نظری بر اوصاف اهل تقوا

به گزارش سرویس دین و فرهنگ پایگاه 598، حتما شنیده‌اید که در آموزه‌های دینی برای «اهل تقوا» مقام و اجر عظیمی چه در دنیا چه در آخرت محفوظ است. آنچه در ادامه می‌خوانید سخنان دانشمند بزرگ اسلام، آقاسیدعلی خامنه‌ای در مورد ویژگی‌های متقین است.

بهشت برای اهل تقواست

این جمله معروف که می‌گوید: شما اهل بهشتید و به بهشت خواهید رفت؛ اگر ان‌شاءالله راهتان بدهند، این بسیار حرف بجایی است ما همه آرزومند بهشتیم همه در دعاها بهشت را طلب می‌کنیم. گاهی طلب بهشت تنها هم ما را قانع نمی‌کند، دانه‌دانه خصوصیات آن را هم در دعا می‌آوریم. از حورالعینش و از غذای خوبش و از لحم طَیرَش و غیر و ذالک در دعاهایمان ردیف می‌کنیم. اما خود خدا می‌گوید ما این بهشت را برای مردم باتقوا آماده کرده‌ایم. این سفره را برای یک عده مردم خاصی انداخته‌ایم. آنها باید بیایند سر این سفره بنشینند و وارد این منطقه بشوند. آنها کی هستند؟ باتقوایان. باتقوا کیست؟ «اُعدّت للمتّقین» آماده شده است برای متقیان. چه کسانی هستند با تقوایان؟ «الَّذِینَ یُنْفِقُونَ فِی السَّرَّاءِ وَالضَّرَّاءِ»، آن کسانی که انفاق می‌کنند در خوشی و ناخوشی. این یک شرط با تقوا بودن است، انفاق کردن.

انفاق چیست؟ خرج چیست؟

انفاق با خرج کردن فرق دارد. خرج کردن یعنی اینکه انسان یک پولی را خرج کند. انفاق خرج کردن است، اما نه هر خرج کردنی. انفاق آن خرج کردنی را می‌گویند که با آن یک خلائی پر بشود، یک نیاز راستینی برآورده شود. کجایند آن کسانی که میلیون‌ها خرج می‌کنند و به ظاهر هم به کارهای نیک خرج می‌کنند تا از زبان قرآن به آن‌ها بگوییم که بدبخت‌ترین مردمند؛ زیرا کارشان انفاق نیست «قُلْ هَلْ نُنَبِّئُکُمْ بِالْأَخْسَرِینَ أَعْمَالًا. الَّذِینَ ضَلَّ سَعْیُهُمْ فِی الْحَیَاةِ الدُّنْیَا وَهُمْ یَحْسَبُونَ أَنَّهُمْ یُحْسِنُونَ صُنْعًا» این پول‌هایی که خرج می‌شود این زر و زیورهایی که بر پیکر گرسنه یک عده مردم آویخته می‌شود، این پیرایه‌های زیادی و دروغین این‌ها انفاق نیست چرا؟ چون خلائی را پر نمی‌کند.

باید خلأها پُر شود

آقا! اگر این پنج زار را شما دادید به کسی که صدتا پنج زاری و یک تومانی در جیبش هست، صدتای دیگر هم می‌تواند فراهم کند. این انفاق نیست. اگر دادی به آن آدمی که منتظر یک پنج زاری است تا یک نان سنگک بخرد تا شکم خود را پر کند، این انفاق است. گاهی پر کردن شکم گرسنه هم انفاق نیست. در یک شرایطی این جور است. در آن شرایطی که فقر و گرسنگی مانند گیاه هرزه‌ای بی‌حساب دارد روی زمین‌ها می‌روید. آنجا پر کردن شکم یک گرسنه مثل قیچی کردن پیکره بالای یک دانه علف هرز است. در صحرا علف هرزه چه قیمت دارد؟یک گیاه هرزه کم می‌شود، اما چقدر این کار اساسی است؟ خیلی کم و ناچیز. بنابراین انفاق آن چیزی است که یک خلائی را پر می‌کند و یک نیازی را برآورده می‌کند. آنهایی که خلأ و نیازها را می‌فهمند و حاضر می‌شوند بجا آن خلاءها و نیازها را پر کنند. انفاق خیلی مهم است «الَّذِینَ یُنْفِقُونَ فِی السَّرَّاءِ وَ الضَّرَّاءِ»، یکی از نشانه‌های باتقواها این است که انفاق می‌کند در خوشی و ناخوشی. 

فرو برندگانند، نه فراموش‌کنندگان  

«وَالْکَاظِمِینَ الْغَیْظَ»، و فرو برندگان خشم. فروبرندگان خشم یعنی چه؟ یعنی براساس احساسات کار نمی‌کنند، همه جا عقل. اما گاهی عقل هم با خشم‌های درست همراه است. نمی‌بینید در قرآن که می‌گوید «أَشِدّاءُ عَلَى الکُفّارِ رُحَماءُ بَینَهُم». اینکه می‌گویند آیه معنایش این نیست که شما خیال کنید می‌خواهیم بگوییم خشم یک ملت، خشم یک انسان، خشم یک جامعه، علیه آن کسانی که باید بر آنان خشم گرفت، نیست و نابود باد، نه. قرآن هم نمی‌گوید این خشم‌ها را فرو بخورید. می‌گوید براساس خشم کاری انجام ندهید «وَالْکَاظِمِینَ الْغَیْظَ»، کظم‌کنندگان، فرو برندگان. نه فراموشن‌کنندگان. فروبرندگان غیض و خشم، که وقتی خشم فرو نشست، انسان می‌تواند با عقل با درک آنچه را که شایسته است، انجام بدهد. 

منبع: کتاب «طرح کلی اندیشه اسلامی در قرآن»