در دولت روحانی، دستاورد خودکفایی در تولید گندم به فنا رفت

به گزارش پایگاه 598، در ادامه رکورد‌هایی که دولت روحانی در سال پایانی عمر دولتش به ثبت رسانده، کاهش تولید گندم است که این روز‌ها خشکسالی و کمبود آب در سال زراعی ۱۴۰۰- ۱۳۹۹ بهانه قرار گرفته در حالی که شنیده‌ها حاکی از آن است، سیاست‌های غلط وزارت جهاد کشاورزی و تشویق گندمکاران به کاشت کلزا موجب شده آمار تولید گندم به شدت کاهش یابد، به طوری که در سال جاری از استان خوزستان فقط ۵/۳ میلیون تن گندم خریداری شده‌است.

در هشت سال گذشته، خودکفایی در تولید گندم یکی از افتخارات دولت تدبیر به شمار می‌رفت، اما بی‌توجهی دولت به گندمکاران و از همه مهم‌تر ضعف مدیریت در وزارت جهاد کشاورزی موجب شد در سال‌های اخیر تولید کاهش یابد. یکسال شورای اقتصاد قیمت خرید تضمینی را پایین‌تر از قیمت تمام‌شده آن محاسبه می‌کرد و سال بعد پرداخت پول گندمکاران با تأخیر پرداخت می‌شد.

سال گذشته که به دلیل گرانی قیمت کود و سم، شورای اقتصاد با خرید تضمینی گندم با قیمت ۴ هزار تومان موافقت کرد، تصور می‌شد که دولت بتواند گندم بیشتری نسبت به سال‌های قبل خریداری کند، اما دسته گل وزارت جهاد کشاورزی و تشویق گندمکاران برای کاشت کلزا با قیمت بالاتر موجب شد تولید گندم در سال پایانی دولت روحانی کاهش یابد، به طوری که دولت جدید پیش از شروع به کار خود به طور رسمی به دنبال رایزنی برای جبران کمبود گندم است.

هر ساله تولید گندم در کشور به ۱۱ تا ۱۲میلیون تن می‌رسید و به‌رغم تکمیل بودن ذخایر استراتژیک گندم، دولت در بهترین حالت ۵/۹ تا ۱۰ میلیون تن خرید تضمینی انجام می‌داد. در استان خوزستان به تنهایی ۵ میلیون تن گندم وارد انبار‌های شرکت غله می‌شد و دولت نگرانی بابت تأمین یکساله گندم و آرد مصرفی نداشت، اما امسال از زمان برداشت گندم، مسئولان وزارت جهاد کشاورزی که با کاهش وحشتناک تولید مواجه شدند، موضوع خشکسالی را در بوق و کرنا کردند و کاهش تولید را به این موضوع مرتبط دانستند. در حالی که فقط بخش اندکی از کاهش تولید به دلیل خشکسالی بود و بخش اعظم آن مربوط به سیاست غلط وزارت جهاد کشاورزی در سال زراعی ۱۴۰۰- ۱۳۹۹ بود. داستان از این قرار است که وزارت جهاد کشاورزی سال گذشته گندمکاران را به کاشت کلزا تشویق کرده‌است و با وعده و وعید بالا بودن قیمت خرید تضمینی کلزا و سود بیشتر برای کشاورز، هزاران هکتار زمین گندم به کاشت کلزا تبدیل شده‌است و نتیجه این سیاست آن شده که در سال جاری از استان خوزستان فقط ۵/۳ میلیون تن گندم خریداری شده و در سایر استان‌ها نیز وضع به همین منوال بوده‌است. کارشناسان اداره غله پیش‌بینی می‌کنند در سال جاری دولت باید حدود ۸ تا ۹ میلیون تن گندم وارد کند. گندمی که اصلاً کیفیت گندم ایرانی را ندارد و قیمت آن حداقل دو برابر قیمت داخلی است.

بخش خصوصی پول کلزاکاران را نمی‌دهد
در ادامه داستان پرغصه جایگزینی کلزا با گندم، مشکلات پرداخت پول کلزا‌کاران است که به شدت به قشر زحمتکش کشاورز آسیب وارد کرده‌است. بعد از تشویق گندمکاران به کاشت کلزا، وزارت جهاد کشاورزی با دو شرکت بخش خصوصی برای خرید کلزا قرارداد می‌بندد، اما در فصل برداشت به دلیل اختلاف طرفین، خرید به اداره غله استان‌ها واگذار می‌شود، ولی در زمان بسیار کوتاهی اداره غله کنار رفته و بخش خصوصی وارد معامله شده که متأسفانه شرکت‌های طرف معامله در پرداخت پول کلزا‌کاران نیز خلف وعده کرده‌اند و ماه‌هاست که پرداخت پولشان به تعویق افتاده است. به عبارت دیگر هم تولید گندم کشور کاهش یافته و دستاورد خودکفایی دولت تدبیر به فنا رفته و هم اینکه کلزاکاران هنوز مطالباتشان را دریافت نکرده‌اند. اکنون که دولت تدبیر در روز‌های پایانی خود به سر می‌برد، تمام دغدغه دولت آینده خرید و واردات گندم از خارج است تا در ماه‌های باقیمانده از سال، کشور مشکل تأمین گندم را نداشته‌باشد.

عدم تکمیل طرح‌های ۵۵۰ هزار هکتاری خوزستان
علاوه بر این، کارشناسان کشاورزی استان خوزستان معتقدند، اگر در طول هشت سال گذشته تمام پروژه ۵۵۰ هزار هکتاری استان به پایان می‌رسیدند و زمین‌های کشاورزی خشک‌شده در قالب این طرح احیا می‌شدند، قطعاً تولید گندم افزایش می‌یافت و نیازی به واردات نداشتیم. طرح ۵۵۰ هکتاری احیای دشت خوزستان و ایلام در دو فاز تعریف شد که فاز یک آن در سطح ۲۹۵ هزار هکتار و با تخصیص اعتبار ۵/۱ میلیارد دلاری از صندوق توسعه ملی به بهره‌برداری رسید. فاز اول طرح در سال ۹۲ تأمین اعتبار شد و در سال ۹۸- ۹۷ به پایان رسید. در سال ۹۸ کشاورزان تنها در کشت تابستانه برنج در استان خوزستان ۵۰۰ هزار تن از این محصول را تولید کردند که درآمد حاصل از آن ۵ هزار میلیارد تومان بود و فاز دوم این پروژه به دلیل عدم تخصیص اعتبار تا خرداد ماه امسال همچنان بلا‌تکلیف ماند. اگر فاز نخست طرح به جای برنج به کشت گندم اختصاص می‌یافت، قطعاً مشکلات کمبود گندم را در سال جاری نداشتیم.

افزایش مصرف نان در کشور
از ناکارآمدی و سیاست‌های غلط وزارت جهادکشاورزی که بگذریم، گرانی قیمت برنج در سال جاری موجب افزایش مصرف نان در کشور شده‌است، به طوری که براساس آمار مصرف نان در کشور نسبت به مدت مشابه سال گذشته سه برابر افزایش یافته‌است و بیم آن می‌رود که آرد موجود در شرکت غله کفاف مصرف را ندهد. به گفته اتحادیه نانوایان، با افزایش قیمت نان پیش‌بینی می‌کردیم که مصرف نان در ماه‌های نخست کاهش یابد، اما اینطور نبوده و به دلیل افزایش قیمت برنج و سایر مواد غذایی، مصرف نان در تیر و مرداد به شدت روند صعودی داشته‌است.

اخیراً نیز رئیس اداره غله استان خوزستان اعلام کرد: فعلاً نگرانی بابت تأمین گندم نداریم، زیرا حدود ۱۳۶ هزار تن در بندر جنوبی کشور گندم وارد کردیم و در حال انتقال به انبار‌های اداره غله است.

* جوان