این داستان عجیب اما واقعی مربوط به پالایشگاه نفت آبادان است/ زنگنه: حاضریم پالایشگاه آبادان را مجانی بدهیم!/ اوجی: پالایشگاه آبادان به سوددهی ۱۲هزار میلیارد تومانی رسید

به گزارش سرویس اقتصادی پایگاه خبری 598، بیژن زنگنه، وزیر نفت دولت یازدهم و دوازدهم جمهوری اسلامی ایران، در طول دوران تصدی خود در این وزارتخانه، دیدگاه‌ها و اقداماتی را در حوزه پالایشگاه‌های کشور به اجرا درآورد که بازتاب‌ها و واکنش‌های متعددی را به دنبال داشت.

زنگنه بارها در سخنرانی‌ها و مصاحبه‌های خود، احداث پالایشگاه‌های جدید در ایران را غیرضروری و غیراقتصادی دانست. او استدلال می‌کرد که ظرفیت پالایشگاه‌های موجود در کشور با انجام مدرن سازی می‌تواند افزایش یابد و نیازی به ساخت پالایشگاه‌های جدید نیست.

البته بیژن زنگنه در سال 1394 برخلاف ادعای خود در اظهاراتی بحث‌برانگیز، پیشنهاد واگذاری رایگان پالایشگاه‌های آبادان و اراک را مطرح کرد.

توسعه پالایشگاه آبادان، نماد خودباوری ملی و «ما می‌توانیم»

عضو هیأت رئیسه مجلس اظهار کرد: پالایشگاه نفت آبادان از پس از جنگ تحمیلی با ۳۰ درصد ظرفیت خود کار می‌کرد و همه دولت‌ها قول توسعه آن را می‌دادند که این توسعه در دولت کنونی محقق شد.

وی افزود: دولت گذشته هیچ اعتقادی به ساخت و توسعه پالایشگاه نداشت و به این حوزه توجهی نمی‌کرد، آن زمان نفت خام را بشکه می‌فروختیم و آنها فرآورده‌های نفتی را به ما لیتر لیتر می فروختند.

به گزارش شانا، عضو هیأت رئیسه مجلس بیان کرد: کشورهایی که هیچ منابع نفتی ندارند با احداث پالایشگاه، نفت ما را می‌خرند و فرآورده‌های آن را به قیمت بالاتر به ما می‌فروشند.

وی افزود: علم و دانش ساخت پالایشگاه جزو علوم هایتک به شمار می‌رود و توسعه پالایشگاه آبادان در دولت سیزدهم با وجود همه تحریم‌ها اقدامی مهم و بزرگ است.

براساس این گزارش، جواد اوجی، وزیر نفت در گزارشی اعلام کرد که پالایشگاه نفت آبادان در دولت گذشته زیان‌ده بود و در دی‌ماه ۱۳۹۴ وزیر نفت وقت اعلام کرد که ما حاضر هستیم این پالایشگاه را رایگان واگذار کنیم.

با اقدام‌های دولت سیزدهم و تکیه بر توانمندی‌های داخلی و پیمانکاران و بهره‌برداری از فاز دوم این پالایشگاه، به‌طور میانگین سالانه ۱۲ هزار میلیارد تومان سودآوری این پالایشگاه ثبت شده‌ است.

تکمیلی

پالایشگاه زیانده و در معرض واگذاری به صورت رایگان در دولت قبل، چگونه در دولت سیزدهم سودده شد و در صنعت پالایشگاهی کشور قد علم کرد؟

مدیرعامل شرکت پالایش نفت آبادان، با بیان اینکه یکی از مشخصات بارز بیژن نامدار زنگنه، وزیرنفت دولت قبل، مخالفت با ساخت پالایشگاه و توسعه پالایشگاه‌ها در کشور بوده است، گفت که دور شدن از اهداف راهبردی و کلان و تولید محصولات راهبردی کشور یکی از اثرات همین رویکرد وزیرنفت دولت قبل بوده است.

«حکیم قیم» درگفت‌و‌گو با «ایران»، توضیح داد که میزان زیان پالایشگاه آبادان درسال ۱۳۹۸ حدود ۳۹۰۰ میلیارد تومان بوده؛ زمانی که این پالایشگاه تحویل دولت سیزدهم شد. میزان پیشرفت فیزیکی طرح توسعه فاز۲ این پالایشگاه که از سال ۹۶ شروع شده و باید درسال ۱۴۰۰ به اتمام می‌رسید حدود ۵۴ درصد بود، درحالیکه در دولت سیزدهم و در مدت زمان ۱۴ ماه این میزان پیشرفت فیزیکی به۹۱ درصد رسید و نخستین واحد آن نیز راه‌اندازی شد که در نوع خود یک ابرطرح محسوب می‌شود.

به گفته وی، در دولت قبل قرار بود که با راه‌اندازی فاز نخست طرح دوم توسعه این پالایشگاه، اقساط تأمین منابع خارجی این طرح پرداخت شود در حالیکه به دلیل نوع عملکرد، مجبور شدند تا دو قسط اول تأمین منابع خارجی را از محل اصل وام دریافتی پرداخت کنند.

مدیرعامل شرکت پالایش نفت آبادان، اذعان داشت که در دولت سیزدهم و با تلاش شبانه‌روزی و افزایش ظرفیت در این پالایشگاه تمام اقساط تأمین منابع خارجی سال‌های ۱۴۰۱ و سال ۱۴۰۲ هم از محل فروش محصولات مازاد پرداخت شد.

وی گفت با پشتوانه و همت متخصصان داخلی و تلاش شبانه‌روزی، بخش عظیمی از ناترازی انرژی کشور توسط پالایشگاه آبادان در سال گذشته برطرف شد و این پالایشگاه در سال گذشته یکی از منجیان کشور در زمینه رفع ناترازی انرژی در کشور بوده است. مدیرعامل شرکت پالایش نفت آبادان افزود، قرار بوده که در دولت قبل بعد از راه اندازی فاز ۲ ظرفیت پالایشگاه از ۴۰۰ هزاربشکه در روز به ۳۶۰ هزاربشکه در روز کاهش یافته و روی این عدد تثبیت بشود، هرچند که در دولت سیزدهم، ظرفیت این پالایشگاه به ۵۰۰ هزار بشکه در روز رسید و باعث شده تا نقاط ضعف طرح قبلی هم پوشش داده شود. 

سند سوددهی پالایشگاه آبادان در دولت روحانی «ناقص» از آب درآمد
وزیر نفت با اشاره به سوددهی ۱۲ همتی پالایشگاه آبادان در سال ۱۴۰۲ گفت: «این پالایشگاه که در دولت گذشته قرار بود رایگان واگذار شود، به سوددهی رسید.» اما بلافاصله یک تصویر از صورت مالی پالایشگاه آبادان منتشر شد که طبق آن سودهی این شرکت از ۱۳۹۹ در دولت روحانی با سود ۹.۷ همتی آغاز شده که با نرخ دلار آن سال رقمی معادل ۴۰۰ میلیون دلار است. درحالی‌که سود فعلی این پالایشگاه به ۲۷۰ میلیون دلار در ۱۴۰۲ رسیده است. ادعای کاهش ۱۳۰ میلیون دلاری سود پالایشگاه آبادان درحالیست که منتقدان در هنگام انتشار صورت مالی توجه نکردند که باید صورت مالی نهایی بعد از انجام اصلاحات را مدنظر قرار دهند نه اینکه بر پیش‌نویس اولیه و ناقص متمرکز شوند. طبق سند نهایی و کامل، پالایشگاه آبادان در ۱۳۹۹ تنها ۴۱۳ میلیارد تومان معادل ۱۶.۸ میلیون دلار سود ناچیز کرده ولی این رقم در ۱۴۰۰ به ۱۱.۵ هزار میلیارد تومان معادل ۴۲۵ میلیون دلار جهش یافته است. این جهش سود خالص در پالایشگاه آبادان در دولت سیزدهم نشان می‌دهد مهارت روایت‌سازی بدون آشنایی با صورت‌های مالی به تنهایی کافی نیست. 

شفاف‌سازی خروج از زیان‌دهی پدر پالایشگاه‌های ایران
دولت سیزدهم همزمان با افزایش تولید و صادرات نفت (با وجود تحریم‌های ظالمانه)، افزایش تولید و صادرات فرآورده‌های نفتی خصوصاً بنزین و گازوئیل را نیز به دلیل تحریم ناپذیر بودن فرآورده‌ها (علی رغم تحریم پذیر بودن صادرات نفت خام) در دستور کار قرار داده است. این همه در حالی است که مصرف بنزین در کشور نیز افزایش یافته و بر اساس اعلام وزارت نفت به متوسط روزانه ۱۱۴ میلیون لیتر (در روزهای غیرپیک مسافرتی سال) رسیده و رشد ۲۰ درصدی نسبت به دولت قبل داشته است.  اگرچه پالایشگاه‌سازی فرایند زمانبر (حداقل ۵ سال) و نیازمند سرمایه‌گذاری ۱۰ میلیارد دلاری است، اما قطعاً یکی از اصلی‌ترین عوامل شکل نگرفتن پالایشگاه‌سازی در کشور، بیژن زنگنه وزیر سابق نفت است. بیژن زنگنه اساساً پالایشگاه‌سازی را کثافت‌کاری می‌خواند حتی اخیراً نیز به این موضوع اشاره مجدد کرده و آن را غیراقتصادی خوانده است. طبق گفته سخنگوی دولت، یکی از وعده‌های دولت سیزدهم، گره نزدن وضع اقتصادی به خارج از کشور بود که پابه‌پای مذاکرات برای رفع تحریم و به‌منظور خنثی‌سازی، این‌ مسیر هم دنبال شد و شاهد اذعان‌ منابع غربی به رکوردشکنی فروش نفت در دوران تحریم هستیم که نشان می‌دهد اقدام‌های دولت در حوزه خنثی‌سازی تحریم‌ها مؤثر بوده است.