به گزارش پایگاه 598، به نقل از فارس، آخرین شب پاییز به عنوان بلندترین شب سال پیش آغازی است
برای شروع فصل زمستان و از اهمیت و جایگاه ویژهای نزد ایرانیان برخوردار
است. معمولاً هر ساله مردم ایران تا نیمه شب با اقسام برنامههای مفرح در
کنار یکدیگر این شب طولانی را به خوشی طی میکنند تا تاریکی و سردی هوا در
آخرین شب پاییزی روحیه آنها را تضعیف نکند و به آرامی و آسایش سر به بالین
بگذارند.
زیباییهای اخلاقی شب یلدا
در این شب مردم ایران سعیشان بر این بوده که به اقوام، آشنایان و بزرگان
خود سر بزنند و با انواع خوردنیها و تنقلات این شب را به خوشی و شادی
بگذرانند. معمولاً بزرگترها با داستانهای جالب و عبرتآموز باعث رونق
چنین جلساتی میشوند و همه اینکارها به خاطر نشان دادن عشق و محبت به
اطرافیان است تا دیگران به خصوص آشنایان و اقوام متوجه حسن نیت و علاقه ما
به آنها شوند و در ادامه این شب برای یکدیگر دعای خیر و سلامتی میکنند.
چنین مجالسی از صفای باطن و شور و عشق ایرانیها که همیشه مردمانی با مهر و
محبت بودهاند سرچشمه میگیرد. اما امسال متأسفانه به علت بیماری فراگیر
کرونا چنین کارهای خوب و نیکی را نمیتوان انجام داد. اما سؤال مهم آن است
که آیا میتوان بدون انجام چنین کارهایی در این شب به اهداف و مقاصد این
رسم نیکو رسید؟ برای این منظور باید اول از اهداف رسوم چنین شبهایی آگاه
شویم.
اخلاق پشتوانه رسوم شب یلدا
اگر به کارهایی که در این شب انجام میشود دقت کنیم متوجه اهداف و نیات نیک
در این شب خواهیم شد. اکثر اعمال این شب از پشتوانه دینی و اخلاقی
برخوردارند. مثلا دید و بازدید از اطرافیان و آشنایان در این شب، از صله
رحم نشأت میگیرد که بسیار مورد تأکید آیات و روایات قرار گرفته است. قرآن
کریم نسبت به بی تفاوت نبودن انسان در قبال آشنایان و اطرافیان هشدار داده و
میفرماید: «وَاتَّقُوا اللَّهَ الَّذِی تَسَاءَلُونَ بِهِ وَ
الْأَرْحَامَ و از خدایى که به [نام] او از همدیگر درخواست مىکنید پروا
نمایید؛ (و نیز از قطع رابطه با) خویشاوندان خود، پرهیز کنید!» و همچنین
عمل به آیین نیکوی صله رحم، باعث افزایش محبت میشود چنانکه امام علی علیه
السلام میفرماید: «صِلَةُ الرَّحِمِ توجِبُ الْمَحَبَّةَ وَتَکْبِتُ
العَدُوَّ؛ صله رحم، محبّت آور است و دشمنى را از بین مىبرد.»
انتقال حس خوشحالی خود به دیگران و عبرت گرفتن از پندها و نصیحت بزرگان در
این شب می تواند از همدردی و خیرخواهی انسان نسبت به آشنایان و اطرافیان
نشأت بگیرد. روایات دین اسلام خیرخواهی و نصیحت کردن را بر مؤمن واجب
دانستهاند چنانکه امام باقر علیهالسلام میفرماید: «یَجِبُ لِلْمُؤْمِنِ
عَلَى اَلْمُؤْمِنِ اَلنَّصِیحَةُ
خیرخواهی و نصیحت مؤمن بر مؤمن واجب است.» بنابراین صله رحم و خیرخواهی در
حق آشنایان و اطرافیان میتواند دو هدف مهم از رسم نیکوی شب یلدا باشد. بر
این اساس، و با توجه به فراگیری بحران کرونا، مسأله این است که آیا راهی
برای رسیدن به اهداف اخلاقی این آیین نیکو بدون انجام کارهای معمول وجود
دارد؟
یلدایی متفاوت از همیشه/ چگونه جشن یلدا بگیریم اما کرونا نگیریم؟
متأسفانه با فراگیری شیوع ویروس کرونا، شبنشینی و دیدار آشنایان و اقوام
نه تنها منفعتی نخواهد داشت بلکه ما را از اهدافمان دور خواهد کرد.
بنابراین برای رسیدن به اهداف ارزشمند این رسم دیرین مانند، صله رحم و
خیرخواهی، باید دنبال راههای جایگزین باشیم. وقتی حضور فیزیکی ما برای
آشنایان خطرناک است میتوان با تلفن و از راه دور با یکدیگر صحبت کنیم و به
یاد هم باشیم تا اتفاقی ناگوار و ناخوشایند برای ما و عزیزانمان رخ ندهد.
صله رحم را میتوان از طرق مختلف انجام داد چنانکه مراجع تقلید از جمله
مرحوم آیت الله فاضل لنکرانی گفتهاند: «صله رحم، منحصر به رفت و آمد با
خویشاوندان نیست؛ بلکه این عمل با هدیه دادن، پیغام فرستادن، تماس تلفنى،
سلام کردن و... نیز تحقق مى یابد. پس همین اندازه که قطع رحم نشود، کافى
است.» هدف بعدی که خیرخواهی و انتقال حس خوب به دیگران بود را نیز میتوان
از طریق طلب عاقبت بخیری و سلامتی از خدای متعال برای اطرافیان حاصل کرد.
سیداحسان دهسار
پی نوشت:
[۱] سوره مائده، آیه ۳۵.
[۲] غررالحک و دررالکلم، ج ۱، ص ۴۲۱.
[۳] الکافی ج ۲، ص ۲۰۸.
[۴] لنکرانی فاضل، جامع المسائل، ج ۱، س ۱۷۷.