مشارکت بالای یزدی‌ها برای اهدای زندگی

به گزارش پایگاه خبری 598 به نقل از میزان، یزدی‌ها در ۳سال اخیر صدرنشین اهدای عضو بودند. آمارها نشان می‌دهند بعد از یزد شهرستان فسا در استان فارس با اهدای ۸ عضو و بعد از آن مشهد در خراسان رضوی در رتبه سوم بوده‌است.

اردشیر گراوند جامعه‌شناس، معتقد است صدرنشینی یزدی‌ها در اهدای عضو ریشه در فرهنگ زندگی مبتنی بر مشارکت اجتماعی آنان در طول تاریخ دارد. از سویی دیگر مدیرعامل انجمن اهدای عضو ایرانیان موضوع را علمی- فرهنگی می‌داند و این رتبه را مرهون تلاش تیم پزشکی دانشگاه علوم پزشکی یزد در مهارت شناسایی مرگ مغزی و فرهنگسازی بین مردم عنوان می‌کند. در این گزارش این موضوع را بررسی کرده‌ایم.

اهدای عضو؛ موضوعی علمی-فرهنگی
یزد در اهدای عضو، رتبه اول در کشور را به‌دست آورده و شاید بیراه نباشد اگر کسب این رتبه را به امکانات، تجهیزات پزشکی و کادر درمان نسبت بدهیم. اما این ‌همه ماجرا نیست. برای اینکه رتبه اهدای عضو در یک شهر یا استان پیشرفت قابل توجهی داشته باشد، فراهم بودن تجهیزات پزشکی، کادر درمان و بیمار مرگ مغزی شده کافی نیست! 

این موضوع را مدیرعامل انجمن اهدای عضو ایرانیان تأکید می‌کند و می‌گوید: هر چند این موارد مهم و لازم و ضروری است، اما برای اهدای عضو هرگز کافی نیست. برای اهدای عضو باید فرهنگسازی شده باشد و خانواده فردی که مرگ مغزی شده، قدرت درک و همدلی بالایی داشته باشد و بتواند از جان و دل تصمیم به اهدای عضو بگیرد.

کتایون نجفی‌زاده، فرایند اهدای عضو را کار یک نفر نمی‌داند و ادامه می‌دهد:

نمی‌توانیم به رئیس دانشگاه علوم پزشکی یک استان بگوییم چرا آمار اهدای عضو پایین است. زیرا اهدای عضو یک مسئله علمی- فرهنگی است.

نگاهی به تیم مستقر در دانشگاه علوم پزشکی یزد نشان می‌دهد، در چند سال اخیر تیم اهدای عضو دانشگاه علوم پزشکی یزد، نه‌تنها دانش پزشکی خود را در امر اهدای عضو تقویت کرده، بلکه با همکاری رسانه‌های جمعی و نهادهای مختلف و از همه مهم‌تر همدلی یزدی‌ها، در فرهنگسازی‌ این موضوع گامی رو به جلو برداشته ‌است.
نجفی‌زاده تأکید می‌کند که تلاش شبانه‌روزی تیم پزشکان یزد در نهادینه کردن بحث اهدای عضو باعث شده تا به نتیجه خوبی هم در این حوزه برسد و استان‌های دیگر هم می‌توانند از تجربیات آنان بهره‌مند شوند.

مدیرعامل انجمن اهدای عضو ایرانیان می‌گوید: اگر کسی بداند که اعضای بدن عزیز از دست رفته‌اش، به دیگران زندگی می‌بخشد، آیا مخالفت می‌کند؟ لازم است این مسئله برای مردم روشن و شفاف‌سازی‌ شود. همانطور که دریزد اتفاق افتاده است. با وجود مشکلات مالی بسیار، مسئولان دانشگاه علوم پزشکی، فرهنگسازی‌ اهدای عضو را اولویت خود قرار دادند و موانع را تا حد زیادی کنار زدند. در حالی که برخی از استان‌ها اهدای عضو را هنوز جدی نگرفته‌اند.

نجفی‌زاده تأکید می‌کند که مردم ایثارگر یزد امروز به درک درستی از اهدای عضو رسیدند و در کنار تیم ماهر پزشکان توانسته‌اند به هموطنان خود در سراسر ایران زندگی ببخشند.

شناسایی بموقع مرگ مغزی
تیم پزشکان حاذق برای اهدای عضو در یزد چه می‌کند و چه مهارتی باید داشته باشد، موضوعی است که با رئیس اداره فراهم‌آوری اعضای دانشگاه علوم پزشکی یزد در میان می‌گذاریم.

محمد پورشمسی‌ می‌گوید: چندین عامل در مقوله اهدای عضو نقش دارند. شناسایی مرگ مغزی، تیم مراقبت از فرد مرگ مغزی شده و رضایت گرفتن از خانواده متوفی.

شناسایی مرگ مغزی از کما، به تیم پزشکان مجرب نیاز دارد. فردی که دچار مرگ مغزی شده، ارتباط اصلی بین سیستم عصبی مرکزی او با سایر اندام‌های بدن به‌طور کامل قطع شده است و علایم حیاتی فرد مانند تنفس و ضربان قلب بدون استفاده از تجهیزات بیمارستانی متوقف می‌شود. این در حالی است که در وضعیت کما، فرد دچار کاهش شدید سطح هوشیاری شده است، با این حال، علایم حیاتی و طبیعی بدن ادامه دارند و سلول‌های مغزی همچنان زنده هستند. تجربه و تخصص پزشکان و اعتماد خانواده فردی که دچار مرگ مغزی شده به تیم پزشکی، نخستین قدم برای شروع روند اهدای عضو است.

بعد از شناسایی مرگ مغزی، پزشک و پرستار حاذق باید هر لحظه از فرد مراقبت کنند تا ایست قلبی نکند و در این ساعات تیم به‌دنبال جلب رضایت خانواده است.
پورشمسی‌ می‌گوید: در یزد برای جلب رضایت خانواده یا به‌طور کلی فرهنگسازی‌ موضوع اهدای عضو به‌صورت زیربنایی کار کردیم.

فرهنگسازی یک‌شبه اتفاق نمی‌افتد و فرایندی زمان‌بر است. نصب بنرهای آموزشی در مورد اهدای عضو، توضیح درباره ارزش این کار خداپسندانه در شبکه‌های استانی، آموزش در مدارس و مساجد و مواردی دیگر از این دست چند سالی است با جدیت در یزد دنبال می‌شود و به‌خوبی هم به نتیجه رسیده است.

رئیس اداره فراهم‌آوری اعضای دانشگاه علوم پزشکی یزد ادامه می‌دهد: از هر ۱۰مورد مرگ مغزی اتفاق افتاده در یزد، خانواده ۸نفر از اهدای عضو و اهمیت آن باخبر هستند.
پیوند عضو در بیمارستان‌های یزد هم انجام می‌شود، اما اولویت را لیست انتظار کشور که وزارت بهداشت،درمان و آموزش پزشکی تهیه کرده، تعیین می‌کند.

پورشمسی می‌گوید: طبق لیست انتظار، اعضای پیوندی به تهران و شیراز و شهرهای دیگری که امکان پیوند عضو باشد، ارسال می‌شود. ۴قلب از ابتدای امسال برای نجات بیماران نیازمند پیوند عضو به تهران انتقال یافته و دیگر عضوهای اهدایی به بیماران نیازمند در بیمارستان ابوعلی سینای شیراز ارسال شده است.

مشارکت برای زندگی 
یزد، شهر قنات و قنوت و قناعت، اقلیم منحصر به فردی است و فرهنگ و سبک زندگی مردمش برآمده از همین اقلیم و جغرافیاست. کمبود منابع آبی از دیرباز و تلاش برای زنده ماندن، فرهنگی را برای مردم یزد رقم زده که به مشارکت جمعی برای حفظ زندگی اهمیت می‌دهد.

اردشیر گراوند، جامعه‌شناس، این سبک زندگی را به‌عنوان الگوی مشارکت تاریخی در ایران مطرح می‌کند و می‌گوید: نگاهی به تاریخ ایران نشان می‌دهد که در سرزمین‌های کم آب، مردم به این نتیجه رسیدند که خیر در مشارکت و همیاری است.

فرهنگ مردم یزد نیز به مشارکت استوار است.

او معتقد است پیشتاز بودن یزدی‌ها در اهدای عضو نیز برآمده از همین فرهنگ است. فرهنگی که در کهن‌الگوی مردمش ریشه‌ دوانده و حالا در سبک زندگی امروزی هم هر کاری که بتوانند برای نجات جان همنوع خود انجام می‌دهند.

***
شاخص جهانی می‌گوید که به ازای هر تخت آی.سی.یو در سال، یک مورد مرگ مغزی داریم. برخی از بیماران بستری در بخش مراقبت‌های ویژه، بعد از مرگ مغزی با داشتن بیماری‌های زمینه‌ای شرایط اهدای عضو را ندارند. مابقی بیماران مرگ مغزی یا شناسایی نمی‌شوند یا خانواده‌های آنان به اهدای عضو رضایت نمی‌دهند.

هم‌اکنون ۲۷هزار نفر در کشور در انتظار پیوند عضو هستند. ۸عضو اصلی بدن ازجمله کبد، کلیه، قلب و ۵۳عضو غیراصلی ازجمله تاندون، از یک فرد دچار مرگ مغزی شده می‌تواند اهدا شود و افراد زیادی را از معلولیت و مرگ نجات دهد. شما هم می‌توانید با ارسال کد ملی به شماره۳۴۳۲ برای دریافت کارت اهدای عضو اقدام کنید.