پناهیان: در فیلم «قلاده‌های طلا» برای نظام دلسوزی شد

به گزارش پایگاه 598، شب جمعه گذشته، برای تالار فارابی دانشگاه هنر شب پرخاطره‌ای بود: اهدای جایزۀ ویژۀ شهید جان بزرگی-جایزه ای برای آثار هنری انقلابی - به کارگردان فیلم قلاده‌های طلا، نقد این فیلم توسط حجت الاسلام علیرضا پناهیان، و رونمایی از تندیس جاویدالاثر احمد متوسلیان توسط دکتر چمران.

عضو هیئت امنای دانشگاه هنر، پس از اکران این فیلم در دانشگاه هنر، در جلسه نقد این فیلم شرکت کرد و خطاب به کسانی که هیچ وقت سینما نمی‌روند، گفت: به کسانی که با سینما قهر هستند و به دلایلی که همه می‌دانیم هیچ وقت به سینما نمی‌روند (که تعداشان هم کم نیست) عرض می‌کنم، اگر این فیلم را ببینید، در واقع یک «فیلم خوب» دیده‌اید. شاید این فیلم باعث آشتیِ بخشی از بدنۀ جامعۀ ما با سینما شود.

حجت الاسلام و المسلمین پناهیان با حضور در مراسم اعطای جایزۀ شهید جانبزرگی به کارگردان فیلم قلاده‌های طلا حضور یافت و طی سخنانی در تقدیر از این فیلم گفت: ما در این فیلم تعلق خاطر فیلمساز به نظام را دیدیم و از این جهت لذت بردیم. در این فیلم، وقتی که مشکلات مطرح می‌شود، سیاهنمایی نمی‌شود و هنگامی که اقتدار نظام نشان داده می‌شود، بدون ترس و با افتخار نشان داده می‌شود.
در ادامه فرازهایی از سخنان ایشان را می‌خوانید:

فیلم قلاده‌های طلا را باید دید تا انتظار جامعه از سینما افزایش پیدا کند/ در فیلم «قلاده‌های طلا» برای نظام دلسوزی شد

• به کسانی که با سینما قهر هستند و به دلایلی که همه می‌دانیم هیچ وقت به سینما نمی‌روند (که تعداشان هم کم نیست) عرض می‌کنم، اگر این فیلم را ببینید، در واقع یک «فیلم خوب» دیده‌اید.

• فیلم قلاده‌های طلا را باید دید تا انتظار جامعه از سینما افزایش پیدا کند.

• تلقی بنده در مورد فیلم «قلاده‌های طلا» این است که بعد از تماشای فیلم، این احساس در مخاطب ایجاد می‌شود که نظام امنیت دارد و اوضاع کنترل می‌شود. حتی می‌توان گفت که این فیلم، انتظار مردم را از دستگاه‌های امنیتی بالا برد و اگر یک بار دیگر، شلوغی‌هایی پیش بیاید، مردم این احساس را خواهند داشت که دستگاه‌های امنیتی اوضاع را به خوبی کنترل می‌کنند. همچنین این فیلم «سعۀ صدر نظام» را نشان داد. در این فیلم می‌بینیم که مسئولین بر اوضاع مسلط هستند و با دستپاچگی به کنترل اوضاع نمی‌پردازند. می‌توان گفت که در فیلم قلاده‌های طلا برای نظام دلسوزی شد.

در این فیلم تعلق خاطر فیلمساز به نظام را دیدیم/ در فیلم‌های دفاع مقدس چقدر می‌توان ولایت‌مداری را پیدا کرد؟

• ما در این فیلم تعلق خاطر فیلمساز به نظام را دیدیم و از این جهت لذت بردیم. در این فیلم، وقتی که مشکلات مطرح می‌شود، سیاه‌نمایی نمی‌شود و هنگامی که اقتدار نظام نشان داده می‌شود، بدون ترس از برخی شماتتها و با افتخار نشان داده می‌شود و این موجب شده است که این یک فیلم ویژه باشد.

• در بسیاری از فیلم‌هایی که حتی با نام دفاع مقدس ساخته شده، یا تعلق خاطر به نظام دیده نمی‌شود و یا اینکه درک صحیحی از انقلاب ندارند. بسیاری اوقات در فیلم‌های دفاع مقدس می‌بینیم که معانی و مفاهیم دفاع مقدس تقلیل داده شده است. بر اساس آماری که از وصیت‌نامه‌های شهدای دفاع مقدس گرفته شده است، به طور متوسط در هر وصیت‌نامه‌ای چهار مرتبه از امام حسین(ع) و عاشورا سخن گفته شده و به طور متوسط چهار مرتبه نیز از «ولایت فقیه» و لزوم تبعیت از رهبری سخن گفته شده است(ماهنامۀ معرفت/شمارۀ 65) با این وجود، شما در فیلم‌های دفاع مقدس ببینید که چقدر ولایت‌مداری می‌توان پیدا کرد؟ گاهی اوقات حتی در این فیلم‌ها اسلام هم دیده نمی‌شود بلکه فقط اخلاق دیده می‌شود و آن هم از نوع اخلاق سکولارِ منهای معنویت ناب انقلابی.

• بی‌دلیل نیست که در میان بسیاری از فیلم‌ها، توجه ویژه‌ای به فیلم قلاده‌های طلا شده است. مردم ما گوشه و کنایه‌هایی را که در بسیاری از فیلم‌ها نسبت به نظام زده شده است را دیده‌اند، همچنان که در این فیلم، تعلق خاطر به نظام را دیدند. فیلمسازها نیز این موضوع را به خوبی درک می‌کنند و می‌توان نمونه‌هایش را ذکر کرد که اگر فیلمساز دیگری می‌خواست همین فیلم را بسازد مثلاً شاید جای بازیگر دختر و پسر را در آن نقشی که داشتند، عوض می‌کرد.

شاید برای اولین بار در این فیلم «دشمن» به ‌طور جدّی، نشان داده شد/ متأسفانه بعضی‌ها خجالت می‌کشند که در مورد دشمن صحبت کنند

• ویژگی‌ دیگری که می‌توان برای این فیلم برشمرد این است که شاید برای اولین بار در این فیلم «دشمن» به ‌طور جدی دیده شد و نشان داده شد که «ما دشمن داریم». این موضوعی است که حتی در برخی از فیلم‌های دفاع مقدسی نیز دیده نمی‌شود و بعضاً در این فیلم‌ها مسألۀ «دشمن» به شوخی گرفته شده است. معلوم نیست که چه هدفی دنبال می‌شود و آیا می‌خواهند بگویند که ما دشمن نداریم یا اینکه می‌خواهند بگویند باید دشمنی‌ها را کنار بگذاریم؟!

• ما دشمن را در این فیلم دیدیم و نسبت به آن غضب پیدا کردیم. این برای ما یک امر مقدس است و یکی از عناصر حماسه همین است. ما امیدواریم که در فیلم‌های دیگر نیز مسألۀ دشمن به همین روشنی و البته هنرمندانه نمایش داده شود. متأسفانه بعضی‌ها خجالت می‌کشند که در مورد دشمن صحبت کنند. آن‌طور که بنده به خاطر دارم، اولین نوار صوتی‌ که دشمنان ما در خارج از کشور، در مورد سخنان مقام معظم رهبری طنز تهیه کرده بودند و کلمات ایشان را جابه‌جا کرده بودند، راجع به تمسخر کردن کلمۀ «دشمن» در بیانات ایشان بود.
این فیلم غضب دشمنان ما را برانگیخت و دشمنان آن را تحریم کردند

• نکتۀ دیگر در مورد فیلم قلاده‌های طلا این است که این فیلم غضب دشمنان ما را برانگیخت و دشمنان این فیلم را تحریم کردند. همان‌طور که حضرت امام فرمودند یکی از علامت‌های حقانیت ما این است که دشمنان از ما بد بگویند. بر این اساس شما دربارۀ فیلم‌هایی که غضب دشمنان ما را برانگیخته نکرده یا آن را تحریم نکردند و یا حتی از آن استقبال کرده‌اند، تأمل کنید.

• دشمنان ما نسبت به موضوع دفاع مقدس ما کاملاً حساس هستند. (مثلاً افرادی مانند طالبان را به عنوان بَدَل درست کرده‌اند تا وجهۀ خوبِ رزمندگان ما را خراب کنند) حالا شما ببینید دشمنان ما نسبت به کدام یک از فیلم‌های دفاع مقدسی حساس هستند؟ تحریمی که برای فیلم قلاده‌های طلا شد، باید برای فیلم‌های دفاع مقدسی ما نیز می‌شد اما چقدر ما بی‌روح کار می‌کنیم که این اتفاق نمی‌افتد.
امیدواریم که آقای طالبی در فیلم‌های بعدیِ خود رویکرد جهانی داشته باشند

• در پایان، از میان چند انتقاد یا پیشنهادی که در مورد این فیلم دارم، تنها یک پیشنهاد را عرض می‌کنم و آن اینکه: «آقای طالبی! برای بینندگان جهانی فیلم بسازید.» بعضی از اِلِمان‌ها و نمادها در این فیلم وجود داشت که فقط ایرانی‌ها می‌توانستند بفهمند. البته این فیلم تلاش مقدسی برای بصیرت‌بخشی در جامعه بود، ولی بنده احساس می‌کنم که واقعاً امروز ضرورت بیشتری وجود دارد که دربارۀ همین قصۀ فتنه، مردم اروپا و آمریکا را روشن کنیم. اگر در یک گوشه‌ای از آمریکا تظاهرات شود که «چرا با ایران دشمنی می‌کنید»، ما باید به این وسیله آن تظاهرات را رونق دهیم. باید فیلم‌هایی ساخته شود که در آن سوی مرزها نیز قابل فهم باشد و لذا این فیلم‌ها نباید صرفا با زبان ایرانی و با نمادهای فرهنگِ ایرانی ساخته شود. مثلاً بعضی از فیلم‌های پرفروش دفاع مقدس را می‌بینیم که زبان فیلم کاملاً ایرانی است و حتی در کشور همسایه‌ای که از نظر فرهنگی نیز نزدیک هستیم، کمتر فهمیده می‌شود.

• البته من نمی‌گویم که این فیلم را در کشورهای دیگر نمی‌توان نمایش داد، شاید دیگران هم ببینند و ارتباط برقرار کنند. ولی بنده وقتی این فیلم را می‌دیدم در جای‌جای فیلم به یاد جهانی می‌افتادم که نسبت به آن مسئولیت داریم.

• آقای طالبی! کسی مانند شما که سینماگر هستید، می‌تواند برای مردم جهان حرف بزند. و امیدوارم این رویکرد جهانی را بیش از پیش در آثارتان در نظر بگیرید.

اعطای جایزۀ شهید جانبزرگی به فیلم «قلاده‌های طلا» و تندیس «حاج احمد متوسلیان»/ رونمایی از تندیس انقلابی غریب- حاج احمد متوسلیان/ جایزۀ شهید جان بزرگی به آثار انقلابی داده می‌شود

پناهیان بخش کوتاهی از سخنان خود را هم به ویژگی‌های «شهید جانبزرگی» و جایزۀ او و نیز تندیس «حاج احمد متوسلیان» اختصاص داد:
• تندیسی که در حاشیۀ این جلسه از آن رونمایی می‌شود، تندیسی است که برای یک انقلابیِ غریب به نام «حاج احمد متوسلیان» ساخته شده است. به دلیل اینکه شهادت ایشان محرز نشده است مانند شهدا از ایشان تقدیر نشده است و نیز به دلیل اینکه از ایشان خبری نیست از غربت مضاعفی برخوردار هستند. دوستان دانشجو بعد از سفر لبنان انگیزه‌ای پیدا کردند که تندیسی از ایشان بسازند تا در یک پارک، در مرز سرزمین‌های اشغالی نصب شود. ما هر دو اثر (قلاده‌های طلا و تندیس حاج احمد متوسلیان) را آثاری انقلابی می‌دانیم و از این جهت جایزۀ شهید جانبزرگی به هر دو اثر تقدیم می‌شود.

• اما چرا جایزه به نام شهید جان بزرگی است چون او کسی بود که جان خود را در راه ثبت تصاویر دفاع مقدس داد. او یکی از بزرگترین عکاسهای دفاع مقدس بود و در همان حلبچه که یک فاجعه جهانی رخ داد و عکس‌های او از حلبچه جاودانه است، مسموم شد و در سالهای اخیر به شهادت رسید. برای اولین بار «سوگوارۀ عکس عاشورا» را در کشور راه‌اندازی کرد و بعد از ایشان بقیه متوجه شدند که می‌توان از عزاداری عاشورای اباعبدالله(ع) عکس گرفت و نمایش داد. جا دارد که ما به عنوان یک هنرمند حماسی، نام و یاد شهید جانبزرگی را نگه داریم. جایزه‌ای که به نام این شهید عزیز به آثار انقلابی داده می‌شود، باعث می‌شود نام و یاد او برای آیندگان باقی بماند.