوها همراه هستند که این خلاف واقعیت است.
 
دومین رویداد ملی «آرمان ما» از سیزدهم الی هجدهم مرداد ماه ۱۴۰۳ در یازده پنل تخصصی شامل ۳۹ سرفصل با حضور اساتید دانشگاه و کارشناسان فضای مجازی به همت سازمان فضای مجازی سراج برگزار می‌شود. علاقه‌مندان به شرکت در این رویداد می‌توانند از طریق ثبت‌نام در jaryan.app اقدام نمایند. گفتنی است پیش از این مقرر بود رویداد آرمان ما از تاریخ ششم الی سیزدهم مرداد ماه برگزار گردد که به علت استقبال گسترده از آن مهلت ثبت‌نام تمدید شد.