رویارویی اقتصادی ایران و آمریکا

مهر، این روزها مقامات کشور هند میزان دو هیئت ویژه از کشورهای ایران و آمریکا هستند و همین موضوع موجب رویایی مقامات اقتصادی ایران و آمریکا در این کشور آسیایی شده است. نخستین بار مقامات اقتصادی ایران و آمریکا در زمستان سال گذشته با دو ماموریت ویژه ارزی در امارات متحده عربی رویارو شده بودند.

ماموریت آمریکایی‌ها، وادار کردن هندی‌ها به پشتیبانی از تحریمهای اقتصادی آمریکا علیه ایران به خصوص تحریم نفتی است و مسئولان بخش خصوصی ایران هم در پی تحکیم و گسترش روابط اقتصادی تهران - دهلی نو هستند.

حتی از دهلی نو خبر می‌رسد یحیی آل اسحاق رئیس اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران دیدارهای خود را به نحوی تنظیم کرده است که در دام‌های سیاسی آین روزهای آمریکایی‌ها گرفتار نشوند.

جزئیات مذاکراتی اقتصادی ایرانی‌ها در هند

در همین حال، بعدازظهر روز گذشته (دوشنبه) در ادامه دیدارها و برنامه های هیئت تجاری ایرانی در دهلی نو، مسئولان اتاق تهران مهمان "راهول خولار" قائم مقام وزارت بازرگانی هند بودند. در این دیدار دبیرکل و معاون امور بین الملل اتاق تهران و کاردار سفارت ایران در دهلی نیز یحیی آل اسحاق را همراهی می کردند؛ دیداری که در آن سعی شد تا مشکلات پیش روی دو فعالان اقتصادی دو کشور مطرح و برای آن چاره جویی شود.

در حالی که فعالان اقتصادی حاضر در هیئت تجاری ایرانی در دهلی نو پس از مذاکرات طولانی صبح که تا ساعت 14  طول کشیده بود، استراحت کوتاه مدتی داشتند تا به نشست بعدی بروند . یحیی آل اسحاق به همراه محمدمهدی راسخ، محمدرضا بختیاری و محسن پاک پرور به ساختمان وزارت بازرگانی رفتند تا مذاکرات را در سطح مقامات ارشد دولتی هند ادامه دهند.

در این نشست طرفین به طور مشخص به طرح مشکلاتی پرداختند که در برابر توسعه مراودات دو کشور برای بازرگانان ایرانی و هندی وجود دارد. حاضرین در این دیدار به ویژه "راهول خولار" قول دادند تا در حد توان با کاستن از بروکراسی های اداری و حذف مقررات دست و پا گیر زمینه را برای حضور قوی تر و پربارتر فعالان اقتصادی فراهم کنند.

باید یک مرحله جلوتر برویم

در ابتدا میزبان این نشست به تعداد هیئت‌های تجاری هندی که در چندماه گذشته به ایران سفر کرده اند، اشاره و اعلام کرد که هنوز هم برنامه هایی برای اعزام هیئت تجاری به دستش می رسد. خولار با طرح این مساله اصلی که ایران و هند باید یک گام اساسی به جلو بردارند گفته هایش را به سه نکته اصلی اختصاص داد.

ایران تامین کننده انرژی هند است

قائم مقام وزارت بازرگانی هند در اولین نکته سخنانش به مساله تامین انرژی از ایران وارد شد. خولار گفت: مام کشورها در دنیا به انرژی نیاز دارند و ما هم باید انرژی مورد نیاز خود را تامین کنیم و ایران تامین کننده انرژی ماست. قائم مقام وزارت بازرگانی هند افزود: ما انرژی می خواهیم و پول آن را هم به هر صورت می پردازیم. ما انرژی مجانی نمی خواهیم.

راهول خولار در دومین نکته سخنانش به رفت و آمدهای هیئت تجاری هندی به شهرهای مختلف ایران برای شناسایی ظرفیت‌های تجاری اشاره کرد و گفت: من معتقدم که باید جلوتر برویم.هیئت‌های ما به تهران، تبریز و اصفهان سفر کرده ‌ند و حالا باید یک گام دیگر برداریم. باید ببینیم برای این گام به جلو چه کارهای لازم است انجام دهیم.

صادرات هند به ایران ربطی به تحریمها ندارد

خولار اما سومین نکته در گفتهای خود را به موضوع کالاهای مبادلاتی بین ایران و هند اختصاص و عدم محدودیت برای صادرات آنها را عنوان کرد. این مقام ارشد بازرگانی هند گفت: صادرات هند به ایران شامل دارو و مواد غذایی است که حتی اگر به تحریمها هم توجه داشته باشیم، این کالاها در لیست تحریم نیست. ما می توانیم در این کالاها تمام نیازهای ایران را تامین کنیم تا دیگر لازم نباشد ایران از اروپا و استرالیا چنین کالاهایی وارد کند.

مبادله با روپیه و ریال انجام شود

رئیس اتاق بازرگانی تهران نیز سخنان خود را با تاکید بر پیشینه کهن روابط تجاری دو ملت آغاز کرد و استراتژی روابط خارجی ایران را بر پایه توسعه روابط اقتصادی با کشورهای منطقه به ویژه هند توصیف کرد. یحیی آل اسحاق ایران و هند را در حال رشد و در آستانه یک جهش خواند و گفت: چه بخش خصوصی و چه بخش دولتی ایران هیچ محدودیتی برای ارتباط با هند ندارند و ما برای گسترش روابط اقتصادی با هند تمام حوزه ها از نفت و گاز و پتروشیمی گرفته تا پروژه های عمرانی، راه آهن و بنادر، کشاورزی و صنایع غذایی...را مدنظر داریم و می توانیم با یکدیگر کار یا سرمایه گذاری مشترک داشته باشیم.

آل اسحاق همچنین به بررسی های انجام شده توسط دبیرکل اتاق تهران در مورد صد قلم کالای صادراتی هند به جهان و یکصد قلم کالای وارداتی ایران از هند اشاره کرد و از ظرفیتهای خالی زیادی سخن گفت که می تواند در یک رقابت شفاف توسط هند جایگزین شود.

وی از میزان 200 تا 300 میلیارد دلاری سرمایه گذاری مورد نیاز در بخش نفت و گاز ایران خبر داد که می تواند فرصت خوبی برای سرمایه گذاری شرکت های بزرگ هندی باشد.

آل اسحاق همچنین همکاری در کشورهای سوم را نیز از راههای مهم گسترش فعالیتهای اقتصادی مشترک دو کشور خواند و به افغانستان و عراق به عنوان دو بازار مهم و بزرگ اشاره کرد.

اما سرپرست هیئت تجاری ایرانی در هند به مشکلات موجود در برابر فعالان اقتصادی نیز پرداخت و مساله مراودات بانکی را اصلی ترین آنها برشمرد.آ ل اسحاق از انحصار ارائه خدمات بانکی به بازرگانان ایرانی توسط یوکو بانک (UCO Bank)در هند انتقاد کرد و خواستار گسترش این خدمات و ارائه آن توسط دیگر بانکهای هندی شد.

وی با توجه به حضور مدیران سه بانک خصوصی ایرانی در هیئت تجاری، زمان فعلی را فرصت مناسبی برای پرداختن به این موضوع دانست. رئیس اتاق تهران همچنین از تقاضای عجیب برخی بانک ای هندی در زمان گشایش ال سی از طریق بانکهای ایرانی برای تایید آن از طرف بانک مرکزی گلایه کرد و گفت: بانکهای ایرانی نمی توانند چنین چیزی را بپذیرند؛ آن هم در دورانی که ما همیشه منابع ارزی زیادی در هند داریم.

رئیس اتاق تهران بروکراسی طولانی در هند را از دیگر مشکلات پیش رو برشمرد و گفت: مثلا یکی از شرکتهای ایرانی در هند برنده یک مناقصه شده اما نمی تواند شرکتش را به ثبت برساند. همچنین بحث تعرفه های ترجیحی و مالیات مضاعف مدت هاست که به نتیجه نرسیده است.

آل اسحاق امضای چند توافقنامه را چاره کار دانست و به عنوان یک پیشنهاد افزود: مسئولان هند می توانند همان کاری را که در بریکس (BRICS) انجام داده برای روپیه و ریال هم انجام دهند.

وی، اقتصاد هند و ایران را مکمل یکدیگر خواند و بر این نکته تاکید کرد که ایران به هند نگاه دراز مدت دارد.

در ادامه راهول خولار پس از سخنان آل اسحاق  با تایید نظرات او مبنی بر وجود فرصتهای دوجانبه و مکمل بودن اقتصاد دو کشور ابراز علاقه کرد تا شرکتهای بزرگ ایرانی در حوزه پتروشیمی در هند سرمایه گذاری کنند. خولارهمچنین با پذیرش مشکلات مربوط به بروکراسی های پیچیده قول داد تلاش بیشتری در این زمینه داشته باشد. وی مساله مربوط به بانک ها را نیز قابل حل دانست و گفت: وقتی موانع موجود برطرف شود و بانک هندی و بانکهای ایرانی به راه حل درستی دست پیدا کنند این خدمات قابل گسترش به دیگر بانک های هندی نیز خواهد بود.

قائم مقام وزارت بازرگانی هند با تاکید مجدد براینکه مساله اصلی در روابط ایران و هند به پیش بردن و توسعه دادن تجارت و سرمایه گذاری است به خبر تصویب 24 میلیارد دلار در ایران برای واردات کالاهای اساسی اشاره کرد و گفت: من به معاونانم دستور دادم که این موضوع را پیگیری کنند تا بررسی کنند و ببینند چه کالاهایی و به چه میزان مدنظر ایران است. وی هم چنین تاکید کرد که هیچ لزومی ندارد دولت در روابط تجاری حضور داشته باشد و این روابط می تواند بین دو بخش خصوصی ایران و هند باشد. راهول خولار افزود: ما باید روابط را بازسازی کنیم. برای این کار لازم است فونداسیون عمیقتر و مقاوم تری بسازیم تا بتوانیم بنای بزرگتری بر روی آن بسازیم.

در این دیدار دبیرکل اتاق تهران به کالاهای مبادلاتی بین دو کشور اشاره داشت و کالاهایی از قبیل گندم، برنج، ذرت، شکر خام، کنجاله و سویا را از اقلام عمده ای خواند که ایران از هند وارد می کند. محمدمهدی راسخ واردات بیش از یک میلیون تن برنج و به همین میزان شکرخام و هم چنین ذرت برای خوراک دام را از اقلامی پرمصرف در ایران دانست که واردات آن نیز با مشکل خاصی مواجه نیست.

راسخ یکی از موضوعاتی که واردات کالاهای هندی را با مشکل مواجه می سازد عدم تطابق کامل آنها با استانداردهای بالای ایران عنوان کرد و گفت: ما برای مواد غذایی استانداردهای بالایی داریم که ممکن است اقلام تولید شده در هند این استانداردها را نداشته باشند، لذا ضروری است که فعالان این حوزه در هند با شناسایی استانداردها کالاهای خود را مطابق با آنها تولید کنند.

محمدمهدی راسخ، واردات دارو را مستلزم تایید وزارت بهداشت دانست و توضیح داد: واردات دارو از هند می تواند برای هر دو طرف منفعت داشته باشد اما وزارت بهداشت و درمان در ایران بر روی دارو حساسیت ویژه ای دارد و داروهای هندی باید با استانداردهای ایران مطابق باشد. دبیرکل اتاق تهران هم چنین با اشاره به معضلات پبش روی تجارت دو کشور از طرف هندی خواست تلاش بیشتری برای حل مشکلات بازرگانان ایرانی داشته باشد.

محمدرضا بختیاری نیز با اشاره به نقش مهم دیپلمات های دو کشور در شناسایی مشکلات و کمک به توسعه روابط خواستار فعال تر شدن دیپلمات های هندی در ایران شد. معاون امور بین الملل اتاق تهران فعالیت های سفارت ایران در هند را در همین راستا ارزیابی کرد که کمک فراوانی به ایران کرده است.

محسن پاک پرور کاردار ایران در دهلی نو نیز به مشکلات برخی شرکتهای ایرانی برای ثبت در هند و خرید زمین اشاره کرد و خواستار تسهیل مقررات از سوی هند شد که راهول خولار آن را قابل حل خواند و از پاک پرور خواست تا چنین مواردی را به طور مشخص به او اطلاع دهند تا خود پیگیر مرتفع کردن آن باشد.

پس از اتمام این دیدار مقامات اتاق تهران به هیات تجاری ملحق شدند تا در دیداری در هتل تاج محل مهمان اتاق بازرگانی مشترک ایران و هند باشند. آخرین برنامه دیشب این هیات ضیافت شام در سفارت ایران است.

جزئیات مذاکرات آمریکایی‌ها در هند

اطلاعات رسیده نشان می‌دهد "هیلاری کلینتون" وزیر امور خارجه آمریکا در هیئتی ویژه و با ماموریت ویژه درباره ایران به هند سفر کرده است.

وی که از چین و بنگلادش راهی هند شده، با مقامات کشور هند دیدار و گفتگو کرده است. کلینتون در این دیدارها کوشیده است تا نظر طرف هندی را برای پشتیبانی از تحریمهای اقتصادی آمریکا علیه ایران جلب کند.

وزیر امور خارجه آمریکا در تشریح علت سفر خود به هند اظهار داشته است: ما می خواهیم فشار به ایران به قوت خود باقی بماند. واشنگتن وعده داده در صورت همراهی دهلی نو، نیاز به نفت آن را از شیوه های دیگر جبران کند. در همین حال، کاهش خرید نفت از ایران به عنوان اصلی ترین محور مذاکرات کلینتون با مقامات دهلی نو گزارش شده است.
 
به هر حال، تلاش کلینتون برای همراه کردن دهلی نو با سیاستهای واشنگتن در حالی انجام می شود که ایران و هند به تازگی در مورد ادامه مناسبات اقتصادی خود به توافق رسیده اند.