راهکارهای مقابله با اعتراضات اخیر کشور/ اعتراضات و اغتشاشات به اشکال مختلف ادامه می‌یابد/ از سیاسی و امنیتی کردن مطالبات اجتماعی پرهیز شود

وی معتقد است که اعتراضات و اغتشاشات اخیر کشور، استعداد بازتولید حول خواسته‌های مختلف صنفی و عمومی را دارد؛ برای همین نیز تجمع‌های هفته‌های گذشته در اشکال و صور مختلف ادامه خواهد یافت؛ با این حال تلاش برای اصلاح وضعیت کنونی کشور نظیر عدم اصرار بر اجرای سیاست‌های شکست خورده و کم بازده، تغییر نوع نگاه به مسائل خرد و کلان، اعتراف و اذعان به قصورها و تقصیرها به جای فرافکنی و ... در خاموش کردن یا دست کم کردن آتش وقایع اخیر کشور موثر دانست.

وی همچنین از پرهیز از اعمال شیوه‌های رادیکال برای سرکوب و توسل به خشونت در اشکال مختلف، پرهیز از سیاسی کردن مطالبات اجتماعی، پرهیز از امنیتی کردن فضای فرهنگی اجتماعی و تلاش مستمر در جهت تقویت زمینه‌های همبستگی اجتماعی و از میان بردن زمینه‌های تفرق و تشتت در سطح ملی را از شیوه‎‌های درست تعامل با معترضان به وضعیت فعلی کشور برشمرد.

متن کامل قسمت دوم گفت‌وگو با دکتر سیدحسین شرف‌الدین به شرح زیر است:

ــ ادامه این وضعیت را چگونه پیش بینی می کنید؟

دکتر سیدحسین شرف‌الدین: حدس من این است با توجه به پتانسیل‌های موجود در جامعه که به برخی از آنها در پاسخ به سوال قبل اشاره کردم، و عدم امکان پاسخ‌دهی سریع و عاجل به برخی مطالبات و توقعات، این وضعیت یعنی دامن زدن به اعتراضات و اغتشاشات کم و بیش هرچند در اشکال و صور مختلف ادامه یابد. و از آنجا که این نوع اعتراضات معمولا با محوریت یک خواسته و مطالبه مشخص به راه نمی‌افتند، استعداد بازتولید حول خواسته های مختلف صنفی و عمومی را دارند. البته نحوه تعامل مسئولان سیاسی و اجرایی کشور با انتظارات طرح شده دراین جنبش ناکام، در پیش‌بینی وضعیت‌های آتی قویا موثر خواهد بود. این روند احتمالا در آینده در قالب‌هایی از این دست جلوه نمایی کند:

• به صحنه کشاندن گروه‌های صنفی دارای مطالبات حقوقی، کشاندن دامنه اعتراضات به محیط دانشجویی و دانش‌آموزی
• تشدید فضای سیاسی امنیتی
• عادی‌سازی برخی تابوها مثل طرح شعارهای ساختارشکنانه، تعرض به پلیس، شخصیت‌های روحانی و احیانا مسئولان اجرایی نظام
• تداوم اعتراضات در فضای مجازی، اصرار بر شعارهایی همچون کنار رفتن روحانیت از عرصه قدرت، استمرار فرایند بی‌اعتنایی خانم‌ها به حجاب و پوشش
• تلاش در جهت واقعیت سازی‌های دروغین توسط رسانه‌ها با هدف تشویش افکار عمومی، درگیر ساختن اذهان مسئولین اجرایی و اخلال در روند عادی اداره کشور، زدودن امید به اصلاح وضعیت معیشتی در آینده نزدیک، بزرگ نمایی ضعف‌ها و بی‌اعتنایی به پیشرفت های کشور در عرصه های مختلف(اصرار بر انگاره ناکارآمدی نظام)
• طرح مطالبات و خواسته‌های نو به نو برای به صحنه کشاندن گروه‌های مختلف
• فعال ساختن برخی گسل‌ها، ایجاد زمینه برای بروز برخی صف بندی‌های جدید، معرفی نظام اسلامی به عنوان نماینده اقلیت(حتی نه همه شیعیان)
• تحریک نظام به اتخاذ مواضع رادیکال در برخورد با معترضان(که نتیجه آن کاهش سرمایه اجتماعی و اعتماد عمومی به نظام و کاهش رغبت به حمایت از آن در شرایط مقتضی به ویژه در انتخابات خواهد بود).

ــ جریان تردید درنظام مقدس جمهوری اسلامی، دربین بخشی از مردم به واسطه سلبریتی‌ها و تاحدودی ازخواص شکل گرفته است. به نظر شما بهترین راه مقابله بااین جریان چیست؟

دکتر سیدحسین شرف‌الدین: تردید در کارآمدی نظام اسلامی، شگرد کهنه‌ای است که در تمام سال‌های بعد از انقلاب، برای تضعیف پشتوانه مردمی نظام، همواره بدان استناد شده و گاه با آمارسازی‌های دروغین، بزرگ نمایی مشکلات و قضاوت‌های یک سویه، سعی در القای این انگاره و تضعیف بنیان‌های نظام شده است. به استناد شواهد عینی و تجربه‌های زیسته، نظام اسلامی در طول حیات نه چندان طولانی خود به رغم همه مشکلات و بحران‌های سهمگین و توان فرسایی همچون جنگ تحمیلی، تحریم و محاصره اقتصادی، تهاجم فرهنگی، جنگ رسانه‌ای، حمایت و تجهیز همه جانبه ضد انقلاب داخلی و خارجی، اعمال انواع فشارهای بین المللی و... موفقیت‌های درخشانی را در عرصه‌های مختلف علمی، تکنولوژیکی، نظامی، سیاسی، اقتصادی، عمرانی و ارتباطی کسب کرده و به اذعان کارشناسان فن، برخی از دستاوردهای آن با بالاترین استانداردهای جهانی انطباق دارد.

البته جای انکار نیست که این پیشرفت‌ها همه جانبه و در همه عرصه‌ها و لایه‌ها نبوده و همین ساختار نامتوازن خود زمینه برخی اعتراضات را فراهم ساخته است. موضوع دیگری که بسیار جای تاسف دارد این که غالب مردم و حتی نخبگان، به رغم آگاهی اجمالی از این دستاوردها، چندان که باید بدان‌ها التفات نکرده و در مقام ارزیابی عملکرد نظام تحت تاثیر فشارهای ناشی از مشکلات روزمره و ملموس، بیشتر بر کمبودها و نقصان‌ها آن هم در شکلی مبالغه آمیز، تاکید می‌ورزند. اما در پاسخ به قسمت دوم سوال به زعم من، بهترین راه مقابله با وقایع اخیر:

• اطلاع رسانی درست از قوت‌ها و کاستی‌ها، اتخاذ سیاست‌های چند مرحله‌ای برای رفع تدریجی مشکلات
• ترمیم بدنه مدیریتی کشور و تلاش در جهت رفع حداکثری سوء مدیریت‌ها و ندانم کاری‌ها، تقویت فرهنگ تخصص‌گرایی و شایسته سالاری در همه بخش‌ها، اصلاح و ترمیم نهادها و ساختارهای ناکارآمد یا ناهمسو با اقتضائات کنونی کشور، پایان دادن به سلیقه ورزی‌های جناحی در اداره کشور، ترمیم شکاف‌های درونی ساختار حاکمیت
• اعتراف و اذعان به قصورها و تقصیرها به جای فرافکنی و استناد همه مشکلات و مصائب به دشمنان خارجی
• اجرایی کردن الگوی اقتصاد مقاومتی و تقویت اقتصاد کشور در مقابل شوک های پیاپی
• برخورد قاطع با جریانات مافیایی در عرصه‌های مختلف، رسیدگی صریح و بی‌مسامحه به پرونده‌های فساد مالی و ترمیم نشتی‌های ساختاری که زمینه این نوع فسادها را برای فرصت طلبان فراهم ساخته، برخورد مسئولانه با خوی و مرام اشرافی‌گری فزاینده در میان برخی کارگزاران
• عدم اصرار بر اجرای سیاست‌های شکست خورده و کم بازده، تغییر نوع نگاه به مسائل خرد و کلان
• فرصت سازی و ترمیم فرصت های باقی مانده برای جبران برخی کاستی‌ها، پرهیز اکید از فرصت سازی برای سوء استفاده دشمن
• توجه ویژه به نیازها و مطالبات برخی اقشار مثل جوانان و نوجوانان، زنان، اقلیت‌ها، حاشیه نشین‌ها، کارتن خواب‌ها
• تخصیص کمک‌ها و حمایت‌های ویژه از اقشار آسیب پذیر

ــ پیشنهادات شما برای حل این معضل و اقناع افراد معترض چیست؟

دکتر سیدحسین شرف‌الدین: برای اقناع معترضان بالفعل و بالقوه شاید مناسب‌ترین کار، اتخاذ اموری از این دست باشد:

• اطلاع رسانی درست، تعامل و گفت‌و‌گو (با رعایت ملزومات آن مثل به رسمیت شناختن طرف مقابل، شنیدن سخن و ادعای او، ایجاد شرط برابر و عاری از هر نوع برتری‌جویی)، تقویت زمینه‌های گفت‌وگو در رسانه ملی و محیط های علمی(مثل کرسی های آزاد اندیشی)، حضور مسئولان در میان مردم و تشریح مستند دستاوردها و مشکلات
• تمهید پاسخ‌های متناسب با سوالات و اعتراضات، استمرار این روند به جای محدود ساختن آن به مقاطع خاص مثل انتخابات و اغتشاشات)، تقویت امید به آینده با تشریح سیاست‌های جاری و برنامه‌های آتی
• به رسمیت شناختن برخی تفاوت‌هاو تکثرها(تا آنجا که ارزش‌ها و هنجارهای پذیرفته شده مجاز می‌شمرد)، اهتمام به شنیدن صداهای مخالف و ترتیب اثر دادن راهبردی بدان‌ها(نه بذل توجه تاکتیکی و موقت)، اعطای آزادی بیشتر به دگراندیشان و منتقدان، اعطای مجوز به منتقدان برای تجمعات ضابطه‌مند، ارتباط با قشرخاکستری در داخل و خارج
• پرهیز از اعمال شیوه‌های رادیکال برای سرکوب و توسل به خشونت در اشکال مختلف، پرهیز از سیاسی کردن مطالبات اجتماعی، پرهیز از امنیتی کردن فضای فرهنگی اجتماعی
• تلاش مستمر در جهت تقویت زمینه‌های همبستگی اجتماعی و از میان بردن زمینه‌های تفرق و تشتت در سطح ملی
• عدم توسل به پاسخ‌های پیشین و تاریخ مصرف گذشته برای پرسش های جدید
• تقویت ظرفیت‌های رسانه‌ای و سایبری برای مقابله با هجمه‌های پیچیده و رنگارنگ رسانه‌ای دشمن (مثل جنگ شناختی، عملیات روانی، انگاره‌سازی، داستان پردازی، روایت سازی، دست کاری افکار عمومی)، آموزش دفاعی به مردم برای مقابله با هجمه‌های رسانه‌ای دشمن، بهره گیری حداکثری از ظرفیت نخبگان فرهنگی همسو در عرصه فرهنگ سازی و اصلاحات فرهنگی.

قسمت اول گفت‌وگو با دکتر سیدحسین شرف‌الدین: از عوامل بیرونی تا ضعف حاکمیت در توجه به خواسته‌های نسل جدید/ در اغتشاشات اخیر چه عواملی بخشی از جامعه را به خیابان‌ها کشاند؟!