کارگرانی که تاوان آزاد بودن شغل خود را می‌دهند

به گزارش پایگاه 598، به نقل از باشگاه خبرنگاران ، انتخاب و پیدا کردن شغلی مناسب با داشتن حقوق کافی و مزایا از جمله بیمه یکی از مهم‌ترین خواسته‌های اکثر مردم کشور به خصوص جوانان جویای کار است، در حالی که بسیاری از اقشار زحمتکش جامعه ما در کارخانه‌ها، کارگاه‌ها و شرکت‌ها مشغول به کار هستند عده‌ای هم وجود دارند که کم‌تر به آن‌ها توجه می شود، گروهی که شاید بتوان نامشان را کارگران مشاغل آزاد گذاشت.

آن‌هایی که کارگری می‌کنند در مغازه‌‌های کوچک و بزرگ، در شیرینی فروشی ها و میوه فروشی ها و صدها جای دیگر شغلشان آزاد است، اما سرمایه کافی و لازم برای اینکه کاسبی خود را راه بیندازند ندارند و مجبور هستند برای صاحب کاری که توانایی تامین هزینه‌های کار و کاسبی را دارد کار کنند و مزد بگیرند.

قرارداد کتبی در مشاغل آزاد کم‌تر دیده می‌شود

در بین کارگرانی که در مغازه‌های کوچک کار می‌کنند و آن‌هایی که شغل آزاد دارند قراردادهای کتبی کم‌تر دیده می‌شود و همه چیز از ساعت و روزهای کاری تا دستمزد و پرداخت بیمه بر اساس توافق شفاهی بین کارگر و کارفرما اتفاق می‌افتد.

با کارگری که در یک مغازه تأسیساتی مشغول به کار بود درباره وضعیت شغلی‌اش صحبت کردم و او گفت که ۲۵ سال سن دارد و چند سالی می‌شود که در این مغازه کار می‌کند و تا حدودی راضی است.

پسر جوان ادامه داد: در این مغازه ۶ همکار دیگر هم دارم و حقوق همه‌ ما تقریبا به یک اندازه است و سرویس‌هایی که به ما می‌دهند باید به ترتیب برویم. نمی‌شود که در یک روز یکی از ما سه سرویس برود و یکی دیگر پنج سرویس و حتما تا جایی که ممکن است باید با رعایت نوبت و برابر کار کنیم.

او درباره میزان رضایتش از شغلش می‌گوید: از کاری که انجام می‌دهم راضی هستم چون هم به آن علاقه دارم و هم شغلمان جوری است که همیشه مشتری دارد، در تابستان بساط سرویس کردن کولر به راه است و در زمستان هم پکیج و بخاری و لوله‌‌کشی داریم و پول خوبی می‌شود از آن درآورد اما به شرط آن که خودت صاحب مغازه و صاحب کار خودت باشی نه کارگر!

نداشتن بیمه مهم‌ترین مشکل این کارگران

پسر جوان ادامه می‌دهد: هر سرویسی که می‌روم اگر وسیله‌ خاصی تعویض نکنم و مشکل خاصی وجود نداشته باشد برای هر سرویس با هزینه ایاب و ذهاب ۵۰ تا ۱۰۰ هزار تومان از مشتری می‌گیرم و از این مبلغ فقط ۲۵ تا ۳۵ هزار تومان سهم خودم می‌شود و بقیه مبلغ برای صاحب کارم است.

او افزود: تمام این محل در قرق صاحب کارم است و همه کارهای تأسیساتی‌شان را به مغازه او می‌دهند و مشتری زیادی داریم و درآمد خوبی هم دارم و راضی هستم.

کارگر تأسیساتی گفت: تنها مشکلی که دارم و حالا با گذشت چند سال که اینجا کار می‌کنم و با فشار اطرافیانم متوجه آن شده ام مهم بودن بیمه است. حتی یک ماه هم سابقه بیمه ندارم و کارفرمایم از همان اول گفت که هیچ کدام از ما را بیمه نمی‌کند و اگر اعتراضی هم کنیم می‌گوید دنبال شغل دیگری بروید که شما را بیمه کنند.

او ادامه می‌دهد: خودم هم نمی‌توانم آزاد خود را بیمه کنم چون حق بیمه ماهانه مبلغ بالایی است، البته از چند نفر راهکار مشکلم را پرسیده‌ام و قصد دارم هر وقت که از اینجا رفتم از کارفرما شکایت کنم، چون او مجبور می‌شود حق بیمه‌ام را پرداخت کند.

پسر جوان بیان کرد: من قرارداد کتبی ندارم و کارفرما دستمزدم را هم نقدی می‌دهد و به حسابم واریز نمی‌کند. من می‌خواهم از مغازه‌های اطراف امضا جمع کنم که چند سال در اینجا کار می‌کردم تا او مجبور شود حق بیمه‌ام را بپردازد.

شکایت تنها راه برای کارگران

اکبر قربانی دبیر اجرایی خانه کارگر غرب تهران در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان، درباره نحوه احراز رابطه کارگر و کارفرمایی گفت: احراز رابطه کارگر و کارفرمایی مستلزم داشتن مدارک است، حالا هر نوع مدرکی می تواند باشد که ثابت کند کارگر برای آن کارگاه کار کرده است.

دبیر اجرایی خانه کارگر غرب تهران  بیان کرد: راهکار دوم این است که کارگران مراجعه کنند به هیات‌های تشخیص و سعی کنند همه‌ کسانی که برای کارفرما در آن کارگاه کار می کنند و بیمه ندارند دادخواست تنظیم و درخواست بازرس در معیت خود کارگر کنند.

قربانی ادامه داد: یکی از راهکارهای احراز رابطه کارگر و کارفرمایی این است که اگر مدرک در دست دارند بر اساس مدارک جلو بروند تا بتوانند  از بازرسی استفاده کنند. آن هایی هم که مدرک ندارند باید درخواست بازرس دهند و معمولا هیات‌ها زیر بار این مسئله کم‌تر می‌روند مگر این‌که فردی که شکایت می کند وارد باشد و بتواند با رئیس اداره‌ کار صحبت کند و این حق کاملا قانونی است.

او افزود: اصلا انگار نه انگار ما آیین دادرسی کار داریم و در بخش آیین دادرسی یک سری موضوعات برای هیات‌ها مشخص شده و آن ها دارند تخلف می‌کنند، موجی از تخلفات در برخی از هیات‌ها و نه همه آن ها دارد مجموعه را می گیرد و کسی نیست که بگوید چرا پایبند قانون نیستید.

این فعال کارگری با اشاره به اینکه استشهاد محلی مورد قبول اداره کار نیست اظهار کرد: پس بر اساس قانون کارگران باید دادخواست بازرسی بدهند. کارگر به همراه بازرس به کارگاه می‌رود در کارگاه ها همسایه ها و سایر کسبه می آیند و می‌گویند کارگر اینجا کار کرده است و یکی از شرایط احراز رابطه کارگر و کارفرمایی همین است و کاملا قانونی است.

بر این اساس کارگران می‌توانند به دلیل عدم اجرای ماده ۱۴۸ قانون کار از کارفرما شکایت کنند و اگر موفق شوند علاوه بر این‌که کارفرما باید حق بیمه آن‌ها را به نرخ سال شکایت پرداخت کند و مطابق با ماده ۱۸۳ قانون کار ۲ تا ۱۰ برابر هم جریمه برای کارفرما در نظر گرفته می‌شود.

قانون کار قرارداد شفاهی را تایید می‌کند و کارگران در صورت نداشتن قرارداد کتبی می‌توانند با دستمزدی که به حساب آن‌ها واریز می‌شود یا مبلغی که نقدی دریافت می‌کنند رابطه کارگر و کارفرمایی را ثابت کنند.

در صورتی که اختلافی بین کارگر و کارفرما پیش بیاید و کارگر از کارفرما شکایت کند در قراردادهای کتبی اثبات رابطه کارگری و کارفرمایی و بحث ضرر و زیان، بحث تضامین، بحث حقوق و مزایا به راحتی اثبات می‌شود، چرا که به صورت کتبی به آن‌ها اشاره شده و در رسیدها و قراردادها به شکل کامل درج شده است.