شهر «بدون خودرو» چگونه خواهد بود؟!

سرویس اجتماعی پایگاه 598، مهدی هواسی: شهرها میزبان بیش از نیمی از جمعیت جهان هستند؛ به عبارتی حدود نیمی از ساکنان کره‌ی خاکی «شهر نشین» هستند و به گفته سازمان ملل متحد انتظار می‌رود تا سال 2050 این رقم به به 68٪ برسد. [1]

در سال‌های اخیر، افزایش جمعیت شهرها با معضلاتی زیادی همراه بوده و از جمله آن، بحث مهم حمل و نقل درون شهری است. در گذشته رشد وسایل نقلیه به کندی صورت می‌گرفت و ساختار زیربنایی حمل و نقل، توان رویارویی با آن را داشت. با این حال درطی دهه گذشته، رشد شهرهای بزرگ و همزمان با آن رشد تعداد وسایل نقلیه، مشکلات متعددی را ایجاد نموده است.

اتومبیل‌ها علاوه بر هزینه‌بر بودن و ایجاد آلودگی صوتی، از نظر تولید آلاینده‌ها نیز برای سلامتی انسان‌ها مضر هستند. سهم عمده آلودگی‌ هوا مربوط به حمل و نقل است که با افزایش خودروها در سال‌های اخیر، رقم این آلودگی‌ها با رشد فزاینده‌ای همراه بوده است.

به عنوان نمونه طبق شاخص سازمان حفاظت از محیط زیست ایالات متحده آمریکا (EPA)، وسایل نقلیه موتوری در مجموع 75 درصد از آلودگی مونوکسیدکربن را در ایالات متحده ایجاد می‌کنند. صندوق دفاع از محیط زیست ایالات متحده (EDF) تخمین زده است که وسایل نقلیه باعث ایجاد یک سوم آلودگی هوا در آمریکا هستند. [2]

در تهران نیز، خودروهای سواری شخصی و وانت 49 درصد کل آلاینده‌های گازی شهر را تولید می‌کنند. همچنین موتورسیکلت‌ها و تاکسی‌ها به ترتیب با 18 و 14 درصد،‌ از دیگر عوامل اصلی تولید آلاینده های گازی شهر تهران هستند. [3]

«آلودگی هوا» چهارمین علت اصلی مرگ و میر در سراسر جهان است و سالانه 4.2 میلیون نفر در اثر آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند که 90 درصد آنان در کشورهای توسعه یافته سکونت دارند. [4] به گفته سازمان بهداشت جهانی (WHO)، حداقل 7 میلیارد نفر در جهان هوای آلوده تنفس می‌کنند که این میزان برابر با 95 درصد از کل جمعیت جهان است. [5]

همچنین به گفته سازمان جهانی هواشناسی اکنون بیش از پیش احتمال دارد که دمای زمین تا پنج سال دیگر به بیش از یک و نیم درجه سانتیگراد بالاتر از دوران ماقبل صنعتی رسیده باشد. افزون بر این، نتایج تحقیقات مرکز هوافضای آلمان نشان می‌دهد اگر بخواهیم از تأثیرات سوء تغییرات اقلیمی جلوگیری کنیم؛ تنها ده سال برای پایان دادن به عصر خودروهای دارای سوخت فسیلی فرصت داریم. [6]

این آمار در سراسر جهان، زنگ خطری برای تمام ساکنان این کره‌ی خاکی است و دولت‌ها را به این فکر انداخته است که سیاست‌هایی را برای جلوگیری از تغییرات سوء آب و هوا اتخاذ کنند.

در همین زمینه، ترویج فرهنگ استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی، کاهش استفاده از خودروهای شخصی، جایگزین کردن خودروهای برقی به جای خودروهای بنزینی و دیزلی، ترویج فرهنگ استفاده از وسایل حمل و نقلی همچون دوچرخه و حرکت به سمت شهر بدون خودرو از جمله تدابیر اندیشه شده در بخش حمل و نقل برای مبارزه با آلاینده‌ها است.

به عنوان نمونه، کشورهای انگلیس و فرانسه تصمیم دارند تا سال 2040 وسایل نقلیه بنزینی و دیزلی را از دور خارج کنند. [7]

چرا وجود «شهر بدون خودرو» مهم و ضروری است!؟

1_ آلودگی هوا و آلودگی صوتی با کاهش چشمگیری همراه است: در سال 2015 هنگامی که در مرکز شهر پاریس، طرح «روز بدون خودرو» اجرا شد؛ سطح دی اکسید نیتروژن در این منطقه شهر تا 40٪ و سطح آلودگی صوتی نیز به نصف کاهش یافت. [8]

2_ فضای بیشتر برای زیستن: آزادسازی معابر از سلطه خودروها و به تبع آن از بین رفتن ترافیک، فضای بیشتری را برای بوستان‌ها، میادین، تعامل و زندگی در اجتماع فراهم می‌کند.

3_ زیرساخت‌های بهتر برای حمل و نقل پاک: پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری، اسکیت بورد و سایر اشکال حمل و نقلی که عاری از مصرف انرژی‌های تجدید ناپذیر است؛ به اصطلاح «حمل و نقل پاک» نامیده شده و برای بدن و کره زمین مفید است. اختصاص فضای کمتر برای اتومبیل‌ها به معنای فضای بیشتر برای خطوط دوچرخه‌سواری و زیرساخت‌های ایمن جهت پیاده‌روی در خیابان‌ها است. علاوه بر این، سبک زندگی شهری باعث شده است شهروندان فرصت کمتری را برای ورزش کردن پیدا کنند. توسعه فرهنگ استفاده از دوچرخه گام موثری برای ترک این عادات غلط است.

4_ صرفه‌جویی در هزینه‌های زندگی فردی و شهری: کاهش یا جلوگیری از توسعه زیرساخت‌های استفاده از خودروهای شخصی، می‌تواند موجب تغییر سرمایه‌گذاری در جهت توسعه حمل و نقل عمومی بهتر و با انرژی تجدیدپذیر شود. افزون بر این، ایجاد و ترمیم معابر شهری برای خودروها، هزینه زیادی دارد که تغییر این سرمایه گذاری به سمت حمل و نقل پاک و پایدار به این معنی است که ما بدون تولید آلاینده‌های مضر هم می‌توانیم از همان تحرک سابق بهره‌مند شویم.

5_ کنترل دمای کره زمین: کاهش استفاده از خودروهای شخصی به ما کمک می‌کند تا کره‌ی زمین را خنک کنیم. توسعه فضاهای سبز به جای مسیر خودروها علاوه بر تاثیر مثبت در سلامتی جسمی و روانی شهروندان، در کاهش حرارت شهری نیز نقش موثری را ایفا می‌کنند.

یادمان باشد بهترین شهرها، شهرهایی نیستند که ما در آن تنها زنده هستیم؛ بلکه شهرهایی هستند که در آن رشد می کنیم. شهرهایی که به ما امکان زندگی سالم در سایه امنیتی روحی و روانی را به ما می‌دهد و بدون شک، بخش اعظمی از این چشم‌انداز در سایه «شهر بدون خودرو» قرار گرفته است.

منابع:

[1]: https://www.un.org/development/desa/en/news/population/2018-revision-of-world-urbanization-prospects.html
[2]: https://auto.howstuffworks.com/air-pollution-from-cars.htm
[3]: https://www.khabaronline.ir/news/725096/
https://www.who.int/health-topics/air-pollution#tab=tab :[4]
[5]: همان
[6]: https://www.greenpeace.org/international/story/18562/weve-got-10-years-to-ditch-fossil-fuel-cars-or-its-game-over-for-the-climate/
[7]: https://www.theguardian.com/business/2017/jul/06/france-ban-petrol-diesel-cars-2040-emmanuel-macron-volvo
[8]: https://www.theguardian.com/world/2015/oct/03/pariss-first-attempt-at-car-free-day-brings-big-drop-in-air-and-noise-pollution