حامی برجام: ایران بازنده اصلی برجام بود

به گزارش پایگاه خبری 598 به نقل از  روزنامه کیهان، عصر ایران در تحلیل خود نوشت: ایران در ۷ سال گذشته کمترین بهره را از برجام برده و در حالی که امتیازاتی که قرار بود شامل ایران شود خاصیت نسیه داشتند، تعهدات برجامی ایران نقدا و پیش از آغاز اجرای آن پرداخت شد. ایران از زمان خروج آمریکا از برجام، در حال بازیابی توان اقتصادی خود با فرض همیشگی بودن تحریم‌های آمریکاست و آمریکا هم در دوران ریاست بایدن نشان داد که فقط در حرف و زبان شعار «بازگشت دوباره به برجام» را سر می‌دهد و در عمل عزم و جراتی برای تغییر ریل سیاست «فشار حداکثری» ترامپ ندارد.

آمریکا مسئول اصلی وضع فعلی و به مرگ کشاندن برجام است اما سعی دارد با بازی‌های رسانه‌ای و «مقصرنمایی» ایران را مسئول بن‌بست فعلی نشان دهد.

ایران نتوانست از برجام کامجویی کند، چون تعهدات برجامی که به‌عنوان حق ایران شناخته می‌شد همگی خاصیت نسیه داشتند وگرنه آمریکایی‌ها پیش از اجرای رسمی برجام، کامجویی‌های خود را از آن نقدا دریافت کردند.

ایران در ۷ سال گذشته تنها توانست حدود ۲ سال آن هم با هزار گله و شکایت از عدم رفع واقعی تحریم‌های مالی و بانکی آمریکا، از مزایای اقتصادی برجام برخوردار شود و به جز خرید ۴ فروند هواپیمای مسافربری و تعلیق موقت برخی تحریم‌ها، دستاورد چندانی از اجرای برجام نداشت.

در ۲ سال اجرای برجام با وجود اینکه سفرهای هیئت‌هایی اقتصادی از کشورهای غربی به ایران به نحو محسوسی زیاد شد، اما این سفرها تقریبا هیچ دستاوردی برای اقتصاد ایران نداشتند زیرا این هیئت‌ها نگران تحریم‌های دیگر آمریکا علیه ایران بودند که با خروج ترامپ از برجام، درستی این نگرانی آنها اثبات شد.

بنابراین در مقایسه معادله سود و زیان ایران و آمریکا از توافق برجام، کفه این معادله به نحو بارزی به نفع آمریکا سنگینی می‌کند و تنها از میانه‌های سال ۲۰۱۹ و با تصمیم ایران به کاهش تدریجی تعهدات برجامی و افزایش غنی‌سازی بود که کفه این معادله آرام آرام به سمت ایران سنگینی کرد؛ به این معنا که ایران شروع کرد کارت‌های در دست خود را تقویت کند.

ایران بازنده اصلی روند طی شده پس از انعقاد توافقنامه برجام در ۷ سال گذشته بوده، چون همه امتیازها را نقدا داد و به انتظار عمل کردن به وعده‌های نسیه آمریکا نشست و خیری جز بازگشت تحریم‌های آمریکا ندید و براساس همین تجربه تلخ، حالا بسیار محتاط بوده و تلاش دارد از تجربه طی شده درس عبرت بگیرد و کارت‌های بازی خود را نقدا به امید نسیه‌های واشنگتن به زمین نریزد.

احیای برجام در شرایط کنونی چندان جذابیتی برای ایران ندارد زیرا آمریکا همچنان بخش عمده‌ای از تحریم‌های اقتصادی خود علیه ایران را نگه خواهد داشت و حتی در صورت احیای دوباره برجام هم به بهانه‌های دیگر، همچنان به تحریم ایران ادامه خواهد داد.

 توافق با یک دولت مستعجل و گذرا در واشنگتن که ۲ سال دیگر معلوم نیست بر سر کار باشد یا نه، جذابیت چندانی برای ایران ندارد. از همین الان که حتی برجام احیا نشده، جمهوریخواهان مخالف دولت بایدن مدام شعار می‌دهند که اگر به کاخ سفید برگردند در همان روز اول این توافق را پاره کرده و به تحریم‌های ایران خواهند افزود.

اقتصاد ایران در فاصله بین سال‌های ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۰ فشارهای اقتصادی ناشی از تحریم‌های «فشار حداکثری» تحمل کرده و فرونپاشیده است و اتفاقا در یک سال گذشته و بدون احیای برجام، با تغییر شرایط بین‌المللی، اقتصاد ایران در حال بازیابی توان خود است و از رشد منفی اقتصادی در ۲ سال نخست خروج آمریکا از برجام، به رشد مثبت رسیده و فروش نفت خود را به بالای ۱ میلیون بشکه رسانده و با توافقات جدید با کشورهای همجوار و روسیه و چین و دیگر کشورها در حال شکستن حصارهای تحریمی است.

در چنین شرایطی مزایای اقتصادی ناچیزی که قرار است به صورت نسیه و وعده و وعید از قِبَلِ احیای برجام در آینده نصیب ایران شود، جذابیت خود را از دست داده است.

تحریم‌های غرب علیه روسیه در پی حمله این کشور به اوکراین باعث شده تهران و مسکو برهمکاری‌های راهبردی دو کشور به‌ویژه در حوزه اقتصادی و دور زدن تحریم‌های آمریکا بیفزایند.  

چین و روسیه با ایران سندهای همکاری راهبردی طولانی مدت دارند. ایران و چین در فروردین پارسال  یک سند ۲۵ ساله همکاری راهبردی امضا کرده‌اند و ایران و روسیه هم یک  سند همکاری راهبردی ۲۰ ساله روی میز مذاکره دارند که احتمالا طی هفته‌ها و ماه‌های آتی به امضای دو کشور برسد.

با امضای این سندها در شرایط تحریمی آمریکا، ایران این اطمینان نسبی را یافته که دومین اقتصاد بزرگ جهان یعنی چین از همکاری اقتصادی با ایران پا پس نخواهد کشید و روسیه نیز به‌عنوان یک قدرت بزرگ جهانی به تازگی به جمع باشگاه تحریم شده‌ها پیوسته و ایران می‌تواند با استفاده از ظرفیت‌های این دو قدرت بزرگ از نیاز خود به همکاری با غربی‌ها بکاهد. ایران کشوری بزرگ با ظرفیت‌های بزرگ‌تر از نام و نشان خود است. با تکیه بر همین ظرفیت می‌توان تحریم‌های آمریکا را خنثی کرد و حتی برنامه‌ای برای رشد و توسعه اقتصاد کشور بدون در نظر گرفتن امکان احیای برجام و با لحاظ بدترین سناریوها تدوین کرد. کافی است روی نقشه جغرافیا به نقشه کشورمان نگاه کنیم و جایگاه آن را در منطقه و جهان مورد توجه قرار دهیم.

ایران دریافته که تحریم‌های آمریکا تمام‌شدنی نیستند و تنها ضعف و افول تدریجی آمریکاست که باعث کند شدن تیغ تیز تحریم‌های آمریکا خواهد بود، وگرنه اگر قرار بر این باشد که از کیسه گشاد استقلال و امنیت کشور به آمریکا امتیاز بدهیم و چشم انتظار تعلیق موقت تحریم‌های دنباله‌دار آمریکا باشیم، لیست بلندبالای خواست‌های واشنگتن از ما تمامی نخواهد داشت و دولتمردان آمریکا چه جمهوری‌خواه و چه دموکرات تا زمانی که مطمئن نشوند که ایران یک کشور خنثی و «غلام حلقه به گوش» اسرائیل نشده، به فشارها بر تهران ادامه خواهند داد.