هوش مصنوعی می‌تواند کنشگری در فضای مجازی را بهبود بخشد

 برنامه‌ی امروز دومین رویداد ملی «آرمان ما» شامل برگزاری جلسات آموزشی پیرامون مبحث هوش مصنوعی بود. هوش مصنوعی در این رویداد طی شش سرفصل شامل کاربردهای هوش مصنوعی در پژوهش، مونتاژ تصویر با ابزار هوش مصنوعی نرم‌افزار پریمیر، مونتاژ صدا با ابزارهای هوش مصنوعی نرم‌افزار پریمیر، تولید انیمیشن با استفاده از وبگاه متن باز، تولید فیلم و عکس با استفاده از وبگاه متن باز و برنامه‌نویسی با استفاده از هوش مصنوعی مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفت و آموزش‌های تخصصی در هر حیطه به شرکت‌کنندگان ارائه شد.

سید سجاد شریعتی، مسئول پنل تخصصی هوش مصنوعی در این رویداد، در گفت‌وگو با خبرنگار سراج24 به تشریح فعالیت‌ها و برنامه‌های ارائه‌شده در این مبحث پرداخت و گفت: دغدغه‌ی ما در پرداختن به موضوع هوش مصنوعی، که عنوان تخصصی پنل است، این بود که ما بتوانیم به فهمی از ابزارهای هوشمند دست پیدا کنیم که از طرفی نیز در فضای مجازی در حال گسترش هستند. تا پیش از اینکه ما با ابزارهای هوش مصنوعی مواجه و با آن‌ها آشنا شویم، این حیطه از فناوری برای عموم مردم یک علم نظری و حتی زمینه‌ای علمی-تخیلی بود که اغلب خودشان نمی‌توانستند از آن استفاده کنند و دانش ایشان در این سطح بود که صرفا بدانند هوش مصنوعی چیست و به چه سمتی می‌رود. همچنین ایشان نمی‌توانستند در زندگی روزمره از آن استفاده عملی داشته باشند.

وی ادامه داد: از زمانی که ابزارهای هوش مصنوعی وارد عرصه‌های مختلف شده‌اند و کم‌کم با آن‌ها آشنا شده‌ایم، رویکردها تغییر کرده است و رفته‌رفته به سمت جهان و دوره‌ای در حرکتیم که بسیاری از مهارت‌ها و تخصص‌ها بدون استفاده از هوش مصنوعی ابتر و ناقص رها خواهد شد. در واقع برای به‌روزشدن در تخصص‌های مختلف نیاز است تا با این ابزارها آشنا شویم تا بتوانیم از آن‌ها استفاده کنیم. هرچقدر این آشنایی و تسلط بر حوزه هوش مصنوعی عمیق‌تر باشد، ما در مهارت خود و کاری که می‌خواهیم انجام دهیم، موفق‌تر خواهیم بود.

این کارشناس یکی از دغدغه‌های پیش‌روی استادان در این حوزه را مطرح کرد و توضیح داد: یکی از مسئله‌هایی که امروز با آن مواجه هستیم این است که مردم زیاد با ابزارهای هوشمند آشنا نشده‌اند و اکثریت گمان می‌کنند که کلیت هوش مصنوعی محصول شرکت Open AI است که با نام Chat GPT معرف حضور قرار گرفته و آن را با این نام می‌شناسند. ما در دوره‌ی «آرمان ما» به ویژه در اولین دوره که سال گذشته برگزار شد، تلاش کردیم تا مخاطب با گستره‌ی این فناوری آشنا شود و بداند که این حیطه وسیع‌تر از آن است که امروز در میان عموم مردم جا افتاده است.

وی افزود: طی گذر زمان، بر وسعت ابزارهای هوشمند اضافه خواهد شد و این یک فرصتی در اختیار مخاطبان ما است تا در گام اول به این شناخت از خود برسند و بدانند که مایل هستند چه کاری انجام دهند و سپس تشخیص دهند که آن ابزاری که برای کارشان نیاز و مناسب است، چیست و خود را محدود به چند ابزار معروف که در حقیقت کارایی خاصی هم برایشان ندارد، نکنند. این تلاش را ما در اولین رویداد آرمان ما انجام دادیم و همچنان نیز آن را دنبال کرده‌ایم.

دوره‌ای برای همه، بدون نیاز به تخصص

مسئول پنل تخصصی هوش مصنوعی در دومین رویداد ملی آرمان ما درباره‌ی جامعه‌ی مخاطب خود بیان کرد: جامعه‌ی مخاطب پنل تخصصی هوش مصنوعی در «آرمان ما» شامل افرادی معمولی بود که یا پژوهشگر و دانشجو است یا کاربر فضای مجازی در حوزه‌های مختلف کسب‌وکار، اقتصاد و فرهنگ است. در آموزش تخصصی هوش مصنوعی که طی رویداد ملی آرمان ما برگزار شد، نیاز نبود که افراد تخصص خاصی داشته باشند؛ البته که عمده‌ی افراد شرکت‌کننده حداقل اطلاعات را در این زمینه دارا و از فناوری‌های رایج در فضای مجازی مطلع بودند.

وی در ادامه اظهار داشت: ما تلاش کردیم با در نظر گرفتن این گروه از مخاطبان و با هدف اضافه کردن دانش به ایشان، وارد مباحث شویم. در دومین دوره آرمان ما نگاهمان همان امتداد رویکرد در رویداد سال گذشته است و وسعت آن را گسترش ندادیم؛ بلکه هدف ما این بود که به مباحث عمق بیشتری دهیم. در واقع در دومین رویداد آرمان ما نگاه مفصل‌تر و جامع‌تری به مباحث اولین رویداد آرمان ما داشتیم و مخاطبان با مفاهیم عمیق‌تر با جزئیات بیشتر مواجه بودند تا امکان بهره‌مندی از امکانات این فناوری برای کسانی که به آن نیاز دارند بیشتر از قبل فراهم باشد. این رویکرد منجر شد تا افراد بتوانند استفاده عملی از این فناوری داشته باشند و ما هم خواستار همین بودیم که به بیان صرف مفاهیم نظری بسنده نکنیم و بتوانیم این مسیر را به سمت استفاده کاربردی مخاطب از هوش مصنوعی هدایت کنیم.

هوش مصنوعی؛ فناوری در بند پژوهشگران

شریعتی به تشریح اولین سرفصل پنل تخصصی هوش مصنوعی پرداخت و گفت: پنل «هوش مصنوعی» در دومین رویداد ملی آرمان ما مشتمل بر شش جلسه آموزشی بود که در ادامه به هریک از موضوعات خواهیم پرداخت. جلسه اول این پنل تخصصی، با عنوان «هوش مصنوعی و پژوهش» برگزار شد که مدرس این بخش، استاد محمد حائری شیرازی، استاد حوزه و دانشگاه و پژوهشگر حوزه علوم قرآن و حدیث، بود. در اولین رویداد ملی آرمان ما هم همین موضوع با استاد حائری شیرازی برگزار و ارائه شد. در رویداد دوم مباحث تعمیق داده شد و سعی بر آن بود که ابعاد جدیدی از مسئله پژوهش را که می‌توان با ابزارهای هوش مصنوعی به آن پرداخت برای مخاطب شرح و بسط دهیم.

وی افزود: مباحث مطرح شده در سرفصل هوش مصنوعی و پژوهش از چند جنبه حائز اهمیت است. اول اینکه این ابزارها به خصوص مواردی که مختص پژوهش است، به گونه‌ای طراحی شده‌اند تا در زمان و انرژی پژوهشگر صرفه‌جویی شود و کارآیی بیشتری برای ایشان داشته باشد. استفاده از این ابزارها، امروز کاری را که برای افراد سخت بود، آسان کرده است. دوم اینکه شامل این است که ما می‌توانیم پژوهش خود را با ابزار هوشمند جهت‌دهی و بر کیفیت این پژوهش اضافه کنیم. این افزایش کیفیت از طریق پیداکردن بیشتر منابع و پیشنهادهای مختلفی که این ابزارها به ما می‌دهند محقق خواهد شد و رویکرد و نگرش اتخاذشده برای پژوهشی که قصد انجام آن را داریم، جهت‌دهی خواهد کرد.

این کارشناس همچنین خاطر نشان کرد: موردی که اهمیت دارد و عمدتا به آن توجه نمی‌شود، این است که ما وقتی می‌خواهیم از ابزارهای هوشمند در حوزه پژوهش استفاده کنیم، توجه داشته باشیم که گرفتار انتحال یا دزدی ادبی و علمی نشویم. برای دچارنشدن به این مشکل لازم است تا به سطح خوبی از شناخت رسیده باشیم. تصور کنید فردی قصد دارد از ابزارهای هوش مصنوعی در پژوهش استفاده کند، در اینجا پژوهشگر باید بداند که آیا می‌تواند از آن متن به طور مستقیم در پژوهش خود استفاده کند یا خیر. در بخش دیگر اگر منبعی به پژوهشگر معرفی کرد، آیا او می‌تواند به طور کامل بر آن تکیه کند یا باید درباره همان موارد معرفی‌شده نیز بررسی به عمل آورد تا صحت آن مورد سنجش قرار گیرد و خطاهای آن ابزار شناسایی گردد.

دستیار خوب اما نه کامل برای طراحان و ویدیوسازان

شریعتی سرفصل دیگر این دوره را تصریح کرد: سرفصل بعدی به بحث ساخت تصویر و ویدئو از طریق سایت‌های منبع باز (Open Source) می‌پردازد که به علت مفصل بودن مباحث در این سرفصل، ما عناوین آموزشی را در دو جلسه ارائه کردیم. مدرس این دوره، آقای محمدرضا رضایی بود که خود انیماتور و موشن‌گرافیست است.

وی اظهار داشت: مباحث ما در این بخش به این دلیل به سمت تصویر متحرک یا ثابت پیش رفته است که فضای مجازی اساسا یک فضای تصویرمحور است و کنشگری موفق در این بستر نیازمند آن است که بتوانیم از تصاویر به درستی و خوب و بهینه استفاده کنیم و دستمان در بهره از آن‌ها باز باشد. بنابراین در این دوره بر روش‌های مختلف بهره‌گرفتن از تصاویر تمرکز داشتیم.

مسئول پنل تخصصی هوش مصنوعی همچنین افزود: نکته‌ی دیگری که در این سرفصل مطرح بود، آشنا کردن مخاطب با پدیده منبع باز (Open Source) بود تا مخاطب بتواند خود در انباشت تجربه و دانشی که در وب‌گاه‌ها وجود دارد، سهم داشته باشد و این برای مخاطبانی که نگاه تخصصی‌تر به مطالب دارد نیز می‌تواند مفید باشد. ما حدود کاری که می‌توانستیم با ابزارهای هوش مصنوعی در حوزه‌ی تصویر و ویدیو انجام دهیم، تا سطح زیادی روشن کردیم. به طور مثال نباید این گمان را داشته باشیم که ما می‌توانیم الآن با استفاده از ابزارهای هوش مصنوعی موجود یک ویدیو کامل برای خود بسازیم. ابعاد این موضوع که ساخت ویدیو با هوش مصنوعی به آن سادگی‌ها که در فضای مجازی مرسوم گشته و جا افتاده، نیست و پیچیدگی‌هایی دارد.

این کارشناس یادآور شد: البته در این حوزه هرچه پیش می‌رویم با انواع ابزارهای هوش مصنوعی که رابط کاربری بهتر و توان بهبودیافته در ارائه‌ی خروجی‌های باکیفیت‌تر دارند نیز مواجه می‌شویم. ما از اینکه به نقطه برسیم که انتظار ویدیوهای کامل‌تر و کم‌نقص‌تر از هوش مصنوعی داشته باشیم، ناامید نیستیم و الآن هم نمی‌توان گفت که ابزارهای دقیق در دسترس نیست؛ بلکه در حال حاضر نیز این ابزارهای هوشمند وجود دارند اما در دسترس عموم کاربران نیست. این موارد که مطرح شد نیز در طی این دوره مفصل مورد بحث و بررسی قرار گرفت.

هوش مصنوعی به کمک مونتاژ در تدوین آمده است

شریعتی دیگر جلسات این پنل را تشریح کرد و گفت: در جلسات چهارم و پنجم پنل تخصصی هوش مصنوعی، مبحث مونتاژ صدا و تصویر با ابزار هوشمند نرم افزار پریمیر مطرح شد که جناب آقای علی طالقانی به عنوان مدرس این جلسات حاضر شد. آقای طالقانی خود تدوینگر و بر این حیطه از آموزش به شکل تخصصی، مسلط است و به همین منظور مسئولیت آموزش در این جلسات را به عهده گرفتند.

مسئول پنل تخصصی هوش مصنوعی در ادامه توضیح داد: در این بخش و باتوجه به عنوان جلسات، تمرکز ما بر تصویر بود و از صوت نیز برای سوار کردن بر محتوای تصویری استفاده کردیم. مسئله مونتاژ بسیار با اهمیت است؛ چراکه ما در فضای مجازی عمدتا با کمبود توجه و تمرکز مخاطبان مواجه هستیم و برای اینکه بتوانیم توجه مخاطب را جلب کنیم، نیاز داریم که قطعات فیلم‌ها را به خوبی و با دقت و سلیقه‌ی خوب انتخاب و سپس مونتاژ کنیم. اگر گروه نخبگانی فضای مجازی را کنار بگذاریم معمولا مخاطبان در فضای مجازی حوصله‌ی مطالب طولانی و بلند را ندارند. به همین منظور و برای اثرگذاری مطلوب بر مخاطبان، مونتاژ اهمیت پیدا می‌کند تا کنشگری خوب در این بستر شکل بگیرد.

دیگر لازم نیست یک برنامه‌نویس همه‌چیزدان باشید!

شریعتی به مباحث مطرح‌شده در آخرین سرفصل پنل هوش مصنوعی اشاره کرد و اظهار داشت: کلاس آخر ما در نهایت شامل مبحث برنامه‌نویسی با هوش مصنوعی بود که آقای احمد استیری به عنوان کارشناس تکنولوژی نرم‌افزار به عنوان استاد این بخش، آموزش‌های لازم به شرکت‌کنندگان مطرح شد.

وی افزود: آموزش‌های این حوزه بر بستر ابزار هوشمند یو دات کام ارائه گشت و سعی استاد در این بخش بر آن بود که توضیح دهد شرکت‌کنندگان می‌توانند بدون تسلط بر نوع خاصی از زبان برنامه‌نویسی، می‌توانند در حوزه‌های طراحی و بازطراحی سایت و برنامه‌های کاربردی ورود کنند. البته لازم به ذکر است که در این مبحث نیز مانند سرفصل تولیدمحتوای تصویری با هوش مصنوعی، نمی‌توان خروجی کاملا دقیقی از آن‌چه مد نظر افراد است، داشت اما رسیدن به این سطح هم دور از دسترس نیست و همچنین در این سطح که به این ابزارها دسترسی داریم نیز بسیار برای ما قابل استفاده خواهد بود.

این کارشناس همچنین خاطر نشان کرد: در بخشی از این سرفصل، استاد استیری به شرکت‌کنندگان این اعتماد به نفس را القا کرد تا بتوانند بدون ترس با این فضا مواجه شوند و با اطمینان خاطر از این ابزار استفاده کنند. همچنین برخی اصطلاحات ناآشنا برای مخاطبان شرح و وصف گردید تا آن پیچیدگی موجود برای شرکت‌کنندگان به حداقل برسد.

برای ورود به عرصه هوش مصنوعی باید ترس را کنار گذاشت

شریعتی یکی از لازمه‌های شروع دوره‌های هوش مصنوعی را کنار گذاشتن ترس از مواجه شدن با این فناوری عنوان کرد و تاکید داشت: یکی از اهداف و دغدغه‌های ما در پنل هوش مصنوعی همین بود که بتوانیم اعتماد به نفس شرکت‌کنندگان را احیا کنیم و به آنان نشان دهیم که اگر خود به این مبحث ورود کنند و تعامل کافی با ابزارها را داشته باشند، می‌توانند نتایج خوبی از آن به دست آورند و در تخصص و حوزه‌های علاقه‌مندی خودشان به کار آید و کمکی برای آن‌ها در فضای مجازی و ایجاد کنشگری موثر باشد.