چگونه به سلاطین قیر، ۵هزار میلیارد رانت می‌رسد؟

به گزارش پایگاه 598، گزارش روزنامه ایران درباره رانت هزاران میلیاردی قیر را بخوانید.

در بخشی از این گزارش آمده:

دخالت‌های مجلس در تعیین قیمت دستوری قیر، این روزها بازار این کالای استراتژیک را که نقش مهمی در پروژه‌های عمرانی دارد با آشفتگی و تورمی سنگین مواجه کرده است، تورمی که سودش به جیب رانت‌خواران می‌رود و دودش به چشم مردم.

«به باد دادن حق مردم، فسادی بدتر از دزدی و اختلاس است.» این توئیت انتقادی و تند یکی از نمایندگان مجلس است در واکنش به مصوبه‌ای در بودجه 1400 که براساس آن وزارت نفت مکلف شد 15 هزار میلیارد تومان مواد اولیه قیر را به پالایشگاه‌ها بدهد و در مقابل این قیر تولید شده برای پروژه‌های عمرانی راه‌سازی‌ شهری و روستایی استفاده شود.

به باور نمایندگان مجلس، گرانی چند میلیونی قیر در هر تن نشان می‌دهد که طرح توزیع قیر رایگان با کمبودها و نقایص عدیده‌ای مواجه است که بسیاری از آن به‌عنوان رانتی چند هزار میلیاردی یاد می‌کنند. با وجود این چندی پیش رستم قاسمی وزیر راه و شهرسازی اعلام کرد پیگیر دائمی شدن قانون قیر رایگان است.

براساس تصمیم کمیسیون عمران مجلس سهمیه‌بندی قیر رایگان با نسبت 48 درصد وزارت راه و شهرسازی، 20 درصد بنیاد مسکن، 18 درصد سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌ها، 6 درصد بسیج سازندگی، 6 درصد سازمان نوسازی مدارس و 3 درصد سازمان جنگل‌ها است که حواله آن را دریافت کرده‌اند.

آنگونه که عبدالجلال ایری، سخنگوی کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی اعلام کرده، قیمتی که وزارت نفت برای هر تن قیر اعلام کرده 8 میلیون و 550 هزار تومان بوده، اما در نهایت این رقم با هزینه‌های عملیات پالایشگاه‌ها به بیش از 10 میلیون تومان می‌رسید، از همین رو کمیسیون عمران با آن مخالفت و رقم 7 میلیون و 500 هزار تومان در هر تن به تصویب رسید که با هزینه‌های پالایشگاهی به 9 میلیون تومان می‌رسید.

کمتر از یک روز بعد اما رئیس کمیسیون عمران مجلس قیمت هر تن قیر را 9 میلیون و 375 هزار تومان اعلام کرد. این قیمت اما نتوانست نظر کارشناسان را به خود جلب کند چرا که به زعم آنان راه درست این است که به جای قیمت‌گذاری دستوری، به نص صریح قانون احترام گذاشته و تعیین قیمت براساس سازوکار بورس مشخص شود. حالا نتیجه چنین اقدام غیرکارشناسانه‌‎ای سبب شده که قیمت قیر در بازار بورس با افزایشی بیش از قیمت مصوب به 12 میلیون تومان به ازای هر تن برسد.

اما نکته حائزاهمیت را می‌توان در میان اظهارنظر فعالان و ذینفعان قیر یافت. بنا به گفته سیدحسین میرشفیع، مشاور عمرانی وزیر راه و شهرسازی، نیاز سالانه کشور برای اجرای پروژه‌های عمرانی حدود 2.5 میلیون تن قیر است، از دیگر سو اما قیر در بورس تنی 10 تا 12 میلیون تومان مبادله می‌شود و این عامل اصلی ایجاد همان رانت چند هزار میلیارد تومانی است که صدای همه را درآورده است.

برای اینکه میزان تقریبی این رانت را به‌دست آوریم با یک حساب سرانگشتی محاسبه کنید، قیمت مصوب کمیسیون عمران هر تن 9میلیون و 375 هزار تومان و قیمت بورسی قیر 12 میلیون تومان است، این یعنی حدود 2 میلیون و 700 هزار تومان تفاوت قیمتی که در 2.5 میلیون تن قیر نیاز کشور دیده می‌شود، رقم به‌دست آمده حدوداً 6 هزار و 700 میلیارد تومان می‌شود رقم رانتی که معلوم نیست چه زمانی تبدیل شود به پرونده سلطان قیر 2.

از زمانی که مجلس ۱۵ هزار میلیارد تومن قیر رایگان رو تصویب کرده، قیمت نرخ تبدیل VB یا همون ماده اولیه به قیر از ۴٪ به ۳۴٪ درصد رسیده. یعنی کارخانه‌های معدود قیر از این فرایند حدود ۵ هزار میلیارد کشب درآمد می کنند. اصل رانت اینجاست. افزایش قیمت تبدیل ماده اولیه به قیر