به گزارش پایگاه 598، کشور ونزوئلا طی سالهای اخیر درگیر شدیدترین بحران سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و امنیتی بود که یک دولت – ملت میتواند به خود ببیند. اقتصاد کشور در معرض فروپاشی کامل قرار داشت و تورم از مرز یک میلیون گذشته بود. ارزش پول ملی به شدت کاهش پیدا کرده بود و فردی به نام خوان گوایدو از سوم ژانویه 2019(13 دی 97) ادعا میکرد که رئیسجمهور قانونی کشور است. آشوب و اغتشاش نیز سراسر کشور را فرا گرفته بود. در ایران نیز بسیاری از غربگرایان هشدار میدادند که در صورت عدم توافق با غرب ایران به ونزوئلایی دیگر تبدیل خواهد شد. اما امروز شرایط تغییر کرده و ونزوئلا از تورم میلیونی به تورم یک رقمی رسیده است. برآوردها نشان میدهد که اقتصاد ونزوئلا طی سال جاری میلادی رشد 20 درصدی را تجربه خواهد کرد. در این میان نباید نقش جمهوری اسلامی ایران را در خروج ونزوئلا از بحران نادیده گرفت. جمهوری اسلامی ایران طی سالهای اخیر و به دنبال تشدید بحران اقتصادی در ونزوئلا با ارسال بنزین، دارو و مواد غذایی نقش بسزایی در جلوگیری از فروپاشی اقتصادی ونزوئلا ایفا کرد. در این گزارش مروری میکنیم به توطئه چندوجهی آمریکا در ونزوئلا و در ادامه نیز به این سؤال پاسخ خواهیم داد که چگونه ونزوئلا بر این بحران غلبه کرد.
دیپلماسی عمومی و شبکههای اجتماعی
این اصل پذیرفتهشدهای است که رسانهها و شبکههای اجتماعی نقش بسیار مهمی در شکلگیری و جهتدهی به افکار عمومی در جهان دارند و دیپلماسی عمومی در این میان نقش بسیار مهمی بازی میکند بر این اساس دولتمردان آمریکا طی چند سال اخیر و با هدف تاثیرگذاری بر افکار عمومی مردم ونزوئلا همه شبکههای اجتماعی را به خدمت گرفته بودند. اوج این اقدامات مربوط میشود به فاصله 20 می2018 (30 اردیبهشت 1397) یعنی زمانی که نیکولاس مادورو در انتخابات ریاست جمهوری این کشور به قدرت رسید تا 30 آوریل ۲۰۱۹ (10 اردیبهشت 1398) که خوان گوایدو رهبر اپوزیسیون کودتا کرد و از یک پایگاه هوایی در کاراکاس از مردم و ارتش خواست علیه نیکلاس مادورو قیام کنند در این فاصله زمانی و همچنین روزها و ماههای بعدی مقامات ارشد آمریکا از ترامپ گرفته تا پمپئو وزیر وقت امور خارجه و جان بولتون مشاور وقت امنیت ملی آمریکا در زمینه مسائل داخلی ونزوئلا به صورت روزانه توئیت میکردند محتوای این توئیتها نیز غالبا به یک شکل بود؛ «نفسهای دولت مادورو به شماره افتاده و دولت وی در حال سقوط است. تمامی گزینهها و از جمله گزینه نظامی در مورد ونزوئلا روی میز قرار دارد، آمریکا در کنار مردم ونزوئلا قرار دارد، ترغیب ارتش و نظامیان ونزوئلا برای پیوستن به گوایدو، تهدید دولت مادرو به عدم برخورد با گوایدو و اطرافیانش، تهدید به تحریمهای بیشتر، هشدار به دولتهای حامی ونزوئلا، و...»
بولتون در همان زمان درباره توئیتهایی که علیه نیکولاس مادورو، منتشر کرده بود، میگوید: «میدانید، تا الان من حدود ۱۵۰ توئیت در مورد ونزوئلا منتشر کردهام و این آزمایش تازهای در زمینه دیپلماسی عمومی است. واقعیت این است که ما داریم تلاش میکنیم که از انتقال مسالمتآمیز قدرت از مادورو به خوان گوایدو، که ما او را رئیسجمهور میدانیم، جلب حمایت کنیم. بسیاری از افراد، به خصوص در جناح سیاسی چپ در این نیمکره و سرتاسر جهان، الان باید متوجه شوند که تجربه شکستخورده هوگو چاوز و نیکلاس مادورو باید پایان یابد. بنابراین، ما میخواهیم شاهد گستردهترین ائتلاف ممکنی باشیم که میشود گردهم جمع کنیم تا مادورو را کنار بزنیم.»
انعکاس گسترده تصاویر و فیلمهای مربوط به اجتماع هواداران گوایدو، آشوبها، صفهای گسترده مردم برای خروج از کشور، غارت فروشگاهها، خالی بودن فروشگاههای زنجیرهای بزرگ، تبلیغ قحطی گسترده در کشور و در کنار آن عدم پوشش اجتماعات مربوط به هواداران دولت مادورو نیز بخشی از این جنگ رسانهای بر ضد دولت مادورو بود که هدف اصلی آن تاثیرگذاری بر فرآیندهای تصمیمگیری مردم و مقامات وفادار به دولت مادورو بود. از سوی دیگر همزمان با استفاده گسترده گوایدو و حامیانش در داخل و خارج ونزوئلا از شبکههای اجتماعی هزاران حساب کاربری متعلق به دولت ونزوئلا و هواداران آن نیز از سوی توئیتر و فیسبوک مسدود شد که این به خوبی نقش کاملا جهتدار و جانبدارانه شبکههای اجتماعی را در تشدید این بحران نشان میدهد.
651 تحریم علیه ونزوئلا
دولتهای آمریکا از بوش گرفته تا اوباما، ترامپ و بایدن طی چند دهه گذشته شدیدترین تحریمها را علیه ونزوئلا و با هدف تغییر ریل سیاست در این کشور آمریکای لاتین تحمیل کردهاند. موسسه «کاستلوم »که تحریمهای بینالمللی را دنبال میکند در گزارشی مینویسد تاکنون 651 تحریم علیه ونزوئلا اعمال شده و این تعداد تحریم این کشور آمریکای لاتین را در جایگاه پنجمین کشور تحریمشده جهان قرار میدهد. روسیه، ایران، سوریه و کره شمالی به لحاظ تعداد موارد تحریم از سوی آمریکا در ردیفهای اول تا چهارم قرار دارند.
در فاصله گفته شده یعنی از 2018 تا 2019 که وضعیت سیاسی، اقتصادی و امنیتی ونزوئلا به شدت به هم ریخته بود و «گوایدو» نیز از جانب سیا کودتا کرده بود دولت ترامپ با امید سقوط دولت مادورو شدیدترین تحریمها را علیه ونزوئلا اعمال کرد. طی این مدت در ونزوئلا عملاً مقام و نهادی وابسته به دولت نماند که از سوی آمریکا تحریم نشده باشد. تحریم دیپلماتهای ونزوئلایی و وزیر خارجه این کشور، تحریم شرکتهای مادر ونزوئلا به خصوص شرکت ملی نفت این کشور، تحریم مقامات و نظامیانی که با دولت مادورو همراه بودند، تحریم قضات دیوان عالی ونزوئلا، تحریم همه شرکتهایی که با دولت مادورو همکاری میکردند، تحریم نفتکشهایی که نفت ونزوئلا را بارگیری میکردند، تحریم شرکتهای خریدار طلای ونزوئلا، بلوکه کردن میلیاردها دلار سرمایه ونزوئلا در آمریکا و انگلیس و... تنها بخشی از فهرست بلند بالای افراد و نهادهایی بودند که در این کشور آمریکای لاتین از سوی آمریکا تحریم شدند. گفتنی است اخیراً و به دنبال جنگ اوکراین که اروپا و آمریکا با بحران کمبود شدید انرژی و افزایش بیسابقه قیمت حاملهای انرژی دست و پنجه نرم میکند دولت بایدن تحریمهای بخش انرژی ونزوئلا را با هدف برقراری موازنه بین عرضه و تقاضا برداشته است.
تهدید به حمله نظامی
همزمان با تحریمهای گسترده سیاسی و اقتصادی علیه دولت ونزوئلا دولتمردان آمریکا با هدف بر هم زدن ثبات سیاسی ونزوئلا بارها از روی میز بودن گزینه نظامی علیه دولت مادورو سخن به میان آوردند. حتی خود «گوایدو» مزدور سیا و رهبر کودتای شکست خورده این کشور نیز در مصاحبه با رسانههای آمریکایی و اروپایی صراحتا خواستار مداخله نظامی آمریکا در ونزوئلا شد.
ترامپ طی یک جلسه با مقامهای اطلاعاتی با اشتیاق درباره موضوع «حمله به ونزوئلا» و «نفت زیاد» این کشور صحبت کرده بود. ترامپ در سال ۲۰۱۷، در جلسهای با مقامات اطلاعاتی آمریکا گفته بود: «آنها آنقدر نفت دارند و درست مقابل در پشتی ما هستند این همان کشوری است که باید به آن حمله کنیم.»
در این دوره گزارشهایی نیز منتشر شده بود که شرکت امنیتی بلکواتر در ونزوئلا فعال شده است. خبرگزاری رویترز در گزارشی در این زمینه نوشته بود: «اریک پرینس» موسس شرکت خصوصی بدنام امنیتی «بلکواتر»، برای استفاده از یک «ارتش خصوصی» در ونزوئلا به منظور سرنگونی دولت نیکلاس مادورو تلاش میکند.»
طبق این گزارش، موسس بلک واتر در دیدارهای خصوصی خود در آمریکا و اروپا طرحی را برای ایجاد «سرباز اجارهای ۵۰۰۰ نفره» در ونزوئلا به منظور مبارزه در حمایت از «خوان گوایدو» رئیسجمهور خودخوانده ونزوئلا ارائه داده بود. بر اساس گزارش رویترز قرار بود از داراییهای بلوکه شده ونزوئلا برای تامین مالی این ارتش خصوصی استفاده شود. در کنار تهدیدات نظامی و همچنین استفاده از شرکت امنیتی بلک واتر برای ایجاد بیثباتی در ونزوئلا طی چند سال گذشته اخبار و گزارشهای بسیار زیادی نیز از حملات سایبری گسترده علیه تاسیسات زیربنایی به خصوص تاسیسات برقی این کشور منتشر شده است به طوری که بارها برق در سراسر این کشور قطع شده است. در کنار این مسئله طرح ترور مادورو نیز بارها کشف و خنثی شده است. دولت کلمبیا که در همسایگی ونزوئلا قرار دارد طی این مدت بیشترین مشارکت را با آمریکا برای بیثباتی امنیتی در این کشور داشته است.
فشارهای دیپلماتیک
در کنار فشارهای اقتصادی، نظامی و امنیتی، آمریکا طی چند سال گذشته فشارهای سیاسی و دیپلماتیک خود را نیز علیه ونزوئلا افزایش داده است. تحریم مقامات و دیپلماتهای دولت مادورو، شناسایی گوایدو رئیسجمهور خودخوانده ونزوئلا به عنوان دولت مشروع این کشور، رایزنی با سایر کشورها به منظور شناسایی گوایدو به عنوان رئیسجمهور ونزوئلا و مشروعیتزدایی از دولت مادورو بخشی از این تلاشها بوده است. با اقدامات و رایزنیهای فشرده دولت آمریکا بود که اعضای گروه «لیما» متشکل از 13 کشور آمریکای جنوبی و کشور کانادا سال 1397 پشتیبانی خود را از گوایدو اعلام کردند. در ادامه نیز شماری از کشورهای اروپایی اعلام کردند مادورو را به رسمیت نمیشناسند. پیش از آن نیز اتحادیه تجاری آمریکای جنوبی موسوم به «مرکوسور» عضویت دولت ونزوئلا را در این اتحادیه تعلیق کرده بود. همزمان دولت آمریکا تمامی حسابهای بانکی متعلق به سازمانهای دیپلماتیک ونزوئلا که در آمریکا مستقر هستند را مسدود کرده بود. نفوذ آمریکا در سازمانهای پولی و مالی جهانی نیز باعث شده بود فشارها به دولت مادورو در این سازمانها افزایش یابد. صندوق بینالمللی پول در همین راستا اعلام کرد اقدام به بلوکه کردن ۴۰۰ میلیون دلار پول دولت ونزوئلا کرده است.
خروج ونزوئلا از بحران
اقتصاد ونزوئلا که از سال 2012 سقوط آزاد خود را شروع کرده بود در سال 2019 و به دنبال اوجگیری فشارهای خارجی و کودتای غربگرایان داخلی به مرز فروپاشی کامل رسید. بر اساس گزارشها طی این سال اکثریت مردم این کشور به ورطه فقر مطلق سقوط کردند و تورم انباشته به بیش از یک میلیون درصد رسید به طوری که دولت مجبور شد چندین صفر را از پول ملی این کشور حذف کند. سالهای 2018 و 2017 ارزش پول ملی این کشور به قدری سقوط کرد که مردم به جای استفاده از پول به معاملات تهاتر و کالا با کالا روی آورند. فرهیختگان در گزارشی درباره وضعیت تورمی ونزوئلا طی سالهای 2012 تا 2019 مینویسد: «تورم از ۴۰ درصد در سال ۲۰۱۳ به ۶۲ درصد در سال ۲۰۱۴ و سپس ۱۲۱ درصد در سال ۲۰۱۵ و ۲۵۴ درصد در سال ۲۰۱۶ رسید. تورم براساس هزینه یک فنجان قهوه در کاراکاس در طول ۱۲ ماه ۲۰۱۷، بیش از ۱۷۷ هزار بود که آن روزها بهعنوان نماد افزایش قیمتها در فضای توئیتر دائما بازنشر داده میشد. این پایان دومینوی تورم در ونزوئلا نبود و رقم تورم ۱۳۰ هزار درصدی که حتی در داستانهای افسانهای اقتصاد نیز انتزاعی محسوب میشد، در سال ۲۰۱۸ در ونزوئلا تحقق پیدا کرد. ۳۲ میلیون نفر قدرت تهیه غذا را از دست دادند و سوءتغذیه بلای جان مردم شده بود، حدود ۱۰ میلیون نفر مهاجرت کردند و حتی در بیمارستانها نیز امکانات دارویی پیدا نمیشد.»
اما دولتی با این وضعیت بر اساس گزارشها چند ماهی است که با درپیش گرفتن انضباط مالی از ابرتورم وحشتناک میلیونی عبور کرده است. این کشور بر اساس گزارشها بیش از هشت ماه است که بهصورت پیدرپی تورم ماهانه تکرقمی را تجربه میکند که اگر نشاندهنده کنترل تورم نباشد حداقل گویای خروج از ابرتورم است. «کردیت بانک» سوئیس با انتشار گزارشی تحتعنوان «اینها غلط املایی نیست» عنوان کرده که رشد اقتصادی ونزوئلا در سال 2022 بیش از ۲۲ درصد و در سال ۲۰۲۳ حداقل هشت درصد خواهد بود.«نیکولاس مادورو» رئیسجمهور این کشور در ژانویه 2021 (دی 1399) در کنگره ملی این کشور خبر از بهبود نسبی اوضاع اقتصاد داد و دوره پیشرو را «رنسانس ونزوئلا» نامگذاری کرد.
طبق اعلام بانک مرکزی ونزوئلا، این کشور در سال ۲۰۲۱ توانست پس از چهار سال از ابرتورم خارج شود و به مدت ۱۲ ماه به تورم زیر ۵۰ درصد دست یابد. بر اساس دادههای بانک مرکزی ونزوئلا، دسامبر ۲۰۲۰ (آذر 99) آخرین ماه افزایش قیمتها بیش از ۵۰ درصد (۷۷.۵ درصد) در این کشور بود. به نوشته تارنمای اسپانیایی بلومبرگ، «رصدخانه مالی ونزوئلا» یک نهاد مستقل زیر نظر مخالفان دولت نیز دادههای مشابه با آنچه بانک مرکزی ونزوئلا ارائه کرده است را به ثبت رسانده و از رشد متوسط ۶.۸ درصدی در سال ۲۰۲۱ خبر داد. دولت ونزوئلا اعلام کرد اقتصاد این کشور در سهماهه سوم ۲۰۲۱ موفق به رشد ۷.۶ درصدی شد. براساس دادههای این موسسه، بخش نفت ونزوئلا در سهماهه اول سال ۲۰۲۲، ۴۱.۷ درصد نسبت به سهماهه اول سال ۲۰۲۱ افزایش تولید داشته است. این اطلاعات توسط دادههای سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) نیز تایید میشود که در مقایسه هر دو سه ماهه، افزایش تولید ۴۱ درصدی را نشان میدهد.
فرهیختگان در گزارش خود درباره خروج ونزوئلا از طولانیترین بحران اقتصادی خود مینویسد: «براساس آمارها از نوامبر ۲۰۲۱ (آبان 1400) تابهحال ارزش پول ملی ونزوئلا تا حدودی دربرابر دلار ثابت مانده است. طی هشتماهه اخیر ارزش بولیوار (پول ملی ونزوئلا) دربرابر دلار تنها ۸ درصد کاهش پیدا کرده و این درحالی است که از سال ۲۰۰۸ بهبعد، افت ارزش بولیوار، بانک مرکزی این کشور را مجبور به حذف ۱۴ صفر طی زمانهای مختلف کرده است. همزمان با کنترل نرخ ارز، کسری بودجه این کشور نیز نسبت به تولید ناخالص داخلی از ۵۰ درصد به ۵ درصد رسیده که درواقع نشان میدهد یکی دیگر از محرکهای تورم درحال کنترل است. براساس آخرین دادههای بانک مرکزی ونزوئلا، تورمآوریل ۲۰۲۲ (فروردین 1401)در حدود ۴.۴ درصد بوده که بهتر از ۲۴ درصد درآوریل ۲۰۲۱ (فروردین 1400) و ۸۰ درصد درآوریل ۲۰۲۰ (فروردین 1399) بوده است. همچنین تورم سالانه در حدفاصلآوریل ۲۰۲۱ تاآوریل ۲۰۲۲ (فروردین 1400 تا فروردین 1401) در حدود ۲۲۲ درصد بوده که بسیار کمتر از تورم سالانه در سالهای ۲۰۱۵ تا ۲۰۲۱ است. کشوری که ۱۳۰ هزار درصد تورم را در سال ۲۰۱۸ تجربه کرده، ۸ ماه است که بهصورت پیدرپی تورم ماهانه تکرقمی را تجربه میکند که اگر نشاندهنده کنترل تورم نباشد حداقل گویای خروج از ابرتورم است. به گفته رئیسجمهور ونزوئلا، این کشور در سهماهه سوم ۲۰۲۱ بیش از ۷ درصد رشد اقتصادی داشته و این رقم برای کل سال احتمالا ۴ درصد بوده است.
ونزوئلا چگونه از بحران خارج شد؟
ونزوئلا طی دو سال اخیر اقدامات متعددی را برای اصلاحات اقتصادی و خروج از ابربحران اقتصادی برداشته است و نتایج آن نیز تاکنون مثبت بوده است. از اولین اقدامات مادورو لغو ممنوعیت نگهداری دلار بود. بر اساس گزارشها «درحال حاضر بیش از دوسوم فعالیتهای روزانه اقتصادی بهوسیله دلار انجام میشود. در فوریه ۲۰۲۲ (بهمن 1400) تقریبا ۷۰ درصد پرداختها برای خرید دارو و غذا در کاراکاس پایتخت ونزوئلا بهصورت دلاری بوده است. درواقع دولت این کشور ارزهای خارجی بهخصوص دلار را پذیرفت و رژیم دلاریسازی را ترویج کرد تا با ورود ذخایر دلاری که مردم ونزوئلا دراختیار داشتند به چرخه اقتصادی این کشور، افزایش تورم از ناحیه افزایش نرخ ارز مهار شود.» در این حین بهطور همزمان بانک مرکزی به تنظیم بازار ارز پرداخته است. از سوی دیگر همزمان با دلاریسازی اقتصادی، مادورو با هدف گشایش در واردات و صادرات، عوارض گمرکی را حذف و با این سیاست به رونق نسبی تجارت در ونزوئلا کمک کرده است. در این میان افزایش بیش از ۷۰ درصدی قیمت نفت در ماههای اخیر و ورود بیشتر نفت ونزوئلا به بازار جهانی به دلیل جنگ اوکراین منابع درآمدی ونزوئلا را در سال جال میلادی افزایش داده و منجر به افزایش 70 درصدی درآمدهای نفتی ونزوئلا شده است.بخش دیگری از اصلاحات اقتصادی مادورو، تاکید بر جذب سرمایهگذاریهای خارجی از طریق اعطای بیشتر فعالیتها به بخش خصوصی و تضمین بهرهوری بوده است. این سیاستهای باعث شده تا موجی از بازگشت ونزوئلاییهایی که در سالهای اخیر کشورشان را ترک کردهاند، آغاز شود و همچنین بسیاری از سرمایهگذاران خارجی ترغیب به حضور و سرمایهگذاری در بازارهای این کشور شوند.
تارنمای اقتصادی «ال اکونومیستا اسپانیا» نیز در گزارشی درباره خروج ونزوئلا از بحران مینویسد: «اگر چه راه طولانی و دشواری در پیش است و روند احیای اقتصادی در سال ۲۰۲۲ میلادی نمیتواند به تنهایی سالها خسارت ناشی از تورم، فقدان سرمایهگذاریهای صنعتی و چالشهای نهادی و زیرساختها را به یکباره جبران کند اما میتوان ونزوئلا را شگفتی سال دانست. افزایش شدید قیمت نفت به ونزوئلا این امکان را میدهد تا اقدامات احیاکننده ویژهای همچون افزایش درآمدهای ارزی که امکان خرید سرمایه و ماشینآلات را فراهم میکند، در صنعت نفت کشور انجام دهد. ونزوئلا در حال حاضر حدود ۷۰۰ هزار بشکه نفت خام در روز تولید میکند که هنوز با 2 میلیون بشکه سالهای گذشته فاصله دارد؛ اما این میزان بیشتر از ۴۰۰ هزار بشکه نفت خام تولیدی در سالهای اخیر است. افزایش قیمت نفت و اصلاحات دولت نیکلاس مادورو رئیسجمهوری ونزوئلا به نفع اقتصاد این کشور بوده است. دولت ونزوئلا با بازگشایی اقتصاد، در جهت فروش سهام شرکتهای دولتی ورشکسته گامهایی برداشته است. فضای کسبوکار بهبود یافته و حتی صحبت از بازگشت ونزوئلاییهایی است که در طول سالیان اخیر به دلیل معضل فقر، خاک این کشور را ترک کرده و به سایر کشورهای همسایه خود مهاجرت کرده بودند. بلومبرگ نیز در این باره مینویسد: «تقریبا غیر ممکن است که آمار دقیقی از اصلاحات و سیاستهای اعمال شده که تولدی دوباره را برای ونزوئلا به ارمغان آورده است، ارائه دهیم اما همه چیز نشان میدهد که این تغییر، محصول یک «ضرورت» است. از افزایش موج اجاره آپارتمانها و افزایش شمار ثبتنامها در مدارس خصوصی تا شلوغ شدن خیابانها با تردد دوباره خودروها و رستورانها و فروشگاههای تازه رنگآمیزی شدهای که برای اولین بار درهای خود را به روی عموم مردم باز میکنند، نشانه این تحول مثبت اقتصادی است.»
بلومبرگ در گزارش دیگری درباره دلیل خروج ونزوئلا از بحران مینویسد: ونزوئلا روند چهارساله تورم بسیار بالا را که یکی از طولانیترین دورههای تورم در دنیا بود، شکست. دولت ونزوئلا سرعت چاپ پول را کند کرده است. قیمتها در ونزوئلا در ماه دسامبر 7.6 درصد نسبت به نوامبر افزایش داشت که اولین تورم ماهانه زیر 50 درصد در این کشور بود. اقتصاددانها آستانه 50 درصد را برای تعریف تورم بالا در نظر میگیرند. ونزوئلا سال گذشته میلادی را با تورم سالانه 686.4 درصد به پایان رساند. طبق گفته رونالد بالزا، استاد اقتصاد در دانشگاه کاراکاس: «تورم بالا در ونزوئلا با همان سرعتی که آمده بود متوقف شد. دولت هیچ اقدامی انجام نداده، فقط عامل بهوجودآورنده این تورم را متوقف کرده است، یعنی تامین منابع مالی از طریق تسریع چاپ پول.» بر اساس این گزارش کاهش چاپ پول نتیجه کاهش هزینههای دولت بوده که کسری مالی را به کمتر از 10 درصد تولید ناخالص داخلی در سال گذشته میلادی رسانده است. کسری مالی در ونزوئلا در اواخر 2017 یعنی آغاز دوره تورم بالا در این کشور، حدود 30 درصد تولید ناخالص داخلی بود.»
در این میان نمیتوان کمکهای دولت جمهوری اسلامی ایران در دوران سختی ابرتورم ونزوئلا را نادیده گرفت. ونزوئلا در دوران سختیهای ناشی از تحریم نفتی آمریکا، با کمک روسیه و ایران توانست نفت خود را به صورت محدود به کشورهای شرق آسیا بفروشد و از فروپاشی اقتصاد خود جلوگیری کند. همچنین خدمات فنی و مهندسی ایرانی در زمینه احیای پالایشگاههای ونزوئلا برای این کشور اهمیت ویژهای داشته است و توانست در دوران سختیهای ناشی از تحریم نفتی، چراغ تولید و پالایش محصولات نفتی این کشور را روشن نگه داشته و از فروپاشی صنعت نفت ونزوئلا جلوگیری کند. دولت جمهوری اسلامی ایران طی 3 سال اخیر و علی رغم تمامی تهدیدها از سوی آمریکا چندین نفت کش حامل بنزین و چندین کشتی و هواپیما حامل مواد غذایی و دارو برای ونزوئلا ارسال و تا جایی که میتوانست از فروپاشی اقتصادی و اجتماعی این کشور جلوگیری و به احیای اقتصاد ونزوئلا کمک کرد.