از بی‌اعتنایی دولت روحانی به برنامه توسعه تا سقوط رشد اقتصادی

به گزارش پایگاه خبری 598، این روزنامه اصلاح‌طلب، اخیرا متنی را تحت عنوان «ردیه‌ای بر 5 ادعای گمراه‌کننده» منتشر کرد و نوشت: «درباره ادعای معدل رشد اقتصادی هفت دهم درصدی در دولت روحانی، باید گفت از سال 1392 تا سال 1399 فقط در دو سال 97 و 98 اقتصاد ایران با رشد منفی روبه‌رو شد. دلیل آن هم روشن است. ظهور فردی مانند ترامپ و خروج او از توافق برجام و اعمال شدیدترین شوک تحریمی به بدنه اقتصاد ایران که در حال بازسازی بود. ضمن اینکه میانگین رشد این هشت سال اصلا و ابدا 7دهم درصد نبود. ادعای دوم، این است که تورم در دولت روحانی به 60درصد رسید. مرکز آمار ایران می‌گوید نرخ تورم 12ماهه پس از روی کار آمدن رئیسی نه‌تنها کاهش پیدا نکرده، بلکه در مقاطعی از ماه‌های پایانی دولت روحانی بیشتر بوده است. ضمن اینکه نرخ تورم به روایت این مرکز نیز در سال پایانی دولت روحانی 45.7درصد بوده نه 60درصد. 

ادعای سوم این است که فقط 30درصد برنامه ششم توسعه اجرا شد. این ادعایی است که هم سعید جلیلی و هم مصطفی پورمحمدی به آن اشاره کرده‌اند. به نظر می‌رسد که مبنای این ادعا، گزارش دیوان محاسبات باشد که در تیر 1401 منتشر شد و نشان می‌داد که فقط 30درصد احکام برنامه ششم توسعه اجرائی شده است. البته عدد درصد اجرای احکام برنامه ششم در اظهارات مسئولان دولتی و مجلس متفاوت است. به طور مثال بابک نگاهداری رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس در مردادماه 1402 گفته بود که «وقتی میزان تحقق برنامه ششم و قبلی‌ها را بررسی کنیم میزان تحقق نسبی برنامه‌ها حدودا 38درصد و تحقق کامل برنامه‌ها 9درصد است.» همین آقای نگاهداری در خرداد یک سال پیش از این تاریخ نیز گفته بود که 35درصد از احکام برنامه توسعه اجرائی شده است. آقای نگاهداری در خرداد 1402 بار دیگر عدد را تغییر داده و این‌بار گفته که 30درصد از برنامه‌های توسعه‌ای اجرا شده است».

درباره تحلیل روزنامه اعتماد گفتنی است:

1) عدد رشد اقتصادی ششم دهم درصد، حاصل جمع ارقام رشد سال‌های 1392 تا 1400 و تقسیم بر هشت سال دولت روحانی است و تردیدی درباره آن وجود ندارد. تعطیلی هشت‌هزار کارخانه و خالی شدن خزانه ارزی و ریالی به نحوی که دولت وقت عنوان می‌کرد قادر به پرداخت حقوق کارکنان و واردات واکسن نیست و حذف بی‌سروصدای ارز دولتی 20 قلم کالا از مجموع 24 قلم کالا و انباشت 1500هزار میلیارد تومان بدهی و... هم نشانه‌های گوناگونی از این رکود به جای رشد اقتصادی است.

2) نرخ تورم 60درصد، نرخ تورم نقطه به نقطه در شهریور 1400 است که در این اواخر به حدود 35درصد رسیده است.

3) در موضوع عدم اجرای برنامه بودجه از سوی دولت روحانی، استنادات خود روزنامه اعتماد اذعان دارد که طبق برآوردها 62 تا 70درصد برنامه اجرا نشده است و این یعنی از هر سه بند، دو بند به اجرا درنیامده است.

یادآور می‌شود بنابر گزارش اول تیرماه معاون دیوان محاسبات، فقط 30درصد برنامه ششم توسط دولت قبل اجرائی شد. بنابر گزارش معاونت فنی و حسابرسی دیوان محاسبات، متوسط رشد در سال‌های اجرای برنامه، تنها ۷۶صدم درصد بوده است. سعید بیت عفری گزارش ارزیابی عملکرد قانون برنامه ششم توسعه را قرائت کرد که در آن گزارش آمده بود: دیوان محاسبات این گزارش را در راستای وظایف ذاتی خود و به‌منظور پاسداری از بیت‌المال با بررسی کل ۵۲۰ بند و تبصره احکام برنامه ششم توسعه، تهیه کرده است.‌ بر اساس آن ۳۰درصد احکام برنامه ششم محقق شده و انحراف در برخی شاخص‌های تدوین‌شده در برنامه ششم مشهود است. یافته‌های دیوان محاسبات نشان می‌دهد علی‌رغم اینکه در قانون برنامه ششم توسعه دستیابی به متوسط رشد سالانه ۸درصد هدف‌گذاری شده بود، اما متوسط رشد در سال‌های اجرای برنامه، تنها ۷۶صدم درصد بوده است. همچنین در قانون برنامه ششم توسعه در ۷۹ بند، دولت و دستگاه‌های اجرائی ملزم به تدوین و تصویب مقررات (آیین‌نامه، دستورالعمل، سند و...) جهت اجرای مفاد احکام شده‌اند که ۲درصد از مقررات دارای فرصت زمانی، در موعد مقرر تصویب شده‌اند و نهایتا، تا پایان سال ۱۴۰۰ (پس از روی کار آمدن آقای رئیسی در مرداد 1400) تعداد ۶۰ فقره از مقررات مذکور تهیه و تصویب شده است.