پیام ایران به ترکیه مبنی بر کنار گذاشتن
این کشور از روند مذاکرات هستهای پیش رو با 1+5 به حدی صریح و شفاف بود
که رجب طیب اردوغان را که این روزها و با نزدیک شدن به حل و فصل موضوع
سوریه، کشور خود را متضرر اصلی این تحولات میبیند به واکنشی عصبی، تند و
خارج از عرف دیپلماتیک واداشت.
به گزارش رجانیوز اقدام ایران در کنار
گذاشتن ترکیه از روند مذاکرات هستهای که به دلیل بیطرفانه عمل نکردن این
کشور در نشست قبلی ایران و 1+5 در استانبول و همچنین مواضع این کشور در
قبال سوریه صورت گرفت، واکنش تند و عصبی اردوغان را به دنبال داشت. واکنشی
که به وضوح نشان میداد ترکیه پیام ایران را به خوبی دریافت کرده است.
این واکنش اردوغان در خلال کنفرانس
مطبوعاتی مشترک وی با نخست وزیر آلبانی صورت گرفت چنانکه نخست وزیر ترکیه
با متهم کردن ایران به تلاش برای تلف کردن زمان گفت: "پیشنهادی که در حال
حاضر مطرح می شود، بغداد و یا سوریه است. که پیشنهاد بیهودهای است. در
واقع هدف ایران جلوگیری از برگزاری مذاکرات هستهای است. زیرا میدانند که
طرف مقابل به بغداد و یا دمشق نمیآید. میخواهند بگویند ما آماده بودیم،
اما آنها نیامدند. اما دنیا متوجه همه چیز هست. باید صادقانه و درست عمل
کنند". این در حالیست که هیچ یک از مقامات 1+5 اظهار نظری مبنی بر مخالفت
خود برای برگزاری مذاکرات در بغداد یا محل دیگری را اعلام نکردند.
این واکنش عصبی به اقدام ایران در وزن
دادن به عراق در منطقه و کنار گذاشتن ترکیه از برخی معادلات سیاسی، در حالی
از سوی اردوغان صورت میگیرد که با توجه به بهبودی شرایط سیاسی در سوریه،
دولت ترکیه به دلیل خراب کردن همه پلهای پشت سر خود، نیازی جدی به ایران
برای بالانس روابط خود با همسایه استراتژیکش یعنی سوریه خواهد داشت.
در عین حال ترکیه برای یافتن جایگاهی
موفق در منطقه خاورمیانه، به ایران نیازی جدی دارد چنانکه وزن دهی ایران به
ترکیه در معادلات سیاسی منطقه و شرکت دادن این کشور در بیانیه تهران و سپس
پیشنهاد برگزاری مذاکرات با 1+5 در استانبول، سبب شد تا این جایگاه این
کشور در معادلات خاورمیانه ارتقا پیدا کند.
هر چند اردوغان در اظهارات خود مدعی
شده است "برگزاری و یا عدم برگزاری مذاکرات هسته ای در استانبول پرستیژ و
اعتباری برای ترکیه در پی نخواهد آورد. ترکیه بدنبال کسب چنین پرستیژی
نیست" اما سخنان امروز داوود اغلو و جلیلی و استقبال دوباره ترکیه از
برگزاری این مذاکرات در استانبول، نشاندهنده حساب ویژهای است که دولت
اردوغان بر روی برگزاری این مذاکرات در ترکیه باز کرده است.
به هر حال اقدام هوشمندانه ایران در
تغییر محل مذاکرات که واکنش به اقدامات ترکیه در قبال مسائل منطقه بود از
یک سو و گفتگوی منطقی و دوستانه امروز جلیلی با اغلو و تنظیم مجدد روابط از
سوی دیگر نشان داد که ایران به خوبی میداند از برگهای برنده خود در
سیاست خارجی به چه نحوی استفاده کند و از جهت دیگر این پیام را برای ترکیه
داشت که این دولت برای حضور موفق در خاورمیانه چارهای جز تعامل با ایران
نخواهد داشت، تعاملی که اگر به سمت تقابل حرکت کند، واکنش محکم و البته بجا
و منطقی ایران را بدنبال خواهد داشت.
این در حالی است که غرب نیز به شدت از
تعمیق روابط ایران و دولت اسلامگرای ترکیه نگران است چنانکه این نکته را
میتوان از پوشش سریع، گسترده و البته ذوقزدهی اظهارات ناپخته اردوغان در
رسانههای تابلودار غربی همچون بیبیسی در قبال ایران مشاهده کرد.
نکتهای که سبب شد مقامات ایرانی با آرامی به اظهارات شتابزده نخست وزیر
ترکیه واکنش نشان دهند.